Μόνο ένα «αναπτυξιακό σοκ» θα μπορούσε να σώσει το ασφαλιστικό σύστημα της Ελλάδας, καθώς μετά και τις παρεμβάσεις των τελευταίων 5 ετών σε όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, ύψος συντάξεων, περιορισμό της σπατάλης και εξορθολογισμό των στρεβλώσεων, που είχαν ως αποτέλεσμα την «εξοικονόμηση» σχεδόν 14 δισ. ευρώ ετησίως, το σύστημα βρίσκεται ξανά στα όριά του. Η κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να προωθήσει άμεσα προς ψήφιση, στη Βουλή, μια σειρά μέτρων που αναμένεται να έχουν δημοσιονομικό κόστος της τάξης των 900 εκατ. ευρώ για το 2015, ανατρέποντας την εύθραυστη αναλογιστική ισορροπία του ασφαλιστικού, ενώ στις διαπραγματεύσεις της με τους θεσμούς εμφανίζεται πρόθυμη -προφανώς για τον λόγο αυτό- να ξεκινήσει διάλογο για μια νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Παράλληλα, η μέχρι σήμερα εμμονή των δανειστών για παραμετρικές αλλαγές, όπως η κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, δεν εκτιμάται πως θα έχει ιδιαίτερα σημαντικά αποτελέσματα, καθώς αφενός υπολογίζεται ότι το «κέρδος» για το σύστημα δεν θα ξεπεράσει τα 250 εκατ. ευρώ κατά τα 2 πρώτα χρόνια εφαρμογής του, αφετέρου έχει αποδειχθεί ότι τα Ταμεία μακροπρόθεσμα «κερδίζουν» από τις μειωμένες πρόωρες συντάξεις.
Μιλώντας στην «Κ» ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης επισημαίνει ότι με τις μέχρι σήμερα παρεμβάσεις και χωρίς τις προωθούμενες κυβερνητικές αλλαγές, το ελληνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είναι ένα από τα 3-4 αυστηρότερα συστήματα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. «Το πρόβλημα πλέον δεν έχει να κάνει με τις στρεβλώσεις και τη σπατάλη ούτε όμως και με τις παροχές ή τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης» δηλώνει χαρακτηριστικά, για να συμπληρώσει πως πλέον, «το πρόβλημα συνδέεται με τις αντικειμενικές συνθήκες της εγχώριας οικονομίας». Σύμφωνα με τον κ. Κουτρουμάνη, οι λεγόμενες «μνημονιακές» παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό είχαν ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση τουλάχιστον 14 δισ. ευρώ ετησίως. Αναλυτικά, περίπου 4,5 δισ. τον χρόνο εξοικονομούνται από τον περιορισμό των δαπανών στα φάρμακα και την περίθαλψη. Από τον έλεγχο των συντάξεων, τα Ταμεία «κερδίζουν» περίπου 500 εκατ. ευρώ, ενώ στα 800 εκατ. ευρώ εκτιμάται το «κέρδος» από την αυστηροποίηση στην καταβολή των συντάξεων αναπηρίας και τη μείωση των δικαιούχων κατά 40%. Από τις παρεμβάσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης τα Ταμεία εξοικονομούν ετησίως 800 εκατ. ευρώ, ενώ από τις μειώσεις στις συντάξεις, που εκτιμώνται σε 26%, το όφελος του συστήματος ασφάλισης ανέρχεται σε 7,5 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα Ταμεία είναι ταμειακό και όχι αναλογιστικό ή δομικό, επισημαίνει ο πρώην υπουργός Εργασίας, σημειώνοντας βέβαια ότι όσο η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας επιδεινώνεται, τόσο τα Ταμεία επιβαρύνονται. Είναι χαρακτηριστικό ότι για να καλυφθεί η μηνιαία συνταξιοδοτική δαπάνη, ήδη από τους πρώτους δύο μήνες του έτους, χρειάστηκε να αξιοποιηθεί το 20,4% της ετήσιας κρατικής χρηματοδότησης από τον ΟΑΕΕ και το 18,9% από το ΙΚΑ. Το ίδιο διάστημα τα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές μειώθηκαν κατά σχεδόν 550 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο δίμηνο του 2014, ενώ το πλεόνασμα που εμφάνιζε ο προϋπολογισμός των ασφαλιστικών φορέων ύψους 579 εκατ. ευρώ κατά τον περσινό Φεβρουάριο, μετατράπηκε σε έλλειμμα 163 εκατ. ευρώ.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το ασφαλιστικό παραμένει 1 από τα 4 αγκάθια στις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς, με τον ίδιο τον πρωθυπουργό να επισημαίνει ότι πρόκειται για πολιτική και όχι τεχνικού τύπου διαφωνία. Σε αυτή την πολιτική επιλογή εντάσσεται και ο σχεδιασμός Στρατούλη να προωθήσει στη Βουλή τις διατάξεις νόμου που είναι ήδη έτοιμες, και αφορούν στην αναστολή εφαρμογής μνημονιακών διατάξεων των νόμων 3863 και 3865/2010 και 4052/2012, ώστε να αποτραπούν νέες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων και να αποκατασταθεί ο δημόσιος και αναδιανεμητικός χαρακτήρας της ασφάλισης.
Παράλληλα, θα προωθηθεί η αντικατάσταση του μαθηματικού τύπου που θα οδηγούσε σε μειώσεις εφάπαξ παροχών από 30% έως 80%. Στον νέο μαθηματικό τύπο που σχεδιάζεται, θα συνυπολογίζονται το σύνολο των εισφορών συν ένα τεχνικό επιτόκιο, ώστε οι εφάπαξ παροχές να μην υπολείπονται από αυτές που πήραν όσοι συνταξιοδοτήθηκαν πριν από τις 31/08/2013.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων σχεδιάζουν παράλληλα μια σειρά από μέτρα που θα μπορούσαν να επιφέρουν αύξηση εσόδων στα Ταμεία, προκειμένου να υπάρξει ένα αντιστάθμισμα σε σχέση με το δημοσιονομικό κόστος των προωθούμενων αλλαγών, ενώ ο Σάββας Ρομπόλης, συνεργάτης του Γιάννη Δραγασάκη, είναι σε άμεση επαφή με το υπουργείο Εργασίας για τη συγκρότηση του Ταμείου Εθνικού Πλούτου και Κοινωνικής Ασφάλισης, το οποίο θα ενισχύσει με πρόσθετους πόρους τα Ταμεία.