Διανύει την πιο παραγωγική περίοδο της καριέρας του: δύο δίσκοι, «Ο,τι θυμάσαι δεν πεθαίνει» με τον Θάνο Μικρούτσικο και «Πρώτες λέξεις» με τον Θάνο Καραμουρατίδη, συμμετοχές στις δισκογραφικές δουλειές του Φίλιππου Πλιάτσικα και της Γιώτας Νέγκα και θέατρο. Στη μουσικοθεατρική παράσταση «9:05», σε σκηνοθεσία του Παντελή Βούλγαρη με τους Βασίλη Παπακωνσταντίνου και Χρήστο Θηβαίο, ο Οδυσσέας Ιωάννου παίζει έναν ραδιοφωνικό παραγωγό που αφηγείται τη συλλογική μας μνήμη. Από την επιστράτευση στην Κύπρο μέχρι την οικονομική κρίση, με τη δική του προσωπική ματιά και οδηγό το ελληνικό τραγούδι.* Εχοντας συνεργαστεί ως στιχουργός με τους περισσότερους ερμηνευτές της μεταπολίτευσης και μετά 22 χρόνια εκπομπών στο ραδιόφωνο, κάθε απόγευμα 6-8, στον 902 Αριστερά στα FM και στον Μελωδία 99,2 μέχρι το 2010, τελικά παίζει τον… εαυτό του.
Είναι δύσκολο να είστε πάνω στη σκηνή ή συνέβη αυθόρμητα;
Καθόλου αυθόρμητα! Εάν με σώζει κάτι, είναι ότι είναι και τα κείμενα δικά μου. Πώς συγχωρούμε έναν κακόφωνο συνθέτη επειδή λέει τα τραγούδια του;
Είστε δηλαδή ένας κακός ηθοποιός στο δικό του έργο;
Δεν είμαι ηθοποιός. Προσπάθησα να γράψω για τον πυρήνα αυτού που ζούμε και να πιάσω όσο το δυνατόν περισσότερο κοινό τόπο αισθήματος.
Τι νόημα έχει μια συναισθηματική αναδρομή;
Θεωρώ ότι το συναίσθημα είναι μια παράλληλη πραγματικότητα, εξίσου σημαντική με τη ρεαλιστική. Ωραίο πράγμα η λογική, αλλά, εάν δεν συνοδεύεται από τα φτερά της φαντασίας, ζούμε μισή ζωή.
Υπάρχει χώρος για φαντασία μέσα στην κρίση;
Η κρίση ήταν ένα πολύ μεγάλο κάταγμα για όλους μας. Υπήρξαν άνθρωποι οι οποίοι έπεσαν και έσπασαν. Οσοι ήταν πιο κοντά στην άκρη. Αλλά όσοι απέχουμε λιγάκι από τον γκρεμό θεωρώ ότι είναι χρέος μας να φωνάξουμε ότι υπάρχουν και άλλα πράγματα από τα οποία πρέπει να κρατηθούμε. Η τέχνη. Ο πολιτισμός στη ζωή μας. Εάν τσακίσουμε από τη φτωχοποίηση, θα είμαστε ανακόλουθοι με τον εαυτό μας και με όσα λέγαμε τόσα χρόνια.
Ετσι εξηγείται η… αυξημένη σας παραγωγικότητα;
Είχα πιο πολύ ελεύθερο χρόνο διότι σταμάτησα να εργάζομαι δωδεκάωρα στο ραδιόφωνο. Το δεύτερο, και πιο σημαντικό, ήταν η γέννηση της κόρης μου. Δεν έχω πια άλλο κίνητρο να γράφω καλά τραγούδια από το να τα ακούσει τυχαία στα 20 της η Σοφία και να πει: «Αυτό είναι του μπαμπά μου».
Και εάν δεν αρέσουν τα τραγούδια σας στη Σοφία;
Δεν θέλω να το σκέφτομαι…
Ποιο είναι το «διά ταύτα» στη διαδρομή από το ’74 μέχρι σήμερα;
Το μεγαλύτερο «διά ταύτα» είναι ότι οι πολιτικοί στην Ευρώπη έχουν παραδώσει σχεδόν αμαχητί τα κλειδιά στην οικονομία. Τι σημαίνει μονόδρομος; Η οικονομική διακυβέρνηση μιας ηπείρου δεν είναι γραμμένη στις πλάκες του Μωυσή. Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι να μοιράσεις πέντε ψάρια και δέκα ψωμιά.
Πώς σας φαίνεται η πρώτη αριστερή κυβέρνηση;
Δεν μπορώ να την κρίνω σε δύο μήνες. Γενικότερα, η δεξιά ιδεολογία σε όλη την Ευρώπη έχει μετατοπιστεί σε έναν άκρατο κυνικό νεοφιλελευθερισμό και μένει στην Αριστερά να διεκδικήσει τα αυτονόητα του διαφωτισμού. Μια πιο αστική δημοκρατία. Αλλά δεν είναι τόσο εύκολο να πούμε ότι θα φύγουμε από την Ευρώπη επειδή μας τσαντίζει ο Σόιμπλε. Ας δούμε λίγο τι υπάρχει γύρω-γύρω: τζιχαντιστές, Ουκρανία… Στη γειτονιά μας σφάζουν στο γόνατο.
Γίνεστε πιο συντηρητικός όσο μεγαλώνετε;
Πιο ρεαλιστής. Υπάρχει μια φράση που την πιστεύω απόλυτα: Η ιδεολογία είναι μόνο ο τρόπος μας. Δεν είναι ο κόσμος που οραματιζόμαστε. Η δήλωση του καθενός για κάτι μελλοντικό είναι ανέξοδη.
Στα 48 σας, συγκινείστε ακόμα με κάποια τραγούδια;
Πάρα πολύ. Το τραγούδι είναι η πατρίδα μου.
«Φθηνή» συγκίνηση;
Φθηνή-ξεφθηνή είναι η ντόπα μου. Εάν δεν υπήρχε το τραγούδι, δεν θα ήμουν τίποτα. Θα σας πω κάτι ακραίο. Εχω μπροστά μου δύο κουμπιά. Πατάω το ένα κουμπί και εξαφανίζεται η Ακρόπολη. Πατάω το άλλο κουμπί και εξαφανίζεται ο δίσκος «Αξιον Εστί». Μη με βάλετε στο δίλημμα. Μπορεί να ξυπνήσετε χωρίς την Ακρόπολη αύριο. Το «Αξιον Εστί» είναι η Ακρόπολή μου.
Ζηλεύετε που ο Γιάννης Πετρίδης κάνει ακόμα ραδιοφωνική εκπομπή;
Καθόλου. Αντίθετα, χαίρομαι πάρα πολύ.
Σας λείπει το ραδιόφωνο;
Το ραδιόφωνο που έκανα εγώ πέθανε. Τώρα υπάρχει μόνο το playlist. Ολόκληρο sudoku. Δεν πρέπει να παίζουμε δύο γυναικείες φωνές στη σειρά… Ή δύο ξένα τραγούδια… O παραγωγός έχει έτοιμα 13 τραγούδια στον υπολογιστή. Το πρόβλημα είναι ότι το ίδιο μπορεί να κάνει και ένα ipod. Βέβαια, αποδείχθηκε ότι όσοι σταθμοί είχαν playlist ανέβηκαν. Διότι ο κουρασμένος θέλει οικεία ακούσματα όταν χαλαρώνει.
Εσείς με τι μουσική χαλαρώνετε;
Σπίτι ακούω μόνο ξένα. Nick Cave, Pink Floyd, Archive. Θέλω ατμόσφαιρα και όχι ατόφιο συναίσθημα.
Γιατί βγάζετε ακόμα CD την εποχή του youtube;
Επειδή είμαι παλαιομοδίτης. Αλλά δεν με απασχολεί και εάν αύριο η μουσική θα ακούγεται από τον… απορροφητήρα. Εγώ θα γράφω καλά τραγούδια; Το πώς θα πάνε στον κόσμο είναι δευτερεύον. Κάποτε ο χρυσός δίσκος έφθανε τα 50.000 αντίτυπα και σήμερα τα 6.000. Ενώ ένα τραγούδι μπορεί να έχει εκατομμύρια views στο youtube.
Μήπως είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχουν πια μεγάλοι συνθέτες;
Μεγάλοι συνθέτες είναι εκείνοι που έκαναν τομές στην εποχή τους. Ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, ο Μικρούτσικος, ο Τσιτσάνης… Πρέπει, όμως, και η εποχή να δέχεται τομές. Οταν πέφτει χιόνι, αφήνεις χνάρι πατώντας έστω και ελάχιστα. Σε εποχές με τσιμέντο, όπως τώρα, όσο και εάν πατάς, δεν αφήνεις τίποτα.
Εσείς τι προσπαθείτε με τους στίχους σας;
Να κερδίσω την απλότητα. Μερικές φορές λέω πάλι «ποιητικούρα» έγραψα; Εχω μεγαλώσει με τον Μάνο Ελευθερίου, αλλά ζηλεύω θανάσιμα τον Ακη Πάνου. Θα ήθελα να γράψω απλά λαϊκά τραγούδια. Αυτό είναι το στοίχημά μου.
Εχετε μετανιώσει που δεν συνεχίσατε τις μουσικές σπουδές σας;
Δεν είχα πειθαρχία. Πιο πολύ, όμως, έχω μετανιώσει που δεν έγινα επαγγελματίας ποδοσφαιριστής – παρόλο που δεν έφταιγα εγώ. Στα 17 μου με είχε πάρει ο Παναθηναϊκός, αλλά διαλύθηκε το γόνατό μου. Ακόμα με αναστατώνει η μπάλα. Εχω παίξει τρελή μπάλα στον Αγιο Παντελεήμονα.
Σας λείπει η παλιά «μεσοαστική» σας γειτονιά;
Μεσοαστική… από τον πρώτο και πάνω. Εγώ έμενα στο υπόγειο διότι οι γονείς μου ήταν θυρωροί. Τέσσερα άτομα σε 30 τ.μ. γύρω από τον καυστήρα του πετρελαίου.
Σας προβληματίζει που η κόρη σας μεγαλώνει διαφορετικά, σήμερα, στο Χαλάνδρι;
Η κόρη μου θα ζήσει τη ζωή που της αναλογεί.
Εάν αγαπήσει άλλη μουσική;
Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι να αγαπήσει πράγματα με πάθος. Αλίμονο εάν και εκείνη ακούει την «Πολιτεία» του Μίκη Θεοδωράκη και κλαίει.