Τα ελλείμματα σταμάτησαν αλλά…

Τα ελλείμματα σταμάτησαν αλλά…

3' 15" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το βασικότερο ίσως πρόβλημα που αντιμετώπιζε η Ελλάδα από το 2009, και το οποίο την οδήγησε εκτός αγορών και εντός Μνημονίου, ήταν η παραγωγή ελλειμμάτων. Ο προϋπολογισμός δεν είχε απλώς πέσει έξω, αλλά το 2009 η χώρα παρουσίασε 36 δισ. ευρώ περισσότερες δαπάνες από τα έσοδα που είχε. Η λιτότητα εμφανιζόταν ως μονόδρομος, αλλά πέντε χρόνια μετά τι αποτέλεσμα έφερε;

Από όποια σκοπιά κι αν εξετάσει κανείς την τελευταία πενταετία, τα στοιχεία προκαλούν αίσθηση. Το 2010 ξεκίνησε η υιοθέτηση μέτρων περικοπής δαπανών και αύξησης της φορολογίας, τα οποία μέχρι και πέρυσι ήταν ύψους 63,1 δισ. ευρώ. Και στο ίδιο διάστημα, το αποτέλεσμά τους ήταν να επιτευχθεί προσαρμογή της τάξης των 24,7 δισ. ευρώ σε όρους πρωτογενούς ισοζυγίου (δεν περιλαμβάνονται οι δαπάνες για τόκους). Δηλαδή, για κάθε 1 ευρώ μείωσης του πρωτογενούς ελλείμματος, αποδεικνύεται ότι χρειάζονται κάτι παραπάνω από 2,5 ευρώ σε μέτρα.

Την ίδια ώρα, όμως, η επίπτωση των μέτρων λιτότητας ήταν δραματική στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας. Το 2009, το ΑΕΠ ήταν 231 δισ. ευρώ, με την οικονομία να βρίσκεται ήδη σε ύφεση από το προηγούμενο έτος. Πέρυσι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το ΑΕΠ διαμορφώθηκε στα 179 δισ. ευρώ. Η απώλεια του εθνικού εισοδήματος έφθασε στα 52 δισ. ευρώ ή στο 22,5%.

Ωστόσο, όσο κι αν έπληξαν την πραγματική οικονομία και τα οικογενειακά εισοδήματα, όσο κι αν δεν είχε υπολογιστεί ορθώς η επίπτωσή τους, τα μέτρα λιτότητας έφεραν το αποτέλεσμα για το οποίο είχαν αποφασιστεί. Το έλλειμμα των 36 δισ. ευρώ του 2009 μειώθηκε στα 6,2 δισ. ευρώ πέρυσι, ενώ σε ό,τι αφορά το πρωτογενές ισοζύγιο, από ελλειμματικό το 2009, κατά 24 δισ. ευρώ, μετατράπηκε σε πλεονασματικό το 2014 κατά 716 εκατ. ευρώ.

Οι αριθμοί αυτοί έχουν χωρίσει τους οικονομολόγους και τους πολιτικούς σε δύο στρατόπεδα: Το ένα παρουσιάζει τη δημοσιονομική προσαρμογή ως τη μεγαλύτερη προσαρμογή που έχει επιτευχθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα στις χώρες του ΟΟΣΑ. Θεωρούν ότι επιτεύχθηκε με το λιγότερο δυνατό κόστος για την πραγματική οικονομία και επανέφερε σε τάξη τα δημόσια οικονομικά της χώρας.

Το δεύτερο στρατόπεδο υποστηρίζει ότι δεν θα έπρεπε να έχει επιλεγεί η οδός της τόσο σκληρής και βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής, η οποία ουσιαστικά «βούλιαξε» την οικονομία και έφερε σε οριακή κατάσταση την πλειονότητα των νοικοκυριών της χώρας. Πάντως, και τα δύο στρατόπεδα συμφωνούν ότι η προσπάθεια πρέπει να «χαλαρώσει» και να μη συνεχιστεί η μαζική και οριζόντια εφαρμογή μέτρων λιτότητας.

Προχωρώντας κανείς σε μια ανασκόπηση του τι έγινε από το 2010 έως και το 2014, μπορεί να εξαγάγει συμπεράσματα για το μείγμα της πολιτικής που ακολουθήθηκε και της αποτελεσματικότητάς της. Από τα στοιχεία προκύπτει:

1. Τα μέτρα λιτότητας ήταν συνολικού ύψους 63,1 δισ. ευρώ και ήταν μοιρασμένα μεταξύ της περικοπής δαπανών (31,8 δισ. ευρώ) και της επιβολής φόρων (31,2 δισ. ευρώ). Το αποτέλεσμα ήταν το πρωτογενές έλλειμμα των 24 δισ. ευρώ του 2009 να μετατραπεί σε πρωτογενές πλεόνασμα 1,4 δισ. ευρώ από το 2013, το οποίο πέρυσι υποχώρησε στα 716 εκατ. ευρώ.

2. Η χρονιά κατά την οποία ελήφθησαν τα περισσότερα μέτρα ήταν το 2010. Συνολικά επιβλήθηκαν παρεμβάσεις ύψους 19,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 10,9 δισ. ευρώ αφορούσαν φόρους, με το πρωτογενές έλλειμμα να μειώνεται κατά 12,9 δισ. ευρώ. Σταδιακά, τα μέτρα λιτότητας μειώνονταν, με το 2011 να υιοθετούνται μέτρα 18,1 δισ. ευρώ, το 2012 άλλα 11,5 δισ. ευρώ, το 2013 λίγο περισσότερα από 9 δισ. ευρώ και πέρυσι 4,8 δισ. ευρώ.

3. Η χειρότερη χρονιά από πλευράς αποδοτικότητας των μέτρων φαίνεται πως ήταν η περσινή. Ενώ εφαρμόστηκαν παρεμβάσεις 4,8 δισ. ευρώ, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 συρρικνώθηκε αντί να αυξηθεί. Επίσης «κακή» χρονιά ήταν και το 2012, όταν εφαρμόστηκαν μέτρα 11,5 δισ. ευρώ και το πρωτογενές έλλειμμα υποχώρησε μόλις κατά 2,2 δισ. ευρώ.

Πάντως, ανεξαρτήτως της διαμάχης για το εάν έπρεπε η δημοσιονομική προσαρμογή να είναι τόσο βίαιη ή όχι, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι η Ελλάδα, πέντε χρόνια μετά, έχει σταματήσει να παράγει υπέρογκα ελλείμματα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή