Είναι μάλλον απίθανο πλέον να φτάσουμε σε συμφωνία με τους πιστωτές μας. O χρόνος δεν επαρκεί και οι δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ θέτουν για τις διαπραγματεύσεις όρους οι οποίοι αποκλείουν τη σύμπτωση απόψεων με την άλλη πλευρά: 1) την ακεραιότητα μισθών και συντάξεων, 2) την αύξηση του κατώτερου μισθού πέραν της ανταγωνιστικής μας ικανότητας, 3) τη μη ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας και 4) την επιστροφή των απολυμένων στο Δημόσιο. Με την κατάρρευση που θα ακολουθήσει, η χώρα θα μπει σε αχαρτογράφητα ύδατα και ίσως και σε μια περίοδο εκθεμελίωσης κομμάτων, παλαιών θεσμών και βέβαια της οικονομίας. Δεν μπορεί έτσι να αποκλειστεί και κάποια μορφή αυταρχικής διακυβέρνησης.
Θα ήταν ίσως χρήσιμο στη συγκυρία που βρισκόμαστε να εξετάσουμε την ιδεολογία και τις αντιφάσεις του κρατούντος κινήματος όπως και των κύριων συντελεστών του (Συνιστώσες). Αν η κυβέρνηση είναι η πρώτη αριστερή στην Ιστορία μας και είναι παράλληλα η γνήσια έκφραση της λαϊκής βούλησης, δεν πρέπει, όπως ισχυρίζεται, να έχει μαρξιστικές ιδεολογικές βάσεις; Ο ορθόδοξος μαρξισμός πιστεύει ότι ο κοινοβουλευτισμός και συνεπώς οι εκλογές, που είναι παρακολούθημά του, είναι φενάκη του καπιταλιστικού συστήματος για να νομιμοποιήσει την κυριαρχία του με δημοκρατικές ψευδαισθήσεις. Οσοι είναι γνήσιοι μαρξιστές στον ΣΥΡΙΖΑ συνεπώς πρέπει να πιστεύουν ότι η εξουσία τους δεν νομιμοποιήθηκε από τις πρόσφατες εκλογές, αλλά αυτό μπορεί να συμβεί «επαναστατικώ δικαίω» όταν θα ανατρέψουν το ισχύον σύστημα για να επιβάλουν το νέο. Τι ακριβώς συμβαίνει στον ΣΥΡΙΖΑ και στις Συνιστώσες του; Σύμφωνα με το έγκυρο άρθρο του Βασίλη Νέδου στην «Κ», μια ομάδα υπουργών υποστηρίζει τον πρωθυπουργό προσωπικά, χωρίς να σημειώνεται η ιδεολογία τους, το ίδιο ισχύει και για τους «θεσμικούς προεδρικούς» οι οποίοι επιλέγουν να μη διαφοροποιούνται από την πολιτική του κ. Τσίπρα. Για την «Αριστερή Πλατφόρμα» των κ. Λαφαζάνη και Στρατούλη δεν χωράει αμφιβολία, υπάρχουν όμως ακόμα οι πρόσφυγες του ΠΑΣΟΚ και οι λεγόμενοι «53», οι οποίοι προειδοποιούν για τη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ εκτός των μαρξιστικών του καταβολών και τον κίνδυνο να γίνει σαν το ΠΑΣΟΚ. Οι μικρότερες των Συνιστωσών είναι οι πλησιέστερες προς την αριστερή ορθοδοξία. Δεν γνωρίζουμε τον βαθμό πρόσδεσης του ίδιου του ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ στον μαρξισμό. Φαίνεται ότι η «κωλοτούμπα» στην οποία πιστέψαμε ήταν και αυτή παρέλκυση. Μήπως η πρόθεσή του, όπως σημείωνε παλαιότερα ο Απόστολος Δοξιάδης, ήταν πάντοτε η επιστροφή στη δραχμή με ολίγο θέατρο διαπραγμάτευσης; Μόνον έτσι αποκτούν νόημα οι ακκισμοί του υπουργού Οικονομικών και οι περισσότερες των λεγομένων μεταρρυθμίσεων που καιρό τώρα πηγαινοέρχονται στις Βρυξέλλες. Αν ισχύει αυτή η εκδοχή, τότε η εθελούσια έξοδος από την ΟΝΕ θα αποδοθεί στην αδιαλλαξία των αιμοδιψών πιστωτών που μαζί με τους Γερμανούς αποβλέπουν στην καταστροφή μας. Το επιχείρημα θα προσπαθήσει να κερδίσει όλους τους ανύποπτους στην παντομίμα αυτή και να στρέψει την οργή των παθόντων σε εξωτερικό στόχο. Αν μάλιστα η έξοδος από την ΟΝΕ συμπληρωθεί και από αναγκαστική φυγή από την Ε.Ε., τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να διαχειριστεί το χάος. Θα καταφέρει άραγε ο ΣΥΡΙΖΑ να πραγματοποιήσει την επαγγελία του Μαρξ υπό αυτές τις συνθήκες;
Καλά όλα αυτά, αλλά τα εμπόδια στη φιλοδοξία αυτή είναι πάμπολλα. Το 35% που έλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές μπορεί να θυμίζει το ποσοστό του Χίτλερ (ουδεμία ταύτιση των δύο κινημάτων επιχειρείται εδώ), αλλά σε αντίθεση με την προετοιμασία εκείνου για την αρπαγή της ολοκληρωτικής εξουσίας (συμφωνία με τον στρατό), ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε ομάδες κρούσης διαθέτει ούτε βέβαια εξασφαλίζει την αγάπη του Στρατού. Οι Συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ έχουν μια παλιά κλίση προς τα παραβατικά στοιχεία της κοινωνίας, τα οποία όμως δεν ελέγχουν. Η σημερινή εικόνα του ξεσπάσματος της ανομίας, με εκδρομές αντεξουσιαστών στο προαύλιο της Βουλής, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών που τελούσε επί δεκαοκτώ ημέρες υπό κατάληψη και με τη φθορά μνημείων και αγαλμάτων, δείχνει ότι οι ομάδες αυτές κερδίζουν, με την ανοχή της κυβέρνησης, πόντο πόντο την αυτονομία τους στα πολιτικά δρώμενα. Με εξαίρεση τον κ. Πανούση, ο οποίος βρίσκεται πλέον σε κατάσταση σύγχυσης, οι άλλοι υπουργοί αγρόν αγοράζουν ενώπιον της πρόκλησης, ενώ οι υπόλοιποι εμείς θα εθιζόμαστε στην κακομοιριά. Οσοι φοβούνται την επιβολή κοινοβουλευτικής δικτατορίας από τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ίσως πρέπει να το ξανασκεφτούν. Αν εξαιρέσουμε τις υποσχέσεις ανακατανομής του εθνικού εισοδήματος, ποια από τα άλλα χαρακτηριστικά των κυβερνώντων και την ιδεολογία τους έχουν απήχηση στο μεγάλο μέρος του λαού; Πριν από την ύφεση ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωνε μονοψήφιο ποσοστό ψηφοφόρων. Αντίθετα, μια αυταρχική Δεξιά, που άθελά του προετοιμάζει ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει βαθύτερες ρίζες στην ελληνική πραγματικότητα (σχέση με την Εκκλησία, εθνικισμός, ξενοφοβία, καταμερισμός ρόλων για τα δύο φύλα). Αυτός ίσως θα είναι ο σοβαρότερος από τους αντίκτυπους που θα προκύψουν από την επιστροφή στη δραχμή, με όλα τα συμπαρομαρτούντα.
ΥΓ.: Και ενώ εμείς θα αναζητούμε εναλλακτικά σημείο πλεύσης από τα πολλά που υπόσχεται ο κ. Λαφαζάνης, η ΟΝΕ θα προχωρεί στη δημοσιονομική εμβάθυνση.
* Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.