Ο Γιάννης Ραγκούσης είναι διευθυντής Γενομικής Ερευνας, McGill University and Genome Quebec Ιnnovation Centre, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Γενετικής του Ανθρώπου, στο Τμήμα Βιο-μηχανολογίας στο McGill University, και στο King Abdallah University of Science and Technology, Σαουδικής Αραβίας.
Πότε νιώσατε τελευταία φορά υπερήφανος ως Ελληνας;
Βλέποντας από κοντά την προσπάθεια της ελληνικής ομάδας κωπηλασίας στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το 2012 – βράχνιασα να φωνάζω! Ηταν απέραντη η χαρά που ένιωσα όταν πήραν μετάλλιο η Τσιάβου και η Γιαζιτζίδου!
Σε τι σας έκανε καλύτερο η διεθνής εμπειρία σας;
Εμαθα να ζω ανεξάρτητος.
Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία;
Ημερομηνίες ιστορικών γεγονότων -εντυπωσιάζουν το κοινό σε μπιραρίες και παμπ- και την ικανότητα της αποστήθισης. Σοβαρά, όμως, το πιο σημαντικό είναι ότι μου έδωσε βασικές γνώσεις σε όλους τους τομείς!
Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως Ελληνες;
Σαφώς υπερέχουμε στην ανθρωπιά, στο φιλότιμο και στη γενναιοδωρία. Το πρόβλημα είναι ο εγωκεντρισμός.
Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Στην Ελλάδα έχω διδάξει σε Κρήτη, Αθήνα και Λάρισα, και είδα το ζήλο, τη δίψα για γνώση και τον ενθουσιασμό φοιτητών και καθηγητών. Χρειάζεται, λοιπόν, ο συνδυασμός αυτού του ενθουσιασμού με ένα περιβάλλον που να προωθεί τη μελέτη και την έρευνα. Αυτό απαιτεί καλή οργάνωση και διοίκηση από ανθρώπους με πραγματικά διοικητικά προσόντα. Οπως και η άμεση σύνδεση με την κοινωνία και τον επιχειρηματικό κόσμο, ώστε οι φοιτητές να αποκτούν εμπειρίες με πρακτική άσκηση στο επάγγελμα που τους ενδιαφέρει κατά τη διάρκεια των σπουδών.
Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία;
Εχω δουλέψει με ελληνική καινοτόμο εταιρεία για χρόνια. Η έλλειψη στρατηγικής, η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις των κρατικών υπηρεσιών καταστρέφουν προσπάθειες εν τη γενέσει. Πρώτα θα έθετα τις βάσεις μιας εθνικής στρατηγικής: εντοπίζοντας τους τομείς που χρειάζεται για να αναπτυχθούμε σαν οικονομία, θα έθετα ένα πλαίσιο που να μπορεί να συμπράξουν ο τραπεζικός τομέας και ο επιχειρηματικός κόσμος με τη συμμετοχή (απλώς) του κράτους, ώστε όχι μόνο να χρηματοδοτούνται, αλλά να υποστηρίζονται και να καθοδηγούνται οι νέες καινοτόμες εταιρείες μακροπρόθεσμα.
Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα;
Σίγουρα στη βασική έρευνα, στον ερασιτεχνικό αθλητισμό και σε δραστήριους επιχειρηματίες, π.χ. τα καταπληκτικά κρασιά που παράγονται τα τελευταία χρόνια χάρη στην εκπαίδευση και στην πρωτοβουλία των επιχειρηματιών.
Τι ουσιαστικό μπορούν να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού;
Είμαι υπέρ των συγκεκριμένων πράξεων. Ας πούμε, το Ελληνικό Ιδρύμα Υποτροφιών του Μόντρεαλ Καναδά, που έχει ιδρυθεί από Ελληνες επιστήμονες και επιχειρηματίες, κάνει αξιοθαύμαστο έργο δίνοντας αριστείες και υποτροφίες σε Ελληνες φοιτητές. Ανάλογες ενέργειες γίνονται από τους ομογενείς της Αμερικής και κύριος στόχος είναι η ίδρυση εδρών Νέων Ελληνικών στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ – έτσι εξασφαλίζεται η παρουσία της γλώσσας και του έθνους στο εξωτερικό.
Τι θα συμβουλεύατε έναν συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα;
Θαυμάζω όλους τους συναδέλφους που αγωνίζονται στην Ελλάδα, είναι άξιοι, εξωστρεφείς και δραστήριοι. Υπομονή, λοιπόν, αλλά και απεξάρτηση από το κράτος όσο γίνεται…
Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση – και ποιο είναι;
Προσπαθώ πολύ να δω κάτι το θετικό. Καίγονται τα ξερά μαζί με τα χλωρά, όμως εάν μείνει στο τέλος κάτι χλωρό, θα έχουμε ένα υγιές ξεκίνημα.
Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Εχω προσπαθήσει να γυρίσω τρεις φορές, την τρίτη έμεινα περισσότερο, το 2010, εξελέγην Ερευνητής Α΄, στο Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ». Επέστρεψα τότε με μεγάλα όνειρα, αλλά μέσα στην οικονομική κρίση, παρά ταύτα, έθεσα τις βάσεις για πρότυπες εργασίες γενομικής έρευνας στην Ελλάδα που εξακολουθούν μέχρι σήμερα. Ελπίζω κάποτε το θέμα της επιστροφής να πιάσει γιατί το θέλω πολύ – ως προϋπόθεση βέβαια θα… είναι να κερδίσω το λαχείο ώστε να μη χρειάζομαι χρήματα.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Ολα τα ήθη και τα έθιμά μας με την οικογένεια χάρη στη σύζυγό μου Μαρία. Ιερή είναι η μαγειρίτσα της την Ανάσταση!
Ο Ελληνας ήρωάς σας.
Ο πατέρας μου, που πέρασε απίστευτα βάσανα και με έμαθε να κάνω αυτό που αγαπώ με πάθος, αφοσίωση και ποτέ να μην το βάζω κάτω – είναι το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή. Η μητέρα μου ήταν ηρωίδα υπομονής!
Παιχνίδι με τις λέξεις
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Χελιδόνι.
Το πρόσωπο που νοσταλγώ.
Η αδελφή μου.
Η γεύση που συχνά ανακαλώ.
Παξιμαδοκούλουρα από τη Μήλο. Ευχαριστώ, κ. Σταυριανή!
Η πιο ελληνική μου λέξη.
Φιλοξενία.
Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας από την Ελλάδα.
Μέλι Μάνης.
Σταθμοί στη ζωή του
1958: Γεννήθηκε στην Αθήνα.
1988: Μεταδιδακτορικός υπότροφος του European Molecular Biology Organisation στο Imperial Cancer Research Fund Laboratories, Λονδίνο. Ζει την αυγή της γενομικής τεχνολογίας και αποφασίζει να δουλέψει σε αυτόν τον τομέα.
2001: Διευθυντής Γενομικής, Wellcome Trust Centre for Human Genetics, University of Oxford. Στήνει το εργαστήριο Γενομικής και κατόπιν Αλληλούχησης νέας γενιάς σε ένα από τα καλύτερα ερευνητικά ιδρύματα του κόσμου.
2013: Επικεφαλής των επιστημών Γενομικής, στο McGill University and Genome Quebec Ιnnovation Centre, ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα γενομικής έρευνας παγκοσμίως. Κάνει ένα από τα όνειρά του πραγματικότητα, ιδρύοντας τα πρώτα πανεπιστημιακά εργαστηριακά μεταπτυχιακά Γενομικής στον Καναδά.