«Not with tanks, as in 1967, but through the banks». Δεν φτάνει μόνον η ανάλυση περιεχομένου για να αποτιμηθεί η ακριβής αξία της προαναγγελίας του τραπεζικού πραξικοπήματος που έκανε ο κ. Βαρουφάκης στο ακροατήριό του στη Μελβούρνη. Απαιτείται, όπως πάντα όταν έχουμε να κάνουμε με ποίηση, και ο εντοπισμός της διακειμενικότητας, που αναδεικνύεται μέσα από την ελιοτική παρήχηση της καλοδουλεμένης ρίμας. «So this is how the world ends. Not with a bang, but a whimper» ― έτσι τελειώνει το ποίημα του Eλιοτ «Κούφιοι Aνθρωποι». «Oχι μ’ έναν βρόντο, αλλά μ’ έναν λυγμό», στη μετάφραση του Γιώργου Σεφέρη.
Τραπεζικό πραξικόπημα λοιπόν. Ακόμη ένα στην αλυσίδα των «πραξικοπημάτων» που στοιχειώνουν τον φαντασιακό κόσμο της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Η λέξη είναι από τις πιο πολυχρησιμοποιημένες και τις πιο φθαρμένες του πολιτικού μας λεξιλογίου. Κάποτε οι ηγέτες γοήτευαν το κοινό τους με τον φόβο του στρατιωτικού πραξικοπήματος, αργότερα, όταν οι φόβοι ξεπεράστηκαν, στην ημερήσια διάταξη πέρασαν τα «κοινοβουλευτικά» πραξικοπήματα, τα «συνταγματικά» πραξικοπήματα, ακόμη και τα «συνδικαλιστικά». Η λέξη είχε μια θέση ακόμη και στις εκλογές της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ και της ΓΣΕΕ.
Υποθέτω ότι ο κ. Βαρουφάκης επιστράτευσε το ποιητικό του ταλέντο για να περιγράψει τον κοινό μας φόβο, την ημέρα εκείνη που τα ΑΤΜ δεν θα βγάζουν χαρτονομίσματα, οι δε θύρες ασφαλείας των τραπεζών θα παραμένουν ερμητικά κλειστές. Και θέλησε να προϊδεάσει το κοινό του για την επόμενη μέρα, όταν ο ίδιος, χωρίς να υποστείλει το ποιητικόν τού ύφους του, θα εξηγεί με όλη του την άνεση πως αυτός μας είχε προειδοποιήσει, το είχε δει να έρχεται και κανείς δεν έστερξε να βάλει ένα χεράκι. Δεν έγινε ούτε μια δημόσια συναυλία με τραγούδια της Αντίστασης. Αντιθέτως, όλοι έσπευδαν στις τράπεζες για να σηκώσουν ό,τι είχε απομείνει.
Παρά το αδιαμφισβήτητο τηλεοπτικό του ταλέντο, ο κ. Βαρουφάκης μοιάζει να αγνοεί ότι η λέξη «πραξικόπημα», παρά τη δυσμενή της σημασία, έχει φθαρεί απ’ την πολυχρησία και, σαν παλιό πανωφόρι που δεν προστατεύει από την παγωνιά, δεν παράγει πολιτικά αντανακλαστικά. Αγνοεί ότι όταν το κοινό του αντιμετωπίσει το άδειο ΑΤΜ, κανείς δεν θα ενδιαφέρεται για το «τραπεζικό πραξικόπημα». Ολοι θα μιλούν, τρόπος του λέγειν, για τις κλειστές τράπεζες και την πανωλεθρία την οποία, όσες φορές κι αν την έχουν προαναγγείλει, όταν φτάσει θα είναι αγνώριστη. Το χαρακτηριστικό της κατάρρευσης είναι ότι δεν μπορείς να την περιγράψεις εκ των προτέρων, διότι αν μπορούσες να την περιγράψεις, δεν θα ήταν κατάρρευση.
Το πιο ανησυχητικό δεν είναι η πρόβλεψη περί «τραπεζικού πραξικοπήματος». Το πιο ανησυχητικό είναι ότι την έκανε ο υπουργός Οικονομικών. Για φαντασθείτε, τι θα είχε γίνει αν ένας υπουργός Οικονομικών που κάποιοι ακόμη τον έπαιρναν στα σοβαρά έλεγε κάτι τόσο βαρύ; Τώρα απλώς προσθέσαμε ακόμη μία τσαχπινιά στη συλλογή του. Θα μου πείτε, και ο Νέρων εκπνέοντας είπε το περίφημο: «Τι κρίμα που η Ρώμη χάνει έναν τόσο μεγάλο ποιητή». Ναι, απλώς ο Νέρων ήταν αυτοκράτορας και είχε την πολυτέλεια να φαντάζεται ότι στο μέλλον αυτός θα οδηγεί τον Δάντη στις περιπλανήσεις του και όχι ο Βιργίλιος.