Θετικά αντιδρούν στο Brussels Group όταν ακούν κυβερνητικούς παράγοντες να μιλούν για την πρόθεσή τους να εκπονήσουν εθνικό σχέδιο καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας. Το σχέδιο συμφωνήθηκε επί της αρχής, κατά τις διαπραγματεύσεις, την περασμένη περίοδο στο υπουργείο Εργασίας. Ομως, είναι αμφίβολο αν θα μεταβάλει την πίεση των δανειστών για αλλαγές στο ασφαλιστικό, αφού τα στοιχεία του είναι ασαφή, η δε υλοποίησή του έχει μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και τα αποτελέσματά του δεν θεωρούνται δεδομένα.
Παρότι είναι ακόμη στη φάση της τεχνικής επεξεργασίας, το σχέδιο που επεξεργάζεται ο ειδικός γραμματέας Επιθεωρητών Εργασίας, Απόστολος Καψάλης, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, περιλαμβάνει ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και ένταση των ελέγχων, αναδιοργάνωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας, απλούστευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών και ενίσχυση του συστήματος Εργάνη. Ακόμη προτείνει τη θέσπιση ενός ενιαίου νομικού κειμένου κωδικοποίησης και απλοποίησης της εργατικής νομοθεσίας. Κυρίως, όμως, αποσκοπεί στη συνεργασία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, αφού θεωρείται ότι η αυστηροποίηση της νομοθεσίας κατά την προηγούμενη περίοδο δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), ποτέ άλλοτε στην ιστορία της χώρας δεν είχαν ληφθεί τόσο πολλά μέτρα για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, όσο έγινε μεταξύ των ετών 2010-2014, όμως, ταυτόχρονα, ποτέ άλλοτε το μέγεθος αυτής δεν βρισκόταν στα σημερινά δυσθεώρητα ύψη και μάλιστα με τάσεις αυξητικές. H επίσημα καταγεγραμμένη αδήλωτη εργασία από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές εκτοξεύεται από το 29,7% λίγο πριν από το 2010 στο 40,5% στα τέλη του 2013, για να περιοριστεί στο 25% στα τέλη του 2014 (στοιχεία του ILO).
Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, ωστόσο, τα ποσοστά αυτά αφορούν την πλήρως αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία. Η λειτουργία του ψηφιακού συστήματος «Εργάνη» και τα υψηλά πρόστιμα άλλαξαν τη στατιστική εικόνα και σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Αρτεμις», τον Ιανουάριο του 2015 η αδήλωτη εργασία περιοριζόταν περίπου στον 14%. Ωστόσο, το υπουργείο εξακολουθεί να την θεωρεί υψηλότερη και μέχρι του σημείου να αφορά το 30% του εργατικού δυναμικού, υπολογίζοντας σε αυτήν την κατάχρηση ελαστικών μορφών απασχόλησης, όπως οι ατομικές συμβάσεις, η ψευδο-αυτοαπασχόληση, οι παράνομες τροποποιήσεις ωραρίων κ.ά.
«Ενα ποιοτικό στοιχείο της εποχής της κρίσης είναι ότι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι ζητούν να εργαστούν «μαύρα», επειδή δεν πιστεύουν ότι θα πάρουν συντάξεις», λέει ο γραμματέας της ΓΣΕΕ Βαγγέλης Μουτάφης. «Το νομοθετικό πλαίσιο της τελευταίας πενταετίας νομιμοποίησε κάθε παράνομη μορφή εργασίας, όμως η αδήλωτη εργασία συνέχισε να αυξάνεται», συνεχίζει ο ίδιος.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΠΕ του 2012, η μείωση του εργατικού κόστους μέσω της μείωσης μισθών για τους νέους κάτω των 25 είχε μηδενικό αντίκτυπο στην καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Η ισχυροποίηση των ελέγχων είναι μέτρο στο οποίο συμφωνούν οι κοινωνικοί εταίροι και μάλιστα το προκρίνουν οι ίδιοι οι εργοδότες, προκειμένου να καταπολεμηθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός, όπως φάνηκε σε έρευνα που διεξήγαγε το ΣΕΠΕ το 2012. Συγκεκριμένα, οι εργοδότες που απάντησαν ιεράρχησαν ως πρώτο μέτρο τους ελέγχους και στη συνέχεια ζήτησαν μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, φορολογικά κίνητρα και ενίσχυση της ανάπτυξης.