Είναι το μόνο μέρος όπου θα βρείτε ιστορίες με τόσα μηδενικά: στα στοιχεία από το Σύστημα Αθέτησης Υποχρεώσεων του «Τειρεσία» γίνεται παρέλαση… κανονιών εν μέσω κρίσης: ακάλυπτες επιταγές και απλήρωτες συναλλαγματικές που έφτασαν τα 73,3 εκατ. ευρώ στα τέλη Μαρτίου, 925 επιταγές που έσκασαν με κρότο και 3.775 συναλλαγματικές που πλέον φοριούνται ως φέσι. Αν στην Ελλάδα το συντομότερο ανέκδοτο μοιάζει πλέον να είναι το «θα σε πληρώσω με επιταγή», ο άμαχος πληθυσμός των εμπόρων δεν γελάει καθόλου. Γιατί πια έχει φτάσει να ζει σε συνθήκες οικονομικού πολέμου.
Ο Λ. Κανέλλης έχει ένα μικρό δημιουργικό γραφείο και, καθώς τα τελευταία πέντε χρόνια αγωνίζεται να το κρατήσει ανοιχτό, λέει πως η φράση που ακούει συχνότερα είναι «πώς κάνεις έτσι, ρε παιδί μου; Θα στα φάω τα λεφτά;». «Τι να λέμε τώρα;», κάνει ο διαφημιστής. «Με 4-5 κανόνια, στο τέλος της χρονιάς έχω βγάλει λιγότερα χρήματα από τον πιο κακοπληρωμένο υπάλληλο!». Τον ρωτάω συνήθως πώς… ακούγεται το κανόνι. «Κοίταξε», μου λέει. «Ερχεται ο πελάτης, συμφωνεί να πληρώσει ένα τιμολόγιο, 1.500 ευρώ συν το ΦΠΑ ας πούμε. Κάνω εγώ τη δουλειά, πληρώνω στο τυπογραφείο 700 ευρώ συν ΦΠΑ, ετοιμάζω το προϊόν, του το παραδίδω, παίρνω μια μεταχρονολογημένη επιταγή, και λίγο καιρό μετά μού σκάει στα χέρια. Και τότε είναι που ακούω το “πώς κάνεις έτσι, βρε παιδί μου; Θα στα φάω τα λεφτά;”. Και τρελαίνομαι!».
Φυσικά, ο κ. Κανέλλης δεν είναι ο μόνος που ζει τον τρόμο του καταστηματάρχη μπρος στην επιταγή. Ο Γ. Πετρόπουλος, που έχει ιχθυοπωλείο στα νότια προάστια της Αθήνας, περιγράφει ακόμα πιο γλαφυρά το φαινόμενο: «Ενας πληρώνεται, τρεις φεσώνονται!», λέει. Ανοίγει το μπλοκ του με τα οικονομικά στοιχεία και μου δείχνει τη στήλη με τα «μαύρα», όπως γράφει από πάνω. Τα πεντακοσάρικα και τα χιλιάρικα καταλαμβάνουν μια ολόκληρη στήλη. «Αυτά δεν είναι τα χρωστούμενα», μου εξηγεί ο κ. Πετρόπουλος. «Αυτά είναι τα χαμένα». Μου δείχνει ειδικά μια καταχώριση με πολλά μηδενικά και… «ειδικά αυτό πόνεσε πολύ!», μου λέει. Η ψαροταβέρνα που έκλεισε στον Πειραιά «άφησε σέκο κι εμένα και δύο μανάβηδες και μία κάβα. Του δίναμε όλοι εμπόρευμα, τον είχαμε δέκα χρόνια πελάτη, είχαμε πιει κι ένα τσίπουρο μαζί, βρε αδελφέ. Πώς να τον κόψεις; Και τελικά, μας έκοψε εκείνος. Κανόνι και γεια σας!».
Κάπως έτσι πληρώνουν τη ζημιά ακόμα κι εκείνοι που δεν φταίνε. Ο Νίκος Π., που διατηρεί μια μικρή κάβα στους Αμπελοκήπους, ορκίζεται πως δεν έχει δώσει ούτε μία ακάλυπτη επιταγή στη ζωή του. Ομως, γι’ αυτόν «η αγορά λειτουργεί μόνο με μετρητά πλέον». Από το 2013 και μετά, που «έσκαγαν σαν βόμβες» οι επιταγές, εξηγεί ο νεαρός, «όλοι απαιτούν να αγοράσεις το εμπόρευμα μετρητοίς. Και άντε εσύ να βρεις τα λεφτά για να γεμίσεις τα ράφια. Ξέρω συνάδελφο που έχει όλο το κατάστημα με φτηνά ποτά και, μόλις έρθει αγοραστής και ζητήσει τίποτε πιο ψαγμένο, στέλνει τον γιο του με το παπί να το πάρει από το μαγαζί του ανταγωνιστή!». Ο Νίκος κουνάει το κεφάλι: «Θα μπορούσε να γραφτεί ένα πολύ αστείο μυθιστόρημα για όλα αυτά που ζούμε», λέει, «αλλά άμα είσαι ο πρωταγωνιστής, δεν είναι εύκολο να γελάσεις».