Στο άκουσμα του θανάτου της εκδότριας και ψυχής του «Εξάντα» Μάγδας Κοτζιά, χθες το πρωί, όσοι εδώ και χρόνια εμπλέκονται με το ρεπορτάζ και τον χώρο του βιβλίου ένιωσαν ότι μαζί με τη Μάγδα έφευγε και ένα κομμάτι της αναγνωστικής, της δημοσιογραφικής και της επαγγελματικής τους νεότητας. Γιατί η Μάγδα Κοτζιά συμβόλιζε τη δραστήρια -και εκδοτικά- μεταπολιτευτική εποχή, όταν πολλά σπουδαία έργα είδαν το φως της δημοσιότητας και πολλοί νέοι άνθρωποι, από το πουθενά, επένδυσαν ό,τι είχαν και δεν είχαν για να συμβάλουν στη διαμόρφωση του αναγνωστικού κοινού.
«Η ανάγκη μου να ασχοληθώ με τις εκδόσεις ξεκίνησε από το διάβασμα και ήταν η φυσική συνέχεια αυτής της κλίσης μου. Ολα τα άλλα ήρθαν μόνα τους. Επί χούντας βρέθηκα εξόριστη στο Παρίσι για έξι χρόνια. Θυμάμαι ότι πήγαινα στους Γάλλους εκδότες με πολλή άνεση και τους έλεγα ότι, όταν γυρίσω στην Ελλάδα, θα κάνω εκδοτικό οίκο, χωρίς να ξέρω ούτε πότε ούτε αν θα μπορούσα να επιστρέψω. Με εμπιστεύτηκαν. Εκλεινα τίτλους και πλήρωνα μεταφράσεις με τα χρήματα που μου έστελνε ο πατέρας μου», έλεγε σε παλαιότερη συνέντευξή της.
Η Μάγδα Κοτζιά έσβησε στον «Ευαγγελισμό» τα ξημερώματα της Τρίτης. Από το 2011 την είχε καταβάλει ένα ισχυρό εγκεφαλικό και από τότε είχαμε να τη δούμε όλοι. Ομως τελικά την πρόδωσε η καρδιά της… Ηταν 75 ετών.
Ουσιαστικά κοσμοπολίτισσα, η Μάγδα Κοτζιά επέστρεψε το 1973 στην Ελλάδα, έπειτα από αυτοεξορία στο Παρίσι στα χρόνια της δικτατορίας -ήταν μέλος της Δημοκρατικής Αμυνας- κουβαλώντας στις αποσκευές της γνώση και καλλιέργεια. Στη Θεσσαλονίκη, όπου γεννήθηκε το 1940, άνοιξε το «Βιβλιοπωλείο Κοτζιά» κι έναν χρόνο αργότερα ίδρυσε στην Αθήνα τις εκδόσεις «Εξάντας», που στον κατάλογό τους φιλοξενούν ώς σήμερα περισσότερους από 1.000 τίτλους όλων των ειδών.
Στέγασε στον «Εξάντα» συγγραφείς σημαντικούς σε όλο τον κόσμο (Φερνάντο Πεσόα, Χόρχε Σεμπρούν, Ερνέστο Σάμπατο, Κώστας Ταχτσής, Βασίλης Αλεξάκης), αλλά είχε πάντα και το αισθητήριο να αναζητεί τις νέες φωνές.
Ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Νίκος Ξυδάκης αποχαιρέτισε τη Μάγδα Κοτζιά, τη γυναίκα «που είχε διακριθεί για τη βαθιά της καλλιέργεια και την πολιτική της ενάργεια. Διαφεύγοντας στο Παρίσι, στήριξε την εικαστική πρωτοπορία της εποχής. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα αφοσιώθηκε στον εκδοτικό χώρο, τον οποίο υπηρέτησε και θεσμικά. Ο κόσμος της ανάγνωσης της οφείλει τη γνωριμία με μερικούς από τους σημαντικότερους Ελληνες και ξένους λογοτέχνες και διανοητές». Ο Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών εξέφρασε επίσης τη βαθιά του λύπη για την απώλειά της.
Ο κόσμος του βιβλίου θα αποχαιρετίσει τη Μάγδα Κοτζιά αύριο Πέμπτη, στις 2 το μεσημέρι, από το Α΄ Νεκροταφείο.