Μικρότερη θα είναι η «ομπρέλα» προστασίας της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, καθώς η κυβέρνηση, μετά την «κίτρινη κάρτα» που έδειξε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομίας, προσανατολίζεται σε αναθεώρηση των κριτηρίων προς τα κάτω, ήτοι σε αυστηροποίησή τους. Η μείωση στα κριτήρια αντικειμενικής αξίας, περιουσίας και εισοδήματος που βρίσκεται αυτή τη στιγμή επί τάπητος είναι της τάξης του 16% περίπου. Επιπλέον, το υπουργείο θα επιδιώξει, σύμφωνα με πληροφορίες, η όποια ρύθμιση τελικά κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή να μην έχει λήξη προθεσμίας τον Δεκέμβριο του 2015, αλλά να ισχύσει μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2016. Αυτό που θα επιδιωχθεί σε κάθε περίπτωση είναι να μειωθούν μεν τα όρια σε σχέση με την αρχική πρόταση, αλλά πάνω από το επίπεδο που ήταν η ρύθμιση Χατζηδάκη.
Σύμφωνα, λοιπόν, με πληροφορίες, το υπουργείο μελετά τις εξής αλλαγές ως προς τα κριτήρια που πρέπει να πληροί σωρευτικά ο δανειολήπτης προκειμένου να προστατέψει την κύρια κατοικία του από τον πλειστηριασμό:
• Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας πρέπει να είναι έως 250.000 ευρώ, αντί 300.000 ευρώ που περιλαμβανόταν στο αρχικό νομοσχέδιο. Στην προηγούμενη ανάλογη ρύθμιση που είχε θεσπισθεί με τον νόμο 4224/2013, η οποία έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2014, το όριο ήταν οι 200.000 ευρώ.
• Το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα πρέπει να είναι έως 40.000 ευρώ, αντί 50.000 ευρώ που προέβλεπε το αρχικό νομοσχέδιο. Στη ρύθμιση Χατζηδάκη το σχετικό όριο ήταν οι 35.000 ευρώ.
• Η κινητή και ακίνητη περιουσία του οφειλέτη να είναι αξίας έως 400.000 ευρώ, από 500.000 ευρώ που προβλεπόταν αρχικά. Στον νόμο 4224/2013 το όριο ήταν 270.000 ευρώ.
• Οι καταθέσεις και οι κινητές αξίες του οφειλέτη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό στις 20 Νοεμβρίου 2013 δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τις 25.000 ευρώ, αντί 30.000 ευρώ που προβλεπόταν στο αρχικό νομοσχέδιο. Στον νόμο 4224/2013 το σχετικό όριο ήταν 15.000 ευρώ.
Αλλαγές επί το αυστηρότερον αναμένεται να γίνουν και ως προς τις ασφαλιστικές δικλίδες που τίθενται. Το προσχέδιο που απεστάλη στην ΕΚΤ προέβλεπε ότι ο οφειλέτης θα έχανε το ευεργέτημα της προστασίας της κατοικίας από τον πλειστηριασμό σε περίπτωση μη καταβολής για έξι συνολικά μήνες των ελάχιστων καταβολών που προβλέπονται (10% του μηνιαίου εισοδήματος), ενώ στη ρύθμιση Χατζηδάκη η άρση της προστασίας γινόταν εάν ο οφειλέτης δεν ήταν συνεπής για τρεις συνολικά μήνες.
Ολα τα παραπάνω, βεβαίως, τελούν υπό αίρεση, καθώς το νέο περιεχόμενο του νομοσχεδίου αποτελεί μέρος της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές και ήδη συζητείται με τα τεχνικά κλιμάκια. Τούτο επεσήμανε, άλλωστε, και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη γνώμη της επί του αρχικού νομοσχεδίου. «Καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη οι συζητήσεις για τη μελλοντική πορεία της Ελληνικής Δημοκρατίας μεταξύ της Ευρωομάδας και της ελληνικής κυβέρνησης, τις οποίες υποστηρίζουν στο έργο τους τα θεσμικά όργανα, η οριστική αξιολόγηση του σχεδίου νόμου αναμένεται ότι θα λάβει χώρα στο πλαίσιο της διεργασίας αυτής», αναφέρεται χαρακτηριστικά στη σχετική γνώμη. Οπως αναφέρουν κύκλοι του υπουργείου Οικονομίας, δεν θα αποσταλεί νέο προσχέδιο στην ΕΚΤ προκειμένου αυτή να γνωμοδοτήσει, καθώς η τελική έγκριση θα δοθεί –εάν δοθεί– από τους θεσμούς.
Το θέμα δε της μεγαλύτερης διάρκειας ισχύος της προωθούμενης ρύθμισης έχει άμεση σχέση με το πότε θα είναι έτοιμο το συνολικό σχέδιο για τη μόνιμη αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, με βασικό πυλώνα αυτού τη δημιουργία του ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης αυτών.
Το ζήτημα, βεβαίως, για τους δανειολήπτες, αλλά και για την κυβέρνηση, η οποία είχε καλλιεργήσει προσδοκίες στους οφειλέτες, είναι τι γίνεται μέχρι να υπάρξει νέο πλαίσιο προστασίας, καθώς μάλιστα οι διαδικασίες κατασχέσεων, υπό την έννοια της επίδοσης κατασχετηρίων και του ορισμού δικασίμων, συνεχίζονται κανονικά. «Τηλεφωνούμε τις Τετάρτες στα Ειρηνοδικεία και επιχειρούμε συνεννόηση για να μη γίνονται οι πλειστηριασμοί», είναι η πράγματι αποστομωτική απάντηση που δίνεται από κύκλους του υπουργού Οικονομίας.