Καθοριστική για το μέλλον του ελληνικού ποδοσφαίρου αναμένεται να είναι η ερχόμενη εβδομάδα. Αύριο θα είναι η πρώτη ημέρα συζήτησης του αθλητικού νομοσχεδίου στην επιτροπή μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής. Ως γνωστόν, διατάξεις που περιλαμβάνονται στο αθλητικό νομοσχέδιο έχουν προκαλέσει τριβές ανάμεσα στην πολιτική ηγεσία του αθλητισμού και την ΕΠΟ που συνεπικουρείται από τις FIFA και UEFA, οι οποίες προειδοποιούν με αποκλεισμό του ελληνικού ποδοσφαίρου από τις διεθνείς διοργανώσεις, αν το νομοσχέδιο ψηφιστεί ως έχει. Ωστόσο, η πιο κρίσιμη ημέρα θα είναι η Τρίτη, οπότε η συζήτηση στη Βουλή θα γίνει παρουσία των φορέων και ειδικότερα παρουσία του γενικού γραμματέα της UEFA, Τζιάνι Ινφαντίνο.
Ο υφυπουργός Αθλητισμού, Σταύρος Κοντονής, απηύθυνε πρόσκληση που έγινε δεκτή και πλέον οι δύο πλευρές θα αναπτύξουν τα επιχειρήματά τους ενώπιον των Ελλήνων βουλευτών. Η πλευρά του υφυπουργείου φέρεται να επιθυμεί έναν έντιμο συμβιβασμό με αμοιβαίες υποχωρήσεις προκειμένου να αποφευχθεί η επιβολή της ποινής του αποκλεισμού, χωρίς όμως οι υποχωρήσεις να γίνουν μόνο από τη δική του πλευρά και χωρίς ν’ αλλάξει η φιλοσοφία του νομοσχεδίου που είναι μια πρώτη απόπειρα αλλαγής δομών που υπάρχουν στην ομοσπονδία και όπως προκύπτει από τις πρόσφατες δικαστικές εξελίξεις αναπαράγουν φαινόμενα σήψης και διαφθοράς στο ελληνικό ποδόσφαιρο.
Αλλωστε, αυτό είναι και θ’ αποτελέσει το βασικότερο επιχείρημα της κυβέρνησης προς τις δύο διεθνείς συνομοσπονδίες, οι οποίες θα κληθούν να πάρουν θέση σχετικά με την εικόνα αποσάθρωσης που επικρατεί στο ελληνικό ποδόσφαιρο σε θέματα όπως οι «στημένοι αγώνες» και η αντιμετώπισή τους, η απαγγελία κατηγοριών σε ηγετικά στελέχη της ΕΠΟ για την υπόθεση της «εγκληματικής οργάνωσης» κ.ά.
Ο υφυπουργός Αθλητισμού θα επιχειρήσει να φέρει τις δύο ομοσπονδίες προ των ευθυνών που έχουν ως «εποπτεύουσες αρχές» για τη χρόνια κατάσταση παθογενειών που επικρατεί στο ελληνικό ποδόσφαιρο και θα ζητήσει τη συνδρομή τους ώστε να εξαλειφθούν οι δομές που τις προξενούν και τις αναπαράγουν. Θα προσπαθήσει να πείσει ότι στόχος του δεν είναι ο κρατικός παρεμβατισμός στην αυτονομία του αθλήματος, αλλά οι αναγκαίες πρωτοβουλίες που θα του προσδώσουν κύρος, αξιοπιστία, διαφάνεια και ασφάλεια. Ομως και ο ίδιος γνωρίζει ότι η προσπάθεια θα είναι δύσκολη παρότι η συντριπτική πλειοψηφία των εμπλεκόμενων, υπό οποιαδήποτε ιδιότητα με το ποδόσφαιρο, παραδέχεται την αναγκαιότητα αλλαγών.
Η δυσκολία έγκειται στη στήριξη που παρέχουν οι FIFA και UEFA στις ομοσπονδίες – μέλη τους σε θέματα αυτορρύθμισης ζητημάτων που αφορούν την οργάνωση και λειτουργία τους. Αν η ΕΠΟ συμφωνούσε ή επεδίωκε συναίνεση και συμβιβασμό με την κυβέρνηση στα θέματα που επιχειρείται να αντιμετωπιστούν με το νομοσχέδιο, τότε δεν θα υπήρχε απειλή αποκλεισμού για το ποδόσφαιρο. Ομως από τη στιγμή που η διοίκηση της ΕΠΟ θέλει να διατηρηθούν ανέπαφες οι δομές και το σύστημα λειτουργίας της, καταγγέλλει στη FIFA και την UEFA την ύπαρξη «κρατικής παρέμβασης», ζητώντας τη συνδρομή τους που στο τελικό στάδιο δεν είναι άλλη από τον αποκλεισμό του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Από τις επιστολές που έχουν ανταλλάξει οι δύο πλευρές προκύπτει ότι η ΕΠΟ είναι αντίθετη σχεδόν στο σύνολο των διατάξεων που την αφορούν, κυρίως όμως στο δικαίωμα του εκάστοτε αρμόδιου για τον αθλητισμό υπουργού να επιβάλει υψηλά πρόστιμα σε περίπτωση επεισοδίων και να αναβάλει αγωνιστικές, όσο και στη συγκρότηση των πειθαρχικών της οργάνων αποκλειστικά με τακτικούς δικαστές που θα ορίζονται από το Συμβούλιο Εφετών και θα αποζημιώνονται από το κράτος και στην κατάργηση του άρθρου του νόμου του 2006 με το οποίο κατοχυρώθηκε θεσμικά το περίφημο «αυτοδιοίκητο».
Οι θέσεις των ομάδων
Τα μεγάλα ποδοσφαιρικά σωματεία πήραν θέση στο θέμα. Ο Παναθηναϊκός που στηρίζει την ανάγκη θεσμικών παρεμβάσεων από την πλευρά της κυβέρνησης ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες που θα επιφέρουν κάθαρση στο ποδόσφαιρο, θεωρεί ότι τυχόν αποκλεισμός θα είναι μια καταστροφική κατάληξη. Στο ίδιο περίπου μήκος κύματος είναι και οι θέσεις που εκφράζονται από εκπροσώπους του ΠΑΟΚ. Ο Ολυμπιακός έστειλε στους βουλευτές επιστολή, το περιεχόμενο της οποίας συμπίπτει με τις θέσεις της ΕΠΟ. Είναι ασφαλώς κατά του αποκλεισμού αλλά και κατά της νομοθετικής πρωτοβουλίας σε πολλά σημεία. Η ΑΕΚ, τέλος, η οποία σημειωτέον δεν διεκδικεί συμμετοχή στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις της επόμενης σεζόν, στηρίζει την προσπάθεια του κ. Κοντονή ακόμα κι αν οδηγήσει σε αποκλεισμό.
Ανακοίνωση εξέδωσαν και οι διεθνείς ποδοσφαιριστές που ζήτησαν ψυχραιμία και ώριμη αντιμετώπιση των πραγμάτων.
Η επιλεκτική εναρμόνιση της ΕΠΟ
Η ΕΠΟ δεν έχει προβεί στην υιοθέτηση και δεν δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της, στην ενότητα του διεθνούς δικαίου, τον «Κώδικα Ηθικής» της FIFA που ισχύει με τροποποιήσεις τα τελευταία δέκα χρόνια και μεταξύ άλλων προβλέπει ότι «η Επιτροπή Δεοντολογίας της FIFA έχει δικαίωμα να ερευνήσει και να κρίνει εθνικές υποθέσεις σε ομοσπονδίες, ενώσεις και άλλες αθλητικές οργανώσεις που αποτυγχάνουν να διώκουν τις παραβάσεις αυτές».
Σώμα Επιθεωρητών
Πρόκειται για σώμα που λειτουργεί τα τελευταία χρόνια στην UEFA. Οι επιθεωρητές δεν λειτουργούν ως εκτελεστικά όργανα, καθώς δεν μπορούν να επιβάλουν ποινές, αλλά ερευνούν τις υποθέσεις και τις στέλνουν στα αρμόδια όργανα της UEFA υποβάλλοντας εισήγηση.
Εχουν τη δυνατότητα ν’ ανοίγουν υποθέσεις που είχαν κλείσει λόγω έλλειψης στοιχείων και να παρουσιάζουν τα ευρήματά τους στα πειθαρχικά όργανα της UEFA, προκειμένου αυτά να αποφασίσουν για την τιμωρία ή μη. Οι έρευνές τους λαμβάνουν χώρα υπό τη μορφή γραπτών εκθέσεων και αν κριθεί απαραίτητο ανακρίνονται πρόσωπα – κλειδιά στις υποθέσεις αυτές.
Στην ΕΠΟ όχι μόνο δεν έχει συσταθεί αντίστοιχο σώμα, με αποτέλεσμα να μην προκύπτουν περαιτέρω στοιχεία, αλλά οι «ποδοσφαιρικοί εισαγγελείς» που έχουν θεσπιστεί φαίνεται να περιορίζουν το «έργο» τους στην άσκηση διώξεων εναντίον όποιου τολμήσει δημοσίως να αμφισβητήσει το «σύστημα ΕΠΟ».
Στημένοι αγώνες
Πρόκειται για την αποθέωση της ανακολουθίας και της αυτονόμησης της ΕΠΟ από τις οδηγίες και τις πρακτικές των FIFA και UEFA. Για δύο χρόνια (2012 – 2014) η ΕΠΟ αρνούνταν, παρά τα διεθνώς ισχύοντα, να διαβιβάσει στα πειθαρχικά της όργανα τις καταγγελίες της UEFA για αγώνες ύποπτους χειραγώγησης. Οταν αποφάσισε να τους διαβιβάσει, πρόσθεσε στον πειθαρχικό της κώδικα διάταξη που δεν υπάρχει στους αντίστοιχους κανονισμούς της FIFA και της UEFA, σύμφωνα με την οποία για να τιμωρηθεί μια ομάδα πρέπει να εμπλέκονται τουλάχιστον τρεις ποδοσφαιριστές. Αποτέλεσμα; Ολες οι ομάδες εκ προοιμίου αθωώνονται, όσες φορές κι αν καταγγέλλονται από την UEFA, αφού ούτε περαιτέρω διερεύνηση των στοιχείων των φακέλων γίνεται, ούτε ασκούνται διώξεις σε φυσικά πρόσωπα ακόμα κι αν αναφέρονται στις εκθέσεις.
Με βάση τα παραπάνω, προκύπτουν εύλογα ερωτήματα προς τη FIFA και την UEFA οι οποίες ανέχονται ή/και αδιαφορούν για την επιλεκτική εναρμόνιση της ΕΠΟ με τους διεθνείς κανονισμούς και τη δομή του δικαιικού συστήματος.
Το ανοχύρωτο σύστημα δικαιοσύνης
Η ΕΠΟ δεν επιθυμεί να αποδεχθεί και να εφαρμόσει την πλειονότητα των διατάξεων που την αφορούν και περιλαμβάνονται στο κατατεθέν αθλητικό νομοσχέδιο, επικαλούμενη το αυτοδιοίκητο και την εναρμόνιση με τις διατάξεις των υπερεθνικών ποδοσφαιρικών οργανισμών, της FIFA και της UEFA. Με βάση την παραπάνω διατυπωθείσα θέση, καθίσταται αυτονόητο ότι η ΕΠΟ υιοθετεί και εφαρμόζει τα διεθνώς ισχύοντα ως προς την οργάνωση και τη λειτουργία των οργάνων της. Είναι, όμως, έτσι;
Ως γνωστόν, οι δύο πυλώνες της αξιοπιστίας του ποδοσφαίρου είναι η δικαιοσύνη (πειθαρχικά όργανα) και η διαιτησία. Στο αθλητικό νομοσχέδιο προβλέπεται η στελέχωση των πειθαρχικών επιτροπών, με αποκλειστικά τακτικούς δικαστές που θα διορίζονται από το Συμβούλιο Εφετών.
Η ΕΠΟ αντιδρά θέλοντας επί της ουσίας τη διατήρηση του υφιστάμενου μεικτού συστήματος με την παρουσία δικηγόρων και τον αποκλειστικό διορισμό των μελών αυτών των οργάνων από την ίδια.
Ωστόσο, η αέναη αντιπαράθεση της ΕΠΟ με τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που αφορούν το ποδόσφαιρο αποτελεί τη μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι η κραυγαλέα απροθυμία της να συνταχθεί και να εφαρμόσει τα διεθνώς ισχύοντα ώστε να θωρακίσει το «δικαιικό» της σύστημα με θεσμούς και επιτροπές που θα επιβάλλουν και θα επιτρέπουν τη διερεύνηση περιπτώσεων κατάφωρης παραβίασης μιας σειράς κανονισμών που αφορούν την ακεραιότητα του αθλήματος και το βλάπτουν βάναυσα.
Ειδικότερα, η ΕΠΟ σε αντίθεση με τις FIFA και UEFA α) δεν έχει συστήσει «Επιτροπή Δεοντολογίας», β) δεν έχει συστήσει «Σώμα Επιθεωρητών», γ) Δεν εφαρμόζει πλήρως τις διεθνείς οδηγίες για την καταπολέμηση των «στημένων αγώνων», δ) Δεν έχει υιοθετήσει τον «Κώδικα Ηθικής».
Η Επιτροπή Δεοντολογίας
Οταν ασκήθηκε ποινική δίωξη στην ηγεσία της ΕΠΟ για την υπόθεση της «εγκληματικής οργάνωσης» ζητήθηκε, κατόπιν καταγγελίας, από τους «υπεύθυνους άσκησης πειθαρχικών διώξεων» (ποδοσφαιρικούς εισαγγελείς) της ΕΠΟ να ασκήσουν πειθαρχικές διώξεις κατά των μελών της που εμπλέκονται στην υπόθεση. Η απάντηση που δόθηκε ήταν ότι «δεν παρέχεται δυνατότητα ασκήσεως πειθαρχικής διώξεως κατά των μελών του Δ.Σ. της ΕΠΟ, για την όλη υπόθεση». Επομένως, ποιο είναι το «ανεξάρτητο» όργανο που λειτουργεί στην ΕΠΟ και μπορεί να διερευνήσει και να κρίνει τις πράξεις των μελών της; Σύμφωνα με την ΕΠΟ είναι η… Γενική Συνέλευση.
Σύμφωνα με τη FIFA, περιπτώσεις διαφθοράς και παραβίασης κανονισμών διερευνώνται εδώ και πολλά χρόνια από την Επιτροπή Δεοντολογίας που δεν έχει θεσπιστεί στην ΕΠΟ. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η υπόθεση του 2011 που αφορούσε την ανάθεση του Μουντιάλ του 2022 στο Κατάρ.
Η συγκεκριμένη επιτροπή της FIFA έκρινε ένοχο για δωροδοκία το επί 14 χρόνια μέλος της Εκτελεστικής της Επιτροπής και πρόεδρο της ασιατικής ποδοσφαιρικής συνομοσπονδίας, Μοχάμεντ Μπιν Χαμάν, επιβάλλοντάς του ποινή ισόβιου αποκλεισμού από το ποδόσφαιρο.