Η πρόσφατη έκδοση της μελέτης «Παιδιά και έφηβοι σε έναν κόσμο που αλλάζει» (Εστία), με θέμα τις σύγχρονες ψυχοκοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι έφηβοι, έρχεται σε μια χρονική φάση κατά την οποία η συγγραφέας της, η κ. Μόττη-Στεφανίδη, διοργανώνει στις 15 Μαΐου, στο Ξενοδοχείο Caravel, την ημερίδα «Οι νέοι σε περίοδο μεγάλης οικονομικής κρίσης: Επιπτώσεις για την προσαρμογή, ανάπτυξη και ψυχική υγεία». Θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε υπό την επιστημονική της ευθύνη, σε περισσότερους από 2.000 μαθητές Γυμνασίου σε 14 σχολεία της Αττικής.
Στη συνομιλία που είχαμε μαζί της θίξαμε ζητήματα που άπτονται του ερευνητικού της ενδιαφέροντος. Οπως λέει, σήμερα, «βασική πρόκληση είναι η προσαρμογή σε μια σύνθετη και ρευστή κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα. Η παγκοσμιοποίηση επηρεάζει τις κοινωνίες μα και κάθε άτομο ξεχωριστά. Κάποιες από τις προκλήσεις που πραγματεύεται το βιβλίο συνδέονται άμεσα με τη νέα πραγματικότητα. Τέτοιες είναι η οικονομική ένδεια της οικογένειας, η μετανάστευση και η χρήση του Διαδικτύου. Αλλες έχουν παρουσιάσει αύξηση τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά συνδέονται μόνο έμμεσα με τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης.
Τέτοιες είναι η κακοποίηση του παιδιού στο πλαίσιο της οικογένειας, η ενδοοικογενειακή βία και ο παραδοσιακός και ηλεκτρονικής εκφοβισμός στον χώρο του σχολείου. Αυτές οι προκλήσεις μπορούν να βάλουν σε υψηλό κίνδυνο τη θετική προσαρμογή και ανάπτυξη κάποιων νέων. Παρά ταύτα, κάποιοι άλλοι καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν θετικά τις προκλήσεις, προσαρμόζονται καλά και δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερα προβλήματα. Εξετάζεται, λοιπόν, στο βιβλίο το ερώτημα: Από πού και πώς αντλούν αυτοί οι νέοι την ψυχική ανθεκτικότητα»;
– Τι διαμορφώνει την ψυχική ανθεκτικότητα;
– Η οικογένεια, το σχολείο αλλά και το ίδιο το παιδί παίζουν σημαντικό ρόλο στον τρόπο που αυτό αντιμετωπίζει τις αντιξοότητες. Η επιρροή της οικογένειας είναι ιδιαίτερα σημαντική και δύσκολα υπερνικάται από άλλες είτε προσωπικές είτε περιβαλλοντικές δυνάμεις. Eτσι, παραδείγματος χάρη, η καλή σχέση μεταξύ γονέων και παιδιών, που στηρίζεται στην εμπιστοσύνη και στην ανοικτή επικοινωνία, μπορούν να προστατεύσουν ένα παιδί από προκλήσεις που συνδέονται με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή ή με την εμπειρία του εκφοβισμού είτε στον χώρο του σχολείου είτε στον κυβερνοχώρο. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση παίζει και το σχολείο. Η κατάλληλη ενημέρωση του εκπαιδευτικού προσωπικού σχετικά με τέτοια θέματα, αλλά και η ευαισθητοποίηση των γονέων, μπορούν να προλάβουν την εξέλιξη δυσάρεστων και επικίνδυνων καταστάσεων, όπως είναι η θυματοποίηση ή η κατάχρηση του Διαδικτύου. Τέλος, χαρακτηριστικά του ίδιου του παιδιού, όπως είναι η εύκολη ιδιοσυγκρασία, η ευσυνειδησία, η ικανότητα αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς, η υψηλή αυτοεκτίμηση, αλλά και η θρησκευτική πίστη ή κάποιο ταλέντο, μπορούν να λειτουργήσουν προστατευτικά όταν το παιδί αντιμετωπίζει διάφορες προκλήσεις ή ζει υπό αντίξοες και στρεσογόνες συνθήκες.
– Bullying: απειλούνται τα παιδιά μας από τον σχολικό εκφοβισμό ή από την άγνοια και τον υπερβολικό προστατευτισμό;
– Ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια σοβαρή απειλή για την ψυχική υγεία και ευημερία ορισμένων παιδιών που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε αυτού του είδους τη βία. Οι εκπαιδευτικοί και οι οικογένειες πρέπει να είναι ενημερωμένοι ώστε να αναγνωρίζουν τα σημάδια τέτοιας εμπειρίας. Τα σχολεία πρέπει να είναι έτοιμα να προλάβουν και να αντιμετωπίσουν τέτοιου είδους καταστάσεις. Τα παιδιά που συνήθως είναι υπερπροστατευμένα ενδέχεται να γίνουν θύματα στο σχολικό περιβάλλον. Πρώτο μέλημα των ενηλίκων είναι η ενδυνάμωση των θυμάτων και αυτό γίνεται με ενημέρωση. Οι καθηγητές πρέπει να γνωρίζουν τη δυναμική της τάξης τους.
– Γιατί ενώ σε όλα τα κλασικά παραμύθια ο θάνατος είναι παρών, εμείς δυσκολευόμαστε να τον εντάξουμε στη ζωή μας όπως και να διαχειριστούμε και το πένθος;
– Ο θάνατος στα κλασικά παραμύθια είναι τελετουργικός. Ο τρόπος που αντιμετωπίζει η οικογένεια την απώλεια προσφιλούς προσώπου θα επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο που θα βιώσει αυτή την εμπειρία και θα αντιδράσει το παιδί τους. Ο εξοστρακισμός του θανάτου από τη δημόσια σφαίρα συντηρεί την ανασφάλεια στα παιδιά και στους ενήλικες. Ενώ πιστεύουν ότι προστατεύουν τα παιδιά τους από το άγχος εντούτοις τα εκθέτουν σε μεγαλύτερο.
Για πληροφορίες στο facebook με τον τίτλο της ημερίδας και δηλώσεις συμμετοχής στο [email protected]