Εναν επιπλέον αλλά γνώριμο κίνδυνο αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Είναι η απομάκρυνση από τον ευρωπαϊκό μέσο όσο, η απομόνωση που φέρνει η διαπίστωση ότι είμαστε κάτι διαφορετικό, μια «ειδική περίπτωση». Και προφανώς η «ιδιαιτερότητα» αυτή αφορά αρνητικές καταστάσεις και προκαλεί δυσμενή σχόλια.
Το τελευταίο παράδειγμα έρχεται από αντικειμενική πηγή, την ανακοίνωση των επιδόσεων της ευρωπαϊκής οικονομίας. Το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς η οικονομία με τη χαμηλότερη αύξηση ΑΕΠ (-0,2%) ήταν η ελληνική. Χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία είχαν σχετικά καλές επιδόσεις και μόνον η ελληνική οικονομία προχωρεί το δύσβατο μονοπάτι της ύφεσης. Προφανώς το πρόβλημα μπορεί να έχει ακόμα δυσμενέστερη εξέλιξη, επειδή η ευρωπαϊκή οικονομία τους επόμενους μήνες θα καταγράψει εμφανέστερα, την ευεργετική επίπτωση από τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζει η ΕΚΤ. Γι’ αυτό η απόσταση της χώρας, από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο μεγαλώνει…
Η απόκλιση από τον μέσο όρο είναι φαινόμενο που κάποιοι υποστηρίζουν ότι έχει βαθιές ρίζες. Αποδίδουν την… ασθένεια αυτή στο γεγονός ότι οι Ελληνες ως υπήκοοι της οθωμανικής αυτοκρατορίας δεν έζησαν την Ευρώπη κατά την Αναγέννηση. Παρέμειναν στον μεσαίωνα! Η αναγέννηση επίσης της δεκαετίας του 1960, διακόπηκε απότομα στην Ελλάδα, με τη δικτατορία.
Ανεξάρτητα πάντως από τα ιστορικά ή πολιτισμικά αίτια, είναι γεγονός ότι πολλές φορές η ελληνική οικονομία κινήθηκε με διαφορά φάσης σε σχέση με όσα γίνονταν στην Ευρώπη. Οταν η ευρωπαϊκή οικονομία σαρωνόταν από τον άνεμο της απορρύθμισης, της ιδιωτικοποίησης και της απελευθέρωσης των αγορών, στην Ελλάδα γίνονταν πειράματα σοσιαλισμού. Οταν η Ευρώπη έκτιζε και πάλι το κοινωνικό κράτος, εμείς κάναμε ιδιωτικοποιήσεις ή και προσλήψεις στο Δημόσιο.
Αυτή η απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, είναι μια φοβερή ασθένεια που ειδικά αυτή την περίοδο βρίσκεται σε έξαρση. Πίσω από το μεγάλο θέμα των διαπραγματεύσεων για το χρέος, προωθούνται ρυθμίσεις σε διάφορους τομείς που μεγαλώνουν την απόστασή μας από τον μέσο όρο. Τα όσα γίνονται στην εκπαίδευση είναι ενδεικτικά αλλά δεν είναι τα μόνα. Απλά στον τομέα αυτό τα όποια μέτρα δεν έχουν άμεσο και μετρήσιμο δημοσιονομικό κόστος και έτσι δεν αποτρέπονται. Παράλληλα η κοινωνία σφυροκοπείται με απόψεις και αντιλήψεις που οδηγούν σε λάθος κατεύθυνση, προς την ακόμα μεγαλύτερη απομάκρυνση από όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη.
Κι όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι αντιμετωπίσιμα, αν συνέβαιναν σε μια «κανονική» περίοδο χωρίς το εφιαλτικό πρόβλημα αν υπάρχουν χρήματα για να πληρωθούν οι μισθοί στο τέλος του μήνα. Συμβαίνουν όμως σε περίοδο που όλα είναι ασαφή, με συνέπεια η αβεβαιότητα να σκοτώνει την οικονομία κι αν συνεχιστεί για μεγάλο διάστημα και τις προοπτικές της.
Ακόμα κι αν η όποια θετική εξέλιξη με κάποια καλή συμφωνία με τους δανειστές δηλαδή τις άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, επέλθει σήμερα, η βελτίωση δεν θα είναι άμεση. Το πρώτο εξάμηνο του έτους έχει χαθεί και ένα καλό δεύτερο εξάμηνο σημαίνει ότι το 2015, η αύξηση του ΑΕΠ θα είναι θετική αλλά πολύ κοντά στο 0%. Δεν θα προσφέρει τα νέα έσοδα, τις νέες θέσεις εργασίας που χρειάζεται η οικονομία. Αυτά στην καλύτερη περίπτωση μπορούμε να τα περιμένουμε το 2016. Αν βέβαια, δεν επικρατήσουν, παράδοξες και ακραίες ιδέες…