Ρευστά διαθέσιμα ύψους 2,5 δισ. ευρώ έχει βάλει στον στόχο η κυβέρνηση με την ΠΝΠ για τη μεταφορά των χρημάτων που έχουν οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα νοσοκομεία της χώρας από τις εμπορικές τράπεζες στην ΤτΕ. Αυτό είναι το ύψος των ρευστών διαθεσίμων – που στο μεγαλύτερο μέρος τους βρίσκονται σε καταθέσεις όψεως.
Προς το παρόν, η συγκέντρωση των ταμειακών διαθεσίμων βρίσκεται πολύ χαμηλά σε σχέση με τις κυβερνητικές προσδοκίες, μόλις στα 450 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 1,5 δισ. που αναμενόταν (από το σύνολο των 2,5 δισ.). Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία τέλους Φεβρουαρίου, σε λογαριασμούς όψεως βρίσκονται περί τα 2 δισ. ευρώ, από τα οποία το 1,7 δισ. ευρώ είναι καταθέσεις των ΟΤΑ και άλλα 284 εκατ. ευρώ των νοσοκομείων. Με βάση τα ίδια στοιχεία, τα υπόλοιπα σε λογαριασμούς προθεσμίας περιορίζονται στα 500 εκατ. ευρώ και είναι χρήματα από τους ΟΤΑ.
Στον λογαριασμό κοινού κεφαλαίου της ΤτΕ βρίσκονται ήδη και ρευστά διαθέσιμα ύψους 3,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Πρόκειται για το σύνολο των ρευστών διαθεσίμων που έχει το ΤΠΔ και τα οποία, με βάση το καταστατικό του, κατατίθενται υποχρεωτικά στην ΤτΕ. Τα χρήματα αυτά προέρχονται από τις εισπράξεις για λογαριασμούς του Πράσινου Ταμείου, αλλά και από παρακαταθήκες, τις οποίες συγκεντρώνει ο φορέας. Να σημειωθεί ότι με πρωτοβουλία της προηγούμενης κυβέρνησης είχε γίνει καταγραφή των παρακαταθηκών, βάσει της οποίας υπήρχαν 1,2 δισ. ευρώ και 810 εκατ. ευρώ κεφάλαια από απαλλοτριώσεις.
Τα στοιχεία της ΤτΕ για τις καταθέσεις των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης ανεβάζουν τα ρευστά τους διαθέσιμα στα τέλη Φεβρουαρίου, στα 3,1 δισ. ευρώ, τα οποία βαίνουν σταθερά μειούμενα τους τελευταίους μήνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα αντίστοιχα ποσά τον Μάρτιο του 2014 ήταν 5,6 δισ. ευρώ, ενώ τον Δεκέμβριο του 2014 ήταν 3,6 δισ. ευρώ. Η πρακτική των repos στα διαθέσιμα των ασφαλιστικών ταμείων ακολουθείται ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2012 και είναι χαρακτηριστικό ότι τον Δεκέμβριο του 2013 τα διαθέσιμα των Ταμείων σε repos ανήλθαν στα 746 εκατ. ευρώ, εκτοξεύθηκαν στα 2,2 δισ. ευρώ τον Απρίλιο του 2014, για να μηδενιστούν τον Ιανουάριο του 2015.
Από το σύνολο των 152,4 δισ. ευρώ που ήταν κατατεθειμένα στις ελληνικές τράπεζες στα τέλη Φεβρουαρίου, ο κύριος όγκος εκτός από τις καταθέσεις της Γενικής Κυβέρνησης, στην οποία υπάγονται τα υπόλοιπα και οι ΟΤΑ, και οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης, είναι οι καταθέσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Τα υπόλοιπα των ιδιωτών ήταν στο τέλος Φεβρουαρίου στα 140,5 δισ. ευρώ, έχοντας ήδη υποστεί μείωση κατά 23,8 δισ. ευρώ από τα τέλη Νοεμβρίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από τις τράπεζες, τα υπόλοιπα των καταθέσεων περιορίζονται σήμερα κάτω από τα 135 δισ. ευρώ, ανεβάζοντας τις συνολικές εκροές από τον Νοέμβριο στα 31 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, από το σύνολο των 31 δισ. ευρώ, πάνω από τα μισά, δηλαδή άνω των 15 δισ. ευρώ, είναι χρήματα που βγήκαν από τραπεζικούς λογαριασμούς και είτε κατευθύνθηκαν σε θυρίδες είτε παραμένουν στα σπίτια. Πρόκειται για ποσό υπετριπλάσιο σε σχέση με αυτό που είχε τοποθετηθεί σε στρώματα την κρίσιμη περίοδο του 2010, όταν είχε καταγραφεί η μεγαλύτερη -της τάξης των 40 δισ. ευρώ- εκροή καταθέσεων τα τελευταία χρόνια.
Η τάση αυτή, που εκδηλώνεται κυρίως στις εκροές του Μαρτίου και του Απριλίου λόγω της κορύφωσης των προβλημάτων ρευστότητας, αποτυπώνει όχι μόνο τον φόβο ενός Grexit και την προσπάθεια διάσωσης των αποταμιεύσεων. Κυρίως αντανακλά τη γενικευμένη ανησυχία που υπάρχει σε μικροκαταθέτες, νοικοκυριά με μισθωτούς ή ακόμη και συνταξιούχους απέναντι στο ενδεχόμενο το Δημόσιο να κηρύξει ανά πάσα στιγμή στάση πληρωμών. Η αποταμίευση των Ελλήνων στις τράπεζες έχει κατρακυλήσει πλέον στα επίπεδα του 2005, δηλαδή δέκα ακριβώς χρόνια πριν. Με βάση τα στοιχεία Φεβρουαρίου, οι καταθέσεις των νοικοκυριών προς τις τράπεζες περιορίστηκαν στα 120,1 δισ. ευρώ, από 136 δισ. ευρώ που ήταν στο τέλος Νοεμβρίου 2014. Ο κύριος όγκος έφυγε από τις προθεσμιακές καταθέσεις, που ήταν στα τέλη Νοεμβρίου 84,7 δισ. ευρώ και περιορίστηκαν στα 68,8 δισ. ευρώ στα τέλη Φεβρουαρίου. Οι τοποθετήσεις από την πλευρά των επιχειρήσεων περιορίστηκαν από τα 28,2 δισ. ευρώ στα 20,3 δισ. ευρώ.