Γ. Βιτάλης: Η «Δωδώνη» είναι η συνταγή πετυχημένης ιδιωτικοποίησης

Γ. Βιτάλης: Η «Δωδώνη» είναι η συνταγή πετυχημένης ιδιωτικοποίησης

9' 39" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Αν αναζητήσει κανείς λέξεις που «ταυτίζονται» με μνημονιακές μας υποχρεώσεις, θα καταλήξει με μαθηματική ακρίβεια σε ένα τρίπτυχο: μεταρρυθμίσεις, αποκρατικοποιήσεις, προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Δυστυχώς όμως, ελάχιστες απόπειρες αξιοποίησης της κρατικής περιουσίας τελεσφόρησαν, τα τελευταία πέντε χρόνια. Μια από αυτές, η γαλακτοβιομηχανία «Δωδώνη» στην Ηπειρο -που ανήκει πλέον σε ρωσικά χέρια- φαίνεται να έχει περάσει σε μια νέα εποχή για τους 350 εργαζομένους και για τους 5.500 κτηνοτρόφους που δίνουν το γάλα τους ως πρώτη ύλη. Παρά τις τεράστιες δυσκολίες που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της αγοραπωλησίας αλλά και ορισμένες αρνητικές -αρχικά- αντιδράσεις από τους παλαιούς συνεταιριστές, σήμερα όχι μόνον επικρατεί κλίμα εργασιακής ειρήνης αλλά και αισιοδοξίας χάρη στην άνοδο των πωλήσεων και των εξαγωγών.

Πώς όμως κερδήθηκε αυτό το δύσκολο στοίχημα; Πώς μετεστράφη η κοινή γνώμη της τοπικής κοινωνίας, τμήμα της οποίας πάλεψε λυσσαλέα εναντίον της αποκρατικοποίησης της «Ακρόπολης της Ηπείρου»; Πώς κάμφθηκαν οι συνεταιριστές και οι τοπικοί παράγοντες, κάποιοι εκ των οποίων είχαν εισβάλει δύο φορές στο εργοστάσιο για να απομακρυνθούν από τα ΜΑΤ; Κυρίως, ποια είναι τα μαθήματα που πρέπει να αντλήσει η ελληνική πολιτεία από την εμπειρία αυτή που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως δίδαγμα για άλλες προσπάθειες; Να ορισμένα από τα ερωτήματα που έθεσα στον Γιάννη Βιτάλη, τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο του Δ.Σ. της εταιρείας που κάθεται απέναντί μου, σε ένα από τα ωραιότερα εστιατόρια των Ιωαννίνων, το οποίο βρίσκεται σε ύψωμα και έχει εκπληκτική θέα στη λίμνη. Αλλωστε είναι ο πλέον κατάλληλος να απαντήσει, καθώς επωμίστηκε το μεγαλύτερο βάρος από τους ανθρώπους που έλαβαν μέρος στην επιτελική ομάδα των ξένων επενδυτών. Ηταν αυτός που τους πρότεινε την εξαγορά της «Δωδώνης», ήξερε την αγορά και τις συνθήκες αλλά, όπως τονίζει, δεν μπορούσε να φανταστεί τη φύση και την ένταση των προβλημάτων που έπρεπε να ξεπεραστούν στην πορεία. Αργότερα, ανέλαβε θέση μεγάλης ευθύνης, υπό τον πρόεδρο του Δ.Σ., που είναι ο Ιρλανδός Μάικλ Ο’ Νιλ και σε συνεργασία με τον γενικό διευθυντή της εταιρείας που είναι ο Ολλανδός Τομ Σίπερς.

Ξεκινάμε από το τέλος της ιστορίας, δηλαδή το happy end. «Είμαι εξαιρετικά υπερήφανος που τα καταφέραμε» είναι η πρώτη του κουβέντα. «Η “Δωδώνη” είναι ο leader στην ΠΟΠ φέτα στην Ελλάδα και πλέον κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως και αν θα ήθελα να σας μιλήσω τώρα γι’ αυτό είναι διότι ως πατριώτης θεωρώ ότι η δουλειά μας μπορεί να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα: μια εταιρεία ζωοδότης για την Ηπειρο, που καθημερινά συλλέγει από τα πλέον απομακρυσμένα χωριά το φρέσκο γάλα ντόπιων κτηνοτρόφων και το προϊόν ταξιδεύει ως πρεσβευτής της χώρα μας σε όλο τον πλανήτη. Προσωπικά, αυτή είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή», λέει προσφέροντάς μου νοστιμότατο γαλοτύρι, που έχει έρθει στο τραπέζι μαζί με φρεσκοζυμωμένο ψωμί.

Μικρή «οδύσσεια»

Η μικρή «οδύσσεια» με τη «Δωδώνη», ξεκίνησε πριν από ακριβώς τρία χρόνια. «Η εταιρεία ανήκε στην Αγροτική Τράπεζα κατά 67,7% και στο υπόλοιπο ποσοστό στους συνεταιρισμούς Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας, Πωγωνίου, Αρτας και Πρεβέζης. Τον Φεβρουάριο του 2012, το fund SI CP που συγκεντρώνει ρωσικά ιδιωτικά κεφάλαια, ενδιαφέρθηκε για τη γαλακτοβιομηχανία, της οποίας η πώληση ανακοινώθηκε από την Αγροτική Τράπεζα. Οι συγκεκριμένοι Ρώσοι επενδυτές που δραστηριοποιούνται σε μια μεγάλη γεωγραφική ζώνη από την Ασία ώς την Ευρώπη και την Αφρική, είχαν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για την Ελλάδα, αλλά δεν είχαμε βρει κάτι που να πληροί τις προδιαγραφές», τονίζει ο κ. Βιτάλης που εργαζόταν εκείνη την περίοδο ως επενδυτικός σύμβουλός τους. «Αποφασίσαμε να πάρουμε μέρος στον διεθνή διαγωνισμό που προκηρύχθηκε, φτιάχνοντας μια ομάδα εργασίας με στελέχη του ομίλου που είχαν μεγάλη διεθνή εμπειρία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εκείνη τη χρονική στιγμή που καταθέσαμε τον φάκελο, η Ελλάδα ήταν σε μια φάση οικονομικής και πολιτικής αναστάτωσης, με δύο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις, συνεπώς έπρεπε να διατηρήσουμε ζωντανό το ενδιαφέρον των επενδυτών που δικαίως ανησυχούσαν για τις εξελίξεις στη χώρα. Ευτυχώς, πήραν το ρίσκο. Στην πρώτη φάση, κατετέθησαν πολλές προτάσεις από κολοσσούς της διεθνούς γαλακτοβιομηχανίας. Κάποιες απεχώρησαν φοβούμενες την αβεβαιότητα. Τελικά προκρίθηκαν πέντε προσφορές στην τελική φάση. Είχαμε θεωρηθεί αουτσάιντερ, αν σκεφθείτε ότι έπρεπε να ανταγωνιστούμε αρχικά, ονόματα όπως η Chobani, η Lactalis, η Friesland, η Arla κ.ά.».

Δεν πήγαμε εκεί ως κατακτητές και γι’ αυτό έπρεπε να πείσουμε

Ο διεθνής πλειοδοτικός διαγωνισμός διεξήχθη με τρόπο ομαλό και αδιάβλητο και δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν εκ των προαναφερθέντων κολοσσών. Τον Ιούλιο του 2012, η ρωσική SI αναδείχθηκε προτιμητέα. Ομως δεν ήταν το τέλος αλλά η αρχή μιας ολόκληρης περιπέτειας. Ο Γιάννης Βιτάλης τονίζει: «Η χαρά κράτησε μισή ώρα, διότι αμέσως μετά ανακοινώθηκε ότι η Αγροτική Τράπεζα πτώχευσε. Συνεπώς, χρειάστηκε να μπει εκκαθαριστής και να γίνει νέος διαγωνισμός. Υστερα από δύο μήνες ξανακαταθέσαμε φάκελο, με μεγαλύτερο ρίσκο, υπό την έννοια ότι δεν υπήρχε πια το κράτος ως εγγυητής. Η προσφορά μας ήταν -όπως και των άλλων υποψηφίων -χαμηλότερη από την πρώτη αλλά και πάλι κριθήκαμε προτιμητέοι σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας». Και πάλι η χαρά από τα καλά νέα δεν κράτησε πολύ. Ο λόγος είναι ότι όταν οι εκπρόσωποι των επενδυτών πήγαν να παραλάβουν το εργοστάσιο, συνάντησαν ατμόσφαιρα καθαρά εχθρική: «Κάποιοι θεώρησαν ότι η εταιρεία πωλήθηκε σε χαμηλή τιμή, ότι μια παραδοσιακή ελληνική επιχείρηση αλλάζει χέρια, παρακάμπτοντας τα γεγονότα που είναι ότι προκηρύχθηκε διεθνής διαγωνισμός με την αυστηρή επίβλεψη του κράτους, της Εθνικής Τράπεζας και της Alpha Bank, στον οποίο πλειοδοτήσαμε. Αντιμετωπίσαμε τεράστιες δυσκολίες. Την ημέρα που αναλάβαμε, ορισμένοι κτηνοτρόφοι έσπασαν την πόρτα με τα τρακτέρ, βουλευτής του ΠΑΣΟΚ εισέβαλε μαζί τους, κυνήγησαν εργαζομένους και τους απείλησαν. Βιαιοπράγησαν και βωμολοχούσαν. Θεωρούσαν την εταιρεία κτήμα τους. Φτάσαμε στο σημείο να μηνύσουμε τον βουλευτή και κάποιους συνδικαλιστές ενώ κυκλοφορούσαμε με αστυνομική συνοδεία. Ολα αυτά σε μια χώρα που διαλαλούσε ότι ήθελε ξένες επενδύσεις και διασφάλιση των θέσεων εργασίας».

Ρωτώ τον Γιάννη Βιτάλη γιατί θεωρεί ότι ένα περιορισμένο μέρος της κοινής γνώμης υποστήριξε αυτούς που έκαναν τα επεισόδια: «Συνηθίζω να ακούω πίσω από τον θυμό των ανθρώπων τους φόβους τους και τις ανασφάλειές τους και να τους μελετάω. Στη “Δωδώνη” δεν πήγαμε ως κατακτητές αλλά ως επενδυτές και γι’ αυτό έπρεπε να πείσουμε. Οποιαδήποτε αλλαγή -ακόμα και προς το καλύτερο- φέρνει μεγάλη αναστάτωση στον Ελληνα. Ο λόγος είναι πως ολόκληρες γενιές ανατράφηκαν μέσα στη βολή, την ευκολία, την εξασφάλιση των πόρων από το κράτος, χωρίς την έγνοια της βελτίωσης, της διαρκούς προόδου, της εξέλιξης. Η “Δωδώνη” ήταν πριν από εμάς μια κρατική επιχείρηση με ό,τι αυτό συνεπάγεται».

Το ρίσκο για επενδύσεις στη χώρα είναι τεράστιο έως απαγορευτικό

Ο κ. Γιάννης Βιτάλης γίνεται ακόμα πιο σαφής αναφερόμενος στο τι προηγήθηκε: «Αντιλαμβάνεστε ότι η “Δωδώνη” ως κρατική επιχείρηση ήταν μια προνομιακή περίπτωση για να μπορούν οι κομματικοί μηχανισμοί να τακτοποιούν ανθρώπους. Επικεφαλής της εταιρείας ήταν συνήθως στελέχη από τον τραπεζικό τομέα που ήξεραν καλύτερα τα χρηματοοικονομικά και λιγότερο την αγορά και τις ανάγκες της. Επίσης είχαν την ευχέρεια της άμεσης χρηματοδότησης με ένα απλό τηλεφώνημα στην τράπεζα μιας και ήταν κρατικές επιχειρήσεις και οι δύο. Στην ουσία δεν υπήρχε εμπορική στρατηγική και συνεργασία με σούπερ μάρκετ. Λειτουργούσε από την επάρκεια και το φιλότιμο των εργαζομένων, αλλά αυτό δεν αρκούσε για να μπορέσει σήμερα να είναι διεθνώς ανταγωνιστική».

Δεν είναι η μόνη φορά που κάποιοι εισέβαλαν στον χώρο του εργοστασίου. Υπήρξε και δεύτερο περιστατικό όταν η διοίκηση άλλαξε τον χρόνο αποπληρωμής από ένα μήνα σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Και πάλι, επενέβησαν τα ΜΑΤ ενώ έγινε και ρίψη δακρυγόνων. Σε λίγο η κατάσταση ομαλοποιήθηκε και σήμερα πια, έπειτα από πολύ κόπο και μεγάλες προσπάθειες, υπάρχει καλό κλίμα, ανάκτηση της πρώτης θέσης στην ελληνική αγορά αναφορικά με τον όγκο των πωλήσεων (bulk) και τον διπλασιασμό του μεριδίου στην αγορά γιαουρτιού.

Ο Γιάννης Βιτάλης επισημαίνει: «Μία από τις αποφάσεις που πήραμε για την εκτόνωση του κλίματος ήταν να γνωρίσουμε πολλούς από τους κτηνοτρόφους με τους οποίους συνεργαζόμασταν και να ακούσουμε την άποψή τους, να κατανοήσουμε τους φόβους τους. Πράγματι, κάναμε επισκέψεις στις πιο απομακρυσμένες γωνιές της Ηπείρου. Είδαμε ανθρώπους που παλεύουν μόνοι τους, που πρέπει να αντεπεξέλθουν σε έναν πολύ δύσκολο βίο, μικρούς ήρωες της καθημερινότητας. Εργαζόμενοι που δεν έχουν πάει ποτέ διακοπές, δεν έχουν απομακρυνθεί από τη στάνη τους. Παράλληλα, μαζί με το επιτελείο της εταιρείας, σχεδιάσαμε τη συνολική αναβάθμιση με προσλήψεις νέων επιστημόνων, επένδυση σε νέες τεχνολογίες ύψους 3,5 εκατομμυρίων ευρώ για τον εκσυγχρονισμό, ιδρύσαμε την “Ακαδημία της Δωδώνης” για τη συνεχή επιμόρφωση του προσωπικού με στόχο όχι μόνο τη βελτίωση δεξιοτήτων αλλά και την εύρεση ταλέντων. Νομίζω ότι όλες αυτές οι κινήσεις έπεισαν τους εργαζόμενους, την τοπική κοινωνία και τους κτηνοτρόφους ότι οι ξένοι επενδυτές είναι χρήσιμοι και εγγυητές του μέλλοντος της εταιρείας. Καταφέραμε να οικοδομήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης, απόρροια της οποίας είναι ότι κατορθώσαμε την εξαγορά ποσοστού της ΕΑΣ Ιωαννίνων (23,7%) δείχνοντας τον σεβασμό στην ιστορία τους και όχι καταφεύγοντας σε κινήσεις που θα τους υποτιμήσουν».

Ο Γιάννης Βιτάλης προσθέτει: «Η εταιρεία “Δωδώνη” είναι ένα ακατέργαστο διαμάντι. Διαθέτει σπουδαίο όνομα διεθνώς με εξαιρετική φήμη και προϊόντα. Στηρίχθηκε στο ταλέντο των πρώτων εργαζομένων που δεν πήραν μια έτοιμη πατέντα αλλά έφτιαξαν αυτοί, με τις δικές του βιωματικές γνώσεις, τα τυριά, τα γιαούρτια, το βούτυρο. Εν συνεχεία άλλοι εργαζόμενοι με την αφοσίωσή τους κράτησαν την εταιρεία όρθια, όταν η κατάσταση ήταν δύσκολη. Αυτό είναι μεγάλο επίτευγμα αν σκεφτεί κανείς ότι η “Δωδώνη” ιδρύθηκε τη δεκαετία του ’60, για να απορροφά και να αξιοποιεί την εξαιρετική πρώτη ύλη χιλιάδων κτηνοτρόφων στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Ηπείρου και όχι για να γίνει ένας μεγάλος παίκτης στην αγορά. Η αρχική ιδέα ήταν ότι έπρεπε να συσταθούν ορισμένοι συνεταιρισμοί που θα βοηθούσαν εκείνους που είτε είχαν μικρή είτε μεσαία είτε μεγάλη παραγωγή γάλακτος, να εξασφαλίζουν την πληρωμή του κόπου τους, κάτι που δεν συνέβαινε όταν διαπραγματεύονταν ατομικά και όχι συλλογικά. Ολόκληρη η ποσότητα του διαθέσιμου προϊόντος των κτηνοτρόφων αυτών αγοραζόταν από την εταιρεία, ακόμα και αν είχε καλύψει τις ανάγκες της, ως κοινωνική πολιτική έναντι των παραγωγών. Πρέπει να σας πω ότι ακόμα και σήμερα που έχει αλλάξει χέρια η εταιρεία γίνεται το ίδιο, δηλαδή συνεχίζουμε να προσφέρουμε στην τοπική κοινωνία. Οι παραγωγοί δεν πληρώνονται μόνο με ποσοτικά αλλά και με ποιοτικά χαρακτηριστικά του γάλακτος που δίνουν. Πληρώνουμε την υψηλότερη τιμή στην Ελλάδα. Κάνουμε καθημερινούς, εξαντλητικούς και πολυδάπανους ελέγχους τόσο στα μικροβιολογικά μας εργαστήρια όσο και σε εργαστήρια εξωτερικά για να έχουμε ασφαλή και εγγυημένα αποτελέσματα».

Η επόμενη ερώτηση είναι αναπόφευκτη: ακόμα και αν ξεπεράστηκαν όλα αυτά τα προβλήματα, η παρούσα οικονομική κατάσταση είναι ρευστή. Εγκυμονούν νέοι κίνδυνοι; «Το ρίσκο για επενδύσεις στη χώρα είναι τεράστιο έως απαγορευτικό, πολλώ δε μάλλον που οι τράπεζες αδυνατούν να παίξουν τον ρόλο τους ακόμα και σε υγιείς επιχειρήσεις. Παράλληλα, το γενικό κλίμα δεν αποκλείει περίπτωση ατυχήματος. Με λυπεί μια δαιμονοποίηση που διακρίνω για την επιχειρηματικότητα. Η περίπτωση της “Δωδώνης” με αύξηση πωλήσεων της τάξης του 20% το 2014, είναι μια επιτυχημένη συνταγή, η οποία θα μπορούσε να είναι υπόδειγμα για άλλες περιπτώσεις. Μακάρι το παράδειγμα της πρώτης επιτυχημένης αποκρατικοποίησης να φανεί χρήσιμο στη χώρα».

Η συνάντηση

Φάγαμε ένα βροχερό μεσημέρι στο εστιατόριο Φρόντζου Πολιτεία, που έχει εκπληκτική θέα στη λίμνη των Ιωαννίνων. Ξεκινήσαμε με γαλοτύρι, λαχανόπιτα και σαλάτα με χόρτα εποχής σε φρυγανισμένο ψωμί. Για πρώτο πήραμε ψαρόσουπα και για δεύτερο εγώ προτίμησα το τραχανότο με φέτα, σουτζούκι και καραμελωμένα κρεμμύδια και ο Γιάννης Βιτάλης σολομό με λαχανικά. Για το τέλος επιλέξαμε τιραμισού. Ηταν όλα εξαιρετικά όπως και το σέρβις. Αρνήθηκε –με τρόπο ανυποχώρητο– να αναλάβει η «Κ» τον λογαριασμό.

Oι σταθμοί του

1957

Γεννήθηκε στην Αθήνα.

1978

Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο Drake της Iowa των ΗΠΑ. Bachelor στη Διοίκηση Επιχειρήσεων.

1981

Διευθυντής πωλήσεων και Marketing στην Εταιρεία ΤΟΥΟΤΑ- Κασιδόπουλος.

1981

Γάμος.

1983

Γέννηση της κόρης του Λίλας.

1986

Γέννηση του γιου του Αριστείδη.

1988

Εισαγωγή και εμπορία ειδών ένδυσης από Ευρώπη, κατασκευής σε Ινδία και Μεξικό.

2000

Ιδρυσε εταιρεία στην οποία ήταν σύμβουλος και διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων.

2004

Γέννηση του γιου του Κώστα.

2011

Επενδυτικός και οικονομικός σύμβουλος της SI-CP, ρωσικών συμφερόντων.

2012

Εκτελεστικός αντιπρόεδρος της γαλακτοβιομηχανίας «Δωδώνη» των Ιωαννίνων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή