Κάθε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, όταν πλησιάζει προς το οριστικό τέλος της θητείας του, αρχίζει να σκέφτεται τη συγγραφή της βιογραφίας του. Δηλαδή και να μην έχει ιδιαίτερη όρεξη να το σκεφθεί, δεν έχει άλλη επιλογή, λόγω της πίεσης των προσφορών που είναι φυσικό να δέχεται από εκδοτικούς οίκους. Ασφαλώς, οι σκέψεις που κάνει κάθε απερχόμενος πρόεδρος σε μια τέτοια περίσταση είναι γενικές και αφορούν τη γενικότερη στρατηγική του συγγραφικού εγχειρήματος: τι θέλει να προβάλει, τι να δικαιολογήσει, τι να κρύψει, ποιους θα προσλάβει να κάνουν τη δουλειά, πόσα θα βγάλει κ.ά. Είναι απίθανο να αφορούν λεπτομέρειες της γραφής, λ.χ. πώς ή από πού θα ήθελε να ξεκινήσει την αφήγηση, ώστε να αρπάξει αμέσως το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Αν, πάντως, ο Μπαράκ Ομπάμα ψάχνει για εισαγωγή στην επίσημη βιογραφία του, την έχει. Θα ξεκινήσει από την Πέμπτη 16 Απριλίου 2015, όταν συνάντησε, επιτέλους, έστω και εν μέσω του πλήθους της δεξίωσης, τον Γιάννη Βαρουφάκη και είχε λίγα λεπτά συνομιλίας μαζί του. Αυτή ήταν η σημαντικότερη, ώς τώρα τουλάχιστον, στιγμή της ζωής του Βαρουφάκη και, κατά λογική συνέπεια, ήταν η σημαντικότερη στιγμή της ζωής και του Ομπάμα.
Κάποιοι είπαν ότι η συνομιλία κράτησε πέντε λεπτά, άλλοι είκοσι. Υπήρξε και ένας Ελληνοαμερικανός κωμικός (δεν φταίω εγώ, αυτό είναι το επάγγελμα του ανθρώπου…), ονόματι Τζον Στάμος, ο οποίος παρίστατο και, κατά δήλωσή του, τη χρονομέτρησε στα δώδεκα λεπτά. Το πραγματικό διάστημα του χρόνου στο οποίο διήρκεσε η συνομιλία δεν έχει καμία σημασία να το προσδιορίσουμε. Ο Γ. Βαρουφάκης (αφού θα είπε στον συνομιλητή του, όπως κάποτε είχε πει και στον Σόιμπλε, ότι αυτός είναι ο μόνος πολιτικός με πνευματικό έρμα, ότι γι’ αυτό τον θαυμάζει και άλλα γλιτσερά παρόμοια…) θα εμφύσησε συμπυκνωμένη τη σοφία αιώνων στον Ομπάμα. Ο τελευταίος θα έμαθε τόσα πολλά σε διάστημα πέντε ή δέκα λεπτών, ώστε είναι βέβαιο ότι θα έμεινε με την αίσθηση ότι η συζήτηση είχε κρατήσει ώρες.
Σε κάποια άλλη ανταπόκριση, διάβασα επίσης ότι, στην ομιλία του για την 25η Μαρτίου (η οποία θυμίζω ότι, κατά το πνεύμα του Συμποσίου της Σύμης, έγινε στις 16 Απριλίου…), ο Ομπάμα αναφέρθηκε στο πρόσωπο του Γ. Βαρουφάκη με έναν αστεϊσμό: «Ηλθε για να μας φέρει χρήματα». Κάποιοι ενδέχεται να το εκλάβουν ως ειρωνικό, ιδίως αν το συσχετίσουν με το πρόσφατο «πήρα τα λεφτά μου πίσω» (σε τόνο ανέμελο) της Λαγκάρντ. Ισως τους φανεί, δηλαδή, ότι ο τύπος του επηρμένου και αναξιόπιστου επαίτη, έτσι όπως πάμε, τείνει να γίνει σύμβολο της Ελλάδας υπό τον Τσίπρα.
Το βέβαιο είναι ότι η αναφορά έγινε για να απαλύνει τις εντυπώσεις, επειδή δεν προγραμματίσθηκε κατ’ ιδίαν συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Γ. Βαρουφάκη, όπως είχε σπεύσει να ανακοινώσει ο τελευταίος. Οτι δεν έγινε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για αυτό που εκπροσωπεί ο Γ. Βαρουφάκης, δηλαδή τη χώρα μας, είναι κάτι που δεν μπορούμε να το εμποδίσουμε: μια χώρα υπό χρεοκοπία με υπουργό Οικονομικών Βαρουφάκη είναι άξια της τύχης της…
Οπως ήταν αναμενόμενο, ο ίδιος ο Γ. Βαρουφάκης αισθάνθηκε ικανοποιημένος μετά τη συνομιλία. «Δεν ήρθε να μας κουνήσει το δάχτυλο», είπε αντιπαραβάλλοντας τη συμπαράσταση που ένιωσε από την πλευρά του Ομπάμα με τη στάση των Ευρωπαίων. Αντιπαραβολή η οποία, ατυχώς, δεν ήταν του επιπέδου της ευφυΐας στο οποίο μας έχει συνηθίσει ο πολυτάλαντος (παίζει και πιάνο, δεν τραγουδάει μόνο…) Γ. Βαρουφάκης. Πρώτον, διότι ο Ομπάμα δεν ήρθε ακριβώς· ήταν μάλλον ο Βαρουφάκης εκείνος που διέσχισε τον Ατλαντικό και χάλασε τον κόσμο για να συναντήσει τον Ομπάμα. Δεύτερον, διότι τα λεφτά που ζητάμε να πετάξουν οι ξένοι στις τρύπες της οικονομίας δεν είναι του αμερικανικού λαού, αλλά των Ευρωπαίων πολιτών.
Ικανοποίηση, πάντως, εξέφρασε και το Μαξίμου για τη συνομιλία. Αναγκαστικά, κάτι έπρεπε να εκφράσει και αυτό. Τι άλλο θα ήταν, αν όχι ικανοποίηση; Ικανοποίηση έστω για τον ίδιο τον Γ. Βαρουφάκη και τις οικονομικές προοπτικές του στο μέλλον. Διότι, όταν δεν θα τολμά ούτε για διακοπές να έλθει στην Ελλάδα και θα τον καλούν σε διάφορες σχολές Οικονομικών ανά τον κόσμο με το πρόσχημα να τους πει την εμπειρία του, στην πραγματικότητα όμως για να δουν τι είδους εξυπνάκιας ήταν αυτός που χρεοκόπησε την Ελλάδα, θα έχει σημασία για το ύψος της αμοιβής που θα εισπράττει να υπάρχει στην ιστοσελίδα του μια φωτογραφία με τον Ομπάμα. Και η φωτογραφία αυτή, δόξα τω Θεώ, υπάρχει πλέον.
Κατά τα λοιπά, μέσα στο άπειρο των δραστηριοτήτων του, ο Γ. Βαρουφάκης βρίσκει τον χρόνο και ετοιμάζει ακόμη ένα βιβλίο ― πράγμα πολύ φυσικό για τα μέτρα του, αφού μέσα στο άπειρο χωρούν τα πάντα. Το γεγονός μού δίνει την αφορμή να μοιραστώ μαζί σας μια πραγματική ιστορία, που σχετίζεται με τη συγγραφική δραστηριότητα του υπουργού. Προ καιρού, στη διάρκεια ενός δείπνου, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τη σύζυγο ενός σπουδαίου επιχειρηματία που ζει εκτός Ελλάδος. Καθόμουν δίπλα της και πιάσαμε την κουβέντα. Μου είπε πως μια μέρα ο άνδρας της γύρισε στο σπίτι και της έδωσε ένα βιβλίο. Το ξεφύλλισε, είδε τη μακρά ιδιόχειρη αφιέρωση του συγγραφέα στον σύζυγό της και τον ρώτησε ποιος το είχε γράψει. Εκείνος της απάντησε ότι συγγραφέας ήταν ο επικεφαλής της νομικής υπηρεσίας του ομίλου των επιχειρήσεών του. «Και πού βρίσκει τον χρόνο για μυθιστορήματα;», τον ρώτησε εκείνη και πρόσθεσε: «Να τον απολύσεις αμέσως».
Der grosse Schweiger
Οσο πηγαίναμε προς το χείλος του γκρεμού, μαθαίναμε, μέσω των γνωστών ομιλούντων κύκλων του, ότι ο Κώστας Καραμανλής δήλωνε ικανοποίηση ή ακόμη και θαυμασμό για την υποτιθέμενη πολιτική δεινότητα του Τσίπρα. Τώρα που φθάσαμε στο χείλος, γιατί σιωπά; Επαψε πια να «γουστάρει τον μικρό»;