Ούτε καν μία μελέτη για την κατάσταση της ορνιθοπανίδας, των προστατευόμενων ειδών και των οικοτόπων, όπως επιβάλλεται από δύο κοινοτικές οδηγίες, δεν υπέβαλε εμπρόθεσμα η Ελλάδα στις ευρωπαϊκές υπηρεσίες. Στην πρώτη συνολική έκθεση για τη βιοποικιλότητα στην Ε.Ε. που δημοσιοποίησε χθες ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, η χώρα μας εκπροσωπείται από ένα θλιβερό «μηδέν», την ώρα που ακόμη και μικρές χώρες είχαν υποβάλει 400, 500 ή περισσότερες από 1.000 (λ.χ. Βουλγαρία) μελέτες παρακολούθησης. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει για ακόμη μία φορά την ουσιαστική απαξίωση της κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας στη χώρα μας.
Η έκθεση βασίζεται στα στοιχεία που υπέβαλαν το 2013 όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με τα όσα ορίζουν οι οδηγίες για την ορνιθοπανίδα (2009/147/EC), τους οικοτόπους (92/43/EEC) και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα. Σύμφωνα με τα γενικά στοιχεία, το 52% των πουλιών της Ευρώπης θεωρείται ασφαλές (δηλαδή δεν αντιμετωπίζει άμεσα τον κίνδυνο εξαφάνισης), ενώ οι πληθυσμοί των μεταναστευτικών ειδών αυξάνονται. Τα είδη πτηνών που βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές Natura αυξάνονται, γεγονός που υποδεικνύει ότι η λήψη μέτρων αποδίδει. Οι συχνότερα αναφερόμενες πιέσεις για τα πουλιά είναι η γεωργία (είτε η εντατικοποίηση ή η εγκατάλειψή της), η αλλαγή στην κατάσταση των υγροτόπων και το κυνήγι.
Οσον αφορά τα προστατευόμενα είδη, σε ευνοϊκές συνθήκες βρίσκεται μόλις το 23%. Μάλιστα η κατάσταση του 22% των ειδών που βρίσκονται σε δυσχερείς συνθήκες επιδεινώνεται. Τέλος, μόλις 16% των οικοτόπων βρίσκεται σε καλή κατάσταση, ενώ το 47% σε μέτρια και το 30% σε κακή.
Η έκθεση εξετάζει τον βαθμό εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα (η οποία περιλαμβάνει 6 στόχους και 20 μέτρα). Ο κυριότερος στόχος είναι η ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας έως το 2020 και η βελτίωση των συνθηκών στο 50% των ειδών και οικοτόπων. Σήμερα, λοιπόν, μόνο το 21% των οικοτόπων βρίσκεται σε ευνοϊκή κατάσταση. Επίσης μικρή πρόοδος έχει σημειωθεί στην προστασία της ορνιθοπανίδας, με το 16% των ειδών να μειώνεται βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα.
Ποια είναι η κατάσταση στη χώρα μας; Στην έκθεση αναφέρεται ότι η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα που δεν είχε υποβάλει έγκαιρα (δηλαδή το 2013 για την περίοδο 2007-2012) εκθέσεις παρακολούθησης της εφαρμογής των δύο οδηγιών. Στην ίδια λίστα φαίνεται ότι χώρες αναλόγου ή μικρότερης έκτασης είχαν καταθέσει εκατοντάδες μελέτες (ενδεικτικά, Αυστρία 722, Βουλγαρία 1.065, Κύπρος 249, Πορτογαλία 951).
Οι πρώτες εκθέσεις παρακολούθησης κατατέθηκαν τον Ιανουάριο του 2015 κι αυτές για ένα μικρό μέρος των υποχρεώσεων της χώρας. Αιτία, η μεγάλη καθυστέρηση στην έναρξη του προγράμματος παρακολούθησης και εποπτείας των προστατευόμενων ειδών και οικοτόπων στη χώρα μας (βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη), λόγω της αδιαφορίας του υπουργείου Περιβάλλοντος.