Η. Τζεμπετονίδης: «Η τέχνη μπορεί να φέρει και έσοδα»

Η. Τζεμπετονίδης: «Η τέχνη μπορεί να φέρει και έσοδα»

5' 32" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στα σχεδόν 240 χρόνια της ιστορίας της θρυλικής Σκάλας του Μιλάνου, ο πρώτος μη Ιταλός αλλά και ο νεότερος διευθυντής διανομών είναι Ελληνας. Στην Ελλάδα μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα γνωστός έξω από τους κύκλους του λυρικού θεάτρου, στο Μιλάνο όμως, ακόμη και τώρα που έχει πλέον φύγει και κατέχει τη θέση του διευθυντή διανομών της Οπερας των Παρισίων, πίνουν νερό στο όνομά του. Στα τέσσερα χρόνια που έμεινε στη Σκάλα, κατάφερε να την ανανεώσει, να ανεβάσει εξαιρετικές παραστάσεις αλλά και… τα έσοδα σε περίοδο ισχνών αγελάδων.

Ο Λαρισαίος στην καταγωγή Ηλίας Τζεμπετονίδης είχε όνειρο να δουλέψει στον χώρο της όπερας. Σπούδασε νομική, επικοινωνία και πολιτιστικό μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και ξεκίνησε την καριέρα του στο λυρικό θέατρο της πόλης. Η εργατικότητα και oι ικανότητές του δεν άργησαν να αναγνωριστούν. Και μπορεί στην αρχή να τον έβλεπε με αρκετή δυσπιστία το αυστηρό κοινό των Μιλανέζων, αλλά όταν ο Ηλίας Τζεμπετονίδης αποφάσισε πέρυσι να δεχθεί άλλη μια μεγάλη πρόκληση, την αντίστοιχη θέση στην Οπερα των Παρισίων Garnier και την Οπερα της Βαστίλλης, οι Μιλανέζοι έβαλαν μέχρι και τον δήμαρχο της πόλης να τον παρακαλέσει να μη φύγει. Ας δούμε τι ετοιμάζει σήμερα ο διευθυντής διανομών της Οπερας του Παρισιού αλλά και πώς βλέπει το λυρικό θέατρο στην Ελλάδα.

– Με ποιο σκεπτικό έχετε σχεδιάσει το πρόγραμμα για τη σεζόν 2015-16;

– Η προετοιμασία αυτής της πρώτης σεζόν έχει βασιστεί σε τρεις κεντρικούς άξονες: Ενότητα: μεταξύ του μπαλέτου και της όπερας, μεταξύ του Palais Garnier και της Οπερας της Βαστίλλης, καθώς και μεταξύ της μουσικής και του χορού. Φιλοδοξία: θα συνεργαστούμε με ορισμένους από τους μεγαλύτερους μαέστρους, τραγουδιστές, σκηνοθέτες και χορευτές στον κόσμο. Καλλιτεχνική ισορροπία: ξεκινάμε από το μπαρόκ και φτάνουμε στο σύγχρονο. Το πρόγραμμα είναι επίσης δομημένο με την πεποίθηση ότι η όπερα πρέπει να συνεχίσει να επεκτείνει το ρεπερτόριό της και να προτείνει νέες παραγωγές αν είναι να καλωσορίσει ένα ευρύτερο ακροατήριο. Για πρώτη φορά στο Παρίσι θα υπάρχουν περισσότερες νέες παραγωγές από ό,τι επαναλήψεις: 18 στο σύνολο. Συνολικά μιλάμε για 428 παραστάσεις: 187 παραστάσεις όπερας, 176 παραστάσεις μπαλέτου, 13 avant-premieres για νέους κάτω των 28 ετών, 10 συναυλίες συμφωνικής μουσικής και ρεσιτάλ τραγουδιού κ.ά.

– Παρακολουθείτε την εξέλιξη των νέων λυρικών καλλιτεχνών και της όπερας στην Ελλάδα; 

– Πάντα ενδιαφέρομαι για ό,τι γίνεται στον τόπο μου. H Ελλάδα ανέκαθεν είχε να επιδείξει ταλαντούχους καλλιτέχνες με πολύ καλές φωνές. Το πρόβλημα βρίσκεται στην έλλειψη άρτιας προετοιμασίας και ολοκληρωμένης εκπαίδευσης που οι νέοι δεν μπορούν να έχουν στην Ελλάδα λόγω της ανυπαρξίας θεσμών όπως μια Ακαδημία Τεχνών. Αυτή η, ας την πούμε, ανεπάρκεια είναι εμπόδιο στην αφετηρία αλλά και στην πορεία της καριέρας τους, γιατί αμέσως μετά τα ωδεία, καλούνται να ανταγωνιστούν άλλους ξένους καλλιτέχνες που έχουν επεξεργαστεί το ταλέντο τους και την παρουσία τους στη σκηνή με επαγγελματισμό και σοβαρότητα σε ανώτερες σπουδές. 

– Πώς πιστεύετε ότι η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τα κρατικά θέατρα;

– Στα κρατικά θέατρα τα προβλήματα ξεκινούν από πιο πριν. Βεβαίως η κρίση δεν βοηθά. Στην Ελλάδα, ένας καλλιτέχνης καλείται να χειριστεί, και μάλιστα με επιτυχία, οικονομικά και διοικητικά θέματα. Να κάνει δηλαδή τη δουλειά ενός μάνατζερ. Στα σοβαρά θέατρα του εξωτερικού αυτά είναι ξεκάθαρα. Τα προσόντα του διευθυντή μιας όπερας είναι αυτά ενός πολιτιστικού μάνατζερ: διοικεί με πολλές διαφορετικές γνώσεις, συνδυαστικές ικανότητες κρίσης και οργάνωσης. Σε συνεργασία με τον μουσικό διευθυντή και τον διευθυντή του μπαλέτου καταρτίζουν και υλοποιούν τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παράγοντες, καλλιτεχνικούς και οικονομικούς. Οι καιροί έχουν αλλάξει, το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο μοντέλο σε αναγκάζει να έχεις σύνολο γνώσεων για να διοικήσεις ένα θέατρο όπερας.

– Οι συνεργασίες βοηθούν στο ανέβασμα παραγωγών που από μόνο του ένα θέατρο δεν μπορεί να πραγματοποιήσει;

– Συνεργασίες και συμπαραγωγές σε διεθνές και πανελλήνιο επίπεδο και με όλους τους φορείς. Αλλά, μόνο με στρατηγική: όταν θα κάνεις τον απολογισμό σου, δεν αρκούν τα οικονομικά οφέλη που θα έχεις αποκομίσει, αλλά, κυρίως, τα καλλιτεχνικά. Θέατρα όπως η Εθνική Λυρική Σκηνή για παράδειγμα, ύστερα από μια συνεργασία θα πρέπει να έχουν κερδίσει ένα ανώτερο καλλιτεχνικό επίπεδο. Αυτός ο γόνιμος «διάλογος» είναι το ζητούμενο στην τέχνη και είναι κριτήριο απαρέγκλιτο για τις διεθνείς συνεργασίες και ανταλλαγές. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά την εύρεση πόρων, πρέπει να γίνει άνοιγμα σε ιδιώτες και σε οικονομικούς παράγοντες που μπορούν να υποστηρίξουν το όραμά σου.

– Ο χώρος της όπερας στην Ελλάδα παρουσιάζει ιδιαιτερότητες σε σχέση με τις άλλες χώρες;

– Το γεγονός ότι η Ελλάδα διαθέτει μόνο ένα λυρικό θέατρο είναι μια ιδιαιτερότητα που οπωσδήποτε δημιουργεί αγκυλώσεις για τον εκάστοτε διευθυντή, όπως ότι πρέπει να αξιοποιεί δυναμικό που ανακυκλώνεται γύρω από έναν και μόνο οργανισμό, χωρίς να αναπτύσσεται υγιής ανταγωνισμός αλλά και χωρίς να αναπτύσσεται μια συγκεκριμένη αγορά μέσα στην οποία λειτουργεί ένα ολόκληρο σύστημα αξιών. Ετσι, καταλήγει να αξιοποιείται το εγχώριο δυναμικό από ένα μόνο θέατρο. Για το δικό μου το σκεπτικό, στις αποφάσεις μιας διοίκησης, το κριτήριο της ποιότητας οφείλει να είναι το καθοριστικό. Στα μεγάλα θέατρα που έχω δουλέψει τίποτα δεν θεωρείται δεδομένο. Το άξιο στοιχείο και ο επαγγελματισμός επιβραβεύονται. Είναι η στιγμή, περισσότερο από ποτέ, να αναπτυχθούν στην Ελλάδα νέοι θεσμοί και φορείς τέχνης σε όλη την επικράτεια. Η τέχνη μπορεί να αποτελέσει πηγή εσόδων. Το νέο κτίριο της όπερας στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος είναι μια σπουδαία δωρεά. Ομως δεν πρέπει να αρκεστούμε σε αυτό. Το ζητούμενο είναι να δοθούν ευκαιρίες, να αξιοποιηθούν και να απασχοληθούν στον τόπο τους τα νέα ταλαντούχα παιδιά.

– Πώς προσεγγίζει κανείς νέο κοινό στην όπερα;

– Η όπερα είναι τέχνη πάρα πολύ δυνατή και περικλείει όλες τις άλλες τέχνες. Συνήθως αρκεί ο νέος θεατής να μπει σε ένα θέατρο όπερας και να δει μια παράσταση ποιοτική. Φυσικά για να τον προσελκύσουμε στο θέατρο, το μάρκετινγκ παίζει σημαντικό ρόλο στην εποχή μας. Το οπτικοακουστικό θέαμα μπορεί να τον συναρπάσει γιατί η όπερα είναι θέαμα υπερπλήρες. Ακριβώς επειδή πρόκειται για μεγαλειώδη δημιουργία, είμαι κάθετα αντίθετος σε κάθε μορφή πρόχειρου ανεβάσματος μιας όπερας.

«Εχω εμπιστοσύνη στους Ελληνες»

– Εάν είχατε μείνει στην Ελλάδα, θα είχατε εξελιχθεί το ίδιο;

– Οι δυνάμεις που έχουμε μέσα μας, τα ταλέντα μας, οι εμπειρίες μας, όλη μας η πορεία, είναι αυτά που μας διαμορφώνουν, μας εξελίσσουν. Τίποτα από όσα μας συμβαίνουν δεν μας αφήνει ίδιους. Οι εμπειρίες μου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό έχουν συμβάλει σε αυτό που είμαι σήμερα.

– Τι θα λέγατε σε έναν νέο Ελληνα που θέλει να φύγει στο εξωτερικό;

– Να κάνει αυτό που πραγματικά του λέει η ψυχή του. Μόνο σε αυτό που επιθυμούμε πραγματικά έχουμε τις αντοχές να επιμείνουμε, μόνο σε αυτό μπορούμε να πετύχουμε και να νιώσουμε πλήρεις. Οποιες και να είναι οι συνθήκες, οι άνθρωποι και ειδικά οι νέοι πρέπει να τολμούν να οραματίζονται. Εχω εμπιστοσύνη στους Ελληνες. Θα τα καταφέρουμε.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή