Εάν θέλουμε να μη λυθεί ποτέ το πρόβλημα της Ελλάδας, θα συνεχίσουμε όπως είμαστε σήμερα, να καταγγέλλουμε ο ένας τον άλλον συνεχώς και να αρνούμαστε να καταλάβουμε ότι όλοι οι Ελληνες βράζουμε στο ίδιο καζάνι και καλό θα είναι να αναγνωρίσουμε τις δυσκολίες, να συμφωνήσουμε στον προορισμό και στο πώς θα πορευθούμε. Η βλακεία, η αλαζονεία, η απληστία, ο φανατισμός και η ανευθυνότητα που οδήγησαν στο αδιέξοδο δεν φαίνεται να υποχωρούν. Αντιθέτως, σήμερα, στην ώρα των μεγαλύτερων κινδύνων, φουντώνουν. Η προχθεσινή μέρα ήταν ενδεικτική: στο Eurogroup η Ελλάδα ήταν πλήρως απομονωμένη, χωρίς να διαφαίνεται άμεσα καμία προοπτική να εξασφαλίσει περαιτέρω χρηματοδότηση, ενώ στη Βουλή υπουργοί αποκαλούσαν βουλευτές της αντιπολίτευσης υπηρέτες ξένων συμφερόντων. Στα δύσκολα, ο διχασμός είναι η πεπατημένη μας…
Στην καρδιά του σημερινού προβλήματος παραμένει το γεγονός ότι αδυνατούμε να συμφωνήσουμε για το πού βρισκόμαστε και πώς βρεθήκαμε εδώ. Η εξεταστική επιτροπή της Βουλής για την υπογραφή του Μνημονίου είναι, από μόνη της, παραδοχή της ήττας: δεν θα ασχοληθεί με τις αδυναμίες που οδήγησαν στην κρίση, αλλά θα παρουσιάσει τη λύση που υιοθετήθηκε (για καλό ή για κακό) ως το πρόβλημα. Η επιτροπή απώλεσε την αξιοπιστία της από την αρχή, αλλά η ύπαρξη και η αποστολή της υπογραμμίζουν τη μεγάλη σχάση του πολιτικού κόσμου και της κοινωνίας. Για κάθε πλευρά, όσα πιστεύει και υποστηρίζει είναι καλά, ενώ ό,τι λέει και κάνει η άλλη είναι απορριπτέο. Οι μεν πιστεύουν πως το πρόβλημα είναι ότι η οικονομία και η δημόσια διοίκηση, όπως είναι, δεν μπορούν να προσφέρουν στους πολίτες όσα είχαν συνηθίσει στα χρόνια της ευμάρειας. Οι δε ισχυρίζονται ότι κάποιοι πονηροί στο εξωτερικό και οι ντόπιοι υπηρέτες τους έστησαν τη χρεοκοπία της Ελλάδας για να υποδουλώσουν τον λαό της και να αρπάξουν την περιουσία του.
Επειδή μέσα στα χρόνια της κρίσης απανωτά πολιτικά λάθη, διοικητικές αδυναμίες και αστοχίες του προγράμματος οδήγησαν στην επικράτηση της δεύτερης άποψης, η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται σε οδυνηρότατο σημείο. Ενώ η οικονομία και ο λαός έχουν εξουθενωθεί, δεν έγιναν οι αλλαγές που θα διευκόλυναν τη χώρα να εξέλθει από την παγίδα του χρέους και των άγονων αντιπαραθέσεων. Μετά πέντε έτη με θυσίες και δράματα, η δημόσια διοίκηση είναι το ίδιο αναποτελεσματική, ο λαός είναι φτωχότερος, η ασφυξία πλήττει και επιχειρήσεις που θα έπρεπε να ήταν εύρωστες και το δημόσιο χρέος έφθασε στο 177% του ΑΕΠ. Πάλι διίστανται οι ερμηνείες. Φταίει το πρόγραμμα εξυγίανσης ή φταίει η κακή εφαρμογή του; Επειδή οι προηγούμενες κυβερνήσεις εφάρμοζαν το πρόγραμμα με μισή καρδιά, θέλοντας να αποφύγουν το πολιτικό κόστος, κατάφεραν και να υποστούν το κόστος και να μην επιτύχουν παρά λιγοστούς στόχους. Την ίδια ώρα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης ακολουθούσαν την επιτυχημένη συνταγή της χλεύης, της καταγγελίας και της απόρριψης κάθε κυβερνητικής προσπάθειας. Το αποτέλεσμα ήταν ολέθριο: κυβερνήσεις που δεν πίστευαν σε αυτά που αναγκάζονταν να κάνουν δεν συζήτησαν σοβαρά με τους δανειστές για να καταλήξουν σε ένα πρόγραμμα του οποίου οι στόχοι θα ήταν εφικτοί, ενώ οι δανειστές, μη γνωρίζοντας τις ελληνικές ιδιαιτερότητες, επέβαλλαν στόχους με τους οποίους οι κυβερνήσεις αρχικώς συμφωνούσαν και μετά προσπαθούσαν να τους αποφύγουν.
Γι’ αυτό το αποτέλεσμα ευθύνονται τα κόμματα των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά και της τωρινής. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μην άσκησε κυβερνητική εξουσία, αλλά συμμετείχε ενεργά στη δημιουργία ενός φαντασιακού κόσμου, όπου ο καθένας μπορούσε να έχει όσα ήθελε, αρκεί να τα απαιτούσε με σθένος και χωρίς συμβιβασμούς. Ετσι συνέχισε να υπόσχεται πράγματα που δεν θα μπορούσε να εφαρμόσει, προκαλώντας περαιτέρω προβλήματα στην «παγωμένη» οικονομία. Η παγίδα στην οποία έπεσε η κυβέρνηση ήταν αναπόφευκτη. Μετά τόσα χρόνια χωρίς αποτέλεσμα, οι ψηφοφόροι είχαν ανάγκη μια ανάσα ανανέωσης και μια ελπίδα για έξοδο από τη λιτότητα. Αντί να χτίσει πάνω σε όσα βρήκε, όμως, η κυβέρνηση προτίμησε να επιμένει στην άρνηση της πραγματικότητας και στο απλοϊκό επιχείρημα ότι μόνο το Μνημόνιο φταίει για την κρίση, οπότε, εάν φύγει το Μνημόνιο, τελειώνει η κρίση. Τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν τολμάει να απαρνηθεί τον εαυτό του, να προκαλέσει ρήξη με πολλούς ψηφοφόρους και με τα σκληροπυρηνικά στελέχη του.
Τα προβλήματα της οικονομίας επιδεινώνονται μέρα με τη μέρα. Οσο στην κυβέρνηση δεν υπάρχει το θάρρος για να προχωρήσει σε λύσεις, θα δυναμώνουν οι κραυγές – κάποιοι θα προσποιούνται ότι κυβερνούν με πυγμή, άλλοι θα βλέπουν το μοιραίο. Και εκεί διχασμένοι.