Γιατί κοντεύει η χώρα μας να πέσει στα βράχια; Διότι για πολλά χρόνια κανείς δεν κοίταζε και ελάχιστοι νοιάστηκαν για το προς τα πού πάει το πλοίο μας. Διαδοχικές κυβερνήσεις σπατάλησαν χρήματα που δεν είχαμε και φόρτωσαν στη χώρα υποχρεώσεις στις οποίες δύσκολα θα μπορέσει να αντεπεξέλθει. Εκ των υστέρων ανακαλύψαμε σκάνδαλα σε προσλήψεις, προμήθειες και εξοπλιστικά προγράμματα. Η πολιτική αποδοκιμασία και η παραπομπή των συμπεριφορών αυτών στη Δικαιοσύνη δεν είναι αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης· πραγματοποιούνται σπάνια και αφού το κακό έχει ήδη γίνει.
Γι’ αυτό τον λόγο είναι εξαιρετικά σημαντική η ενεργητική εξ ορισμού διαφάνεια στη λειτουργία του κράτους. Το πρόγραμμα «Διαύγεια» υλοποιεί την πολιτική αυτή ορίζοντας ότι για να ισχύσει μια απόφαση της διοίκησης, πρέπει να αναρτηθεί στον σχετικό ιστότοπο. Μέσω αυτού, οι πολίτες, τα μέσα ενημέρωσης και εθελοντικές οργανώσεις μπορούν να παρακολουθούν άμεσα τις ενέργειες της διοίκησης και να επεμβαίνουν όταν αυτές είναι προς τη λάθος κατεύθυνση. Ακόμα σημαντικότερο: όταν οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι γνωρίζουν ότι κάθε πράξη τους θα γίνει άμεσα γνωστή σε όλους, δρουν με περισσότερο σεβασμό στους θεσμούς και στα χρήματα των φορολογουμένων. Θα τολμούσε σήμερα ένας υπουργός να διαθέσει 70 χιλ. ευρώ για τη διακόσμηση του γραφείου του, γνωρίζοντας ότι η σχετική απόφαση πρέπει να αναρτηθεί στη «Διαύγεια» για να ισχύσει;
Η τροπολογία που ψηφίστηκε χθες στη Βουλή εισήγαγε μια εξαίρεση στον θεσμό της «Διαύγειας», αλλοιώνοντας ουσιαστικά τον χαρακτήρα του και δίνοντας τη δυνατότητα να αλλάξει εκ των υστέρων ο απολογισμός του οικονομικού έτους για το σύνολο των αποφάσεων της δημόσιας διοίκησης. Πιθανώς αυτό δεν έγινε από δόλο, αλλά από έλλειψη ενδιαφέροντος και σεβασμού εκ μέρους της κυβέρνησης προς τον θεσμό. Η κυβέρνηση μπορεί εύκολα να αποδείξει την ευαισθησία της στη διαφάνεια, βελτιώνοντας τις διαδικασίες και τα πληροφοριακά συστήματα, ώστε να μπορέσει να καταργήσει την προβληματική τροπολογία και να επαναφέρει την καθολική ισχύ της «Διαύγειας». Παράλληλα, περιμένουμε να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της στο σύνολο των πράξεων της διοίκησης και να τη διασυνδέσει με τα βασικά πληροφοριακά συστήματα του κράτους, όπως αυτά που χειρίζονται πληρωμές των δημοσίων υπαλλήλων, δημόσιες συμβάσεις, τον προϋπολογισμό, το OpenGov.
*Ο κ. Διομήδης Σπινέλλης είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΛ/ΛΑΚ.