Ο Χριστόφορος Κοζυράκης κατέχει από το 2002 τη θέση του καθηγητή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Επιστήμης Υπολογιστών στο Stanford University των ΗΠΑ.
Πότε νιώσατε τελευταία φορά υπερήφανος ως Ελληνας;
Αυτές τις μέρες που ολοκληρώνει τη διδακτορική της διατριβή η Χριστίνα Δελημήτρου, η πρώτη Ελληνίδα φοιτήτριά μου στο Stanford. Εχει ήδη προσφορές για θέση καθηγητή από κορυφαία πανεπιστήμια στην Επιστήμη Υπολογιστών. Είναι υπέροχο να βλέπεις ταλαντούχους συμπατριώτες να ανταμείβονται για τους κόπους τους.
Σε τι σας έκανε καλύτερο η διεθνής εμπειρία σας;
Στα πανεπιστήμια και στις εταιρείες της Silicon Valley έμαθα ότι τίποτα δεν είναι ανέφικτο. Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για θετικά αποτελέσματα είναι η επιλογή ικανών συνεργατών, από όπου και αν προέρχονται, η σκληρή δουλειά, η διάθεση να δοκιμάσεις νέες ιδέες και να μάθεις από τα λάθη καθ’ οδόν.
Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία;
Η υποχρεωτική εκπαίδευση μου έδωσε λίγα, δώδεκα χρόνια χωρίς ένα εργαστηριακό πείραμα ή μια ομαδική εργασία. Ολα άλλαξαν στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, όπου ο Μανόλης Κατεβαίνης και οι συνάδελφοί του μου έμαθαν να σκέφτομαι κριτικά, να ερευνώ μεθοδικά και να εφαρμόζω τη γνώση μου δημιουργικά. Ημουν τυχερός που στα πρώτα μου πανεπιστημιακά βήματα βρέθηκα δίπλα σε αφοσιωμένους διδασκάλους και έμπειρους ερευνητές.
Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως Ελληνες;
Είμαστε ευφυής και επιδέξιος λαός. Υστερούμε, όμως, στο πνεύμα συνεργασίας και στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.
Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Τα ελληνικά πανεπιστήμια χρειάζονται ανεξαρτησία για να πετύχει το κάθε ίδρυμα με τον δικό του τρόπο. Να ειδικευτεί και να αναπτυχθεί στους τομείς όπου έχει πλεονεκτήματα, να προσλάβει και να ανταμείψει τους πιο άξιους, να συνεργαστεί με πανεπιστήμια και εταιρείες εντός και εκτός συνόρων και να προσελκύσει χρηματοδότηση. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν αρκετά μοντέλα καταξιωμένων πανεπιστημίων, δημόσιων και ιδιωτικών, που μπορούν να μας εμπνεύσουν.
Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία;
Βραχυπρόθεσμα, χρειαζόμαστε ένα ορθολογικό σύστημα φορολογίας, ασφάλισης και εργασιακών σχέσεων που δεν θα αποθαρρύνει καινοτόμους προσπάθειες από το εσωτερικό ή το εξωτερικό. Μακροπρόθεσμα, χρειαζόμαστε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να προάγει τη δημιουργικότητα και τον πειραματισμό και να μας διδάσκει να εμπιστευόμαστε τα έργα των ικανών και όχι τα εύκολα λόγια των μετρίων.
Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα;
Σε ατομικό επίπεδο, από τον αγρότη που εξάγει βιολογικά προϊόντα μέχρι τον επιστήμονα ή καλλιτέχνη που διακρίνεται παγκοσμίως. Δυστυχώς, δεν ξέρουμε πώς να μετατρέψουμε την ατομική αριστεία σε συλλογικό όφελος.
Τι ουσιαστικό μπορούν να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού;
Οσο είναι στο εξωτερικό, αποτελούν πρεσβευτές των δυνατοτήτων μας και παραδείγματα για τους νέους. Αν επιστρέψουν και βρουν πρόσφορο έδαφος, η εμπειρία και η τεχνογνωσία τους θα γίνουν καταλύτης για ανάπτυξη. Αυτήν τη στιγμή, λείπει το όραμα που θα οδηγήσει έναν ικανό αριθμό από αυτούς στην επιστροφή.
Τι θα συμβουλεύατε έναν συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα;
Αρκετοί καλοί συνάδελφοι στην Ελλάδα δεν συμβιβάστηκαν και έφτιαξαν μικρές κοινότητες που διδάσκουν τη δίψα για μάθηση, τη δημιουργική έρευνα, τη συνεργασία και τον ανταγωνισμό σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπάρχει επαρκής στήριξη από την Ευρωπαϊκή Ενωση και αρκετοί φιλόδοξοι νέοι για να στελεχώσουν και άλλες τέτοιες προσπάθειες.
Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση – και ποιο είναι;
Σιγά-σιγά συνειδητοποιούμε ότι δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Πρέπει να βάλουμε σε τάξη τα του οίκου μας και να παραγάγουμε κάτι που να μας κάνει αυτάρκεις και υπερήφανους. Κάποια στιγμή, η κρίση θα γίνει ευκαιρία για μια νέα αρχή.
Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Επαγγελματικά, εάν μπορώ να είμαι παραγωγικός στην έρευνά μου και να προσφέρω σε μια μεγαλύτερη προσπάθεια στο χώρο της τεχνολογίας και της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Γενικότερα, όταν αρχίσουμε να αφήνουμε πίσω μας το λαϊκισμό και τη μισαλλοδοξία και στραφούμε στη δημιουργία και την αξιοκρατία.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Οτι καλοκαίρι σημαίνει διακοπές δίπλα στη θάλασσα. Επίσης, δεν μπορώ να περιμένω σε ουρά για κανένα λόγο.
Ο Ελληνας ήρωάς σας.
Ο Νίκος Καζαντζάκης, γιατί το έργο του είναι ταυτόχρονα τόσο ελληνικό και τόσο οικουμενικό. Και γιατί δεν δίστασε να πολεμήσει κάθε κατεστημένο που ήταν ενάντια στις ιδέες του.
Παιχνίδι με τις λέξεις
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Την πανσέληνο του Αυγούστου.
Το πρόσωπο που νοσταλγώ.
Ολη την οικογένειά μου.
Η γεύση που συχνά ανακαλώ.
Χταπόδι στα κάρβουνα.
Η πιο ελληνική μου λέξη.
Θάλασσα.
Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας από την Ελλάδα.
Μέλι και ελαιόλαδο παραγωγής του πατέρα μου.
Σταθμοί στη ζωή του
1974: Γεννήθηκε στο Ηράκλειο.
1996: Αποφοιτά με άριστα από το τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης και μετά από μία εξαετία αποκτά το διδακτορικό δίπλωμά του στον τομέα Αρχιτεκτονικής Υπολογιστικών Συστημάτων από το University of California at Berkeley.
2013: Παντρεύεται με την Ece Uslu στο San Francisco (ΗΠΑ).
2014: Εκλέγεται Fellow του Institute of Electrical and Electronic Engineers (IEEE), σε αναγνώριση της έρευνάς του σε συστήματα μνήμης.