Τι θα γινόταν εάν άρχιζαν όλα να πηγαίνουν καλά στην παγκόσμια οικονομία; Βέβαια ζητάμε πολλά. Ο ρυθμός ανάπτυξης 1,1% που πέτυχε η παγκόσμια οικονομία το πρώτο τρίμηνο του 2015 ήταν ο πιο χαμηλός σε περιόδους ανάπτυξης από το 1998, σύμφωνα με την JPMorgan. Ολο και περισσότεροι άνθρωποι συμμερίζονται την προειδοποίηση του Λάρι Σάμερς, πρώην υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, ότι διανύουμε περίοδο μόνιμης χαμηλής ανάπτυξης. Οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν όλο και περισσότερους λόγους να διατηρήσουν σε ισχύ χαλαρή νομισματική πολιτική. Ωστόσο, ο Σάιμον Κοξ, αναλυτής επενδύσεων για Ασία και Ειρηνικό στην BNY Mellon Investment Management, σκέφτεται ότι «η προσήλωση στον πεσιμισμό δεν μας επιτρέπει να σκεφτούμε τι θα μπορούσε να πάει καλά». Μάλιστα, η περιέργειά του ήταν τόσο μεγάλη ώστε συνεργάστηκε με τον Economist προκειμένου να υπολογίσουν τι θα γινόταν αν «απογειώνονταν» ταυτόχρονα οι οικονομίες των ΗΠΑ, Ιαπωνίας, Κίνας και Ινδίας. Από αυτές τις οικονομίες προέρχεται αθροιστικά περίπου το 50% του παγκοσμίου ΑΕΠ. «Αν άρχισαν να λειτουργούν αποδοτικά ταυτόχρονα αυτές οι τέσσερις οικονομίες, τότε θα παρατηρούσαμε ενίσχυση της ανάπτυξης και του εμπορίου στον υπόλοιπο κόσμο, αντιστροφή της υποχώρησης των τιμών στα εμπορεύματα, κάτι που θα υποστήριζε την άνοδο των τιμών στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου», αναφέρει ο κ. Κοξ σε ενημερωτικό σημείωμα που συνέγραψε πρόσφατα.
Στο σενάριό του ο Κοξ υποθέτει πως η Ιαπωνία καταφέρνει να αναπτυχθεί κατά μέσον όρο με ρυθμό 2% τον χρόνο για το υπόλοιπο της τρέχουσας δεκαετίας. Για τις ΗΠΑ ο ρυθμός ανάπτυξης τοποθετείται στο 3%, για την Κίνα στο 7% και για την Ινδία στο 8%. Η προοπτική που περιγράφεται δεν είναι τόσο τρελή όσο ακούγεται. Για τις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει μέση ανάπτυξη της τάξεως του 2,5% έως το τέλος της δεκαετίας, ρυθμός που δεν απέχει πολύ από αυτόν που χρησιμοποιεί ο Κοξ. Επιπλέον, το ΔΝΤ είναι πολύ συχνά απαισιόδοξο στις προβλέψεις του. Η ανάπτυξη στις ΗΠΑ αποδείχτηκε πιο υψηλή από τις πλέον απαισιόδοξες προβλέψεις του ΔΝΤ στις 16 από τις 24 τελευταίες χρονιές. Ιαπωνία και Ινδία πέτυχαν υψηλότερη ανάπτυξη από αυτή που προέβλεπε το ΔΝΤ στο απαισιόδοξο σενάριό του τις 15 από τις 24 χρονιές. Για την Κίνα ο αριθμός είναι 22 από τις 24 χρονιές. Αλλες φορές το ΔΝΤ δεν ήταν αρκετά αισιόδοξο. Η ανάπτυξη στις ΗΠΑ αποδείχτηκε υψηλότερη τις έξι από τις 24 τελευταίες χρονιές και στην περίπτωση της Κίνας ο αριθμός αυξάνεται στο 13. Ας μην ξεχνάμε ότι στο παρελθόν οι οικονομολόγοι απέτυχαν να προβλέψουν τόσο την ανάκαμψη της οικονομίας μετά την ύφεση της περιόδου 1929-1939 όσο και την άνοδο της οικονομίας μετά την τεχνολογική επανάσταση της δεκαετίας του 1990.
Μπορούν καλύτερα
Παράλληλα, οι τέσσερις οικονομίες του σεναρίου έχουν τη δυνατότητα να πετύχουν υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης. Το χάσμα μεταξύ του πραγματικού αμερικανικού ΑΕΠ και αυτού που οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι θα μπορούσε να παραχθεί ανέρχεται στα 5,3 τρισ. δολάρια τα τελευταία επτά χρόνια. Το ποσό ισούται με τη ζημία που θα προκληθεί εάν διακοπεί κάθε λειτουργία της οικονομίας επί 31 μήνες. Η αμερικανική οικονομία κινήθηκε κάτω από τις θεωρητικές της δυνατότητες στα 60 από τα τελευταία 80 τρίμηνα. Οι δε πολιτικοί θα μπορούσαν να πάρουν μέτρα ώστε να μειωθεί αυτό το χάσμα μεταξύ πραγματικού και δυνητικού ΑΕΠ, σύμφωνα με τον κ. Κοξ. Για παράδειγμα, η ινδική κυβέρνηση πρέπει να λάβει μέτρα ώστε να διευκολύνει την αγορά γης. Η Κίνα πρέπει και αυτή να διευκολύνει την πώληση γης στα χωριά της. Στις ΗΠΑ ο φορολογικός κώδικας είναι υπερβολικά περίπλοκος και στην Ινδία υπερβολικά ανεπαρκής. Οι κινεζικές και οι ιαπωνικές εταιρείες διανέμουν υπερβολικά μικρά μερίσματα στους μετόχους τους, ενώ οι αμερικανικές πιθανότατα υπερβολικά υψηλά.
Σημαντικά οφέλη σε πολλούς τομείς
Τι θα γινόταν εάν άρχιζαν να αποδίδουν πραγματικά οι τέσσερις μεγάλες οικονομίες που εξετάζουμε σήμερα εδώ; Το ΑΕΠ τους θα αυξανόταν κατά 10 τρισ. δολάρια μέχρι το 2020. Το ΑΕΠ του υπόλοιπου κόσμου θα αυξανόταν και αυτό κατά ακόμη 8 τρισ. δολάρια. Η τιμή του πετρελαίου θα επέστρεφε στα 100 δολάρια το βαρέλι και οι παγκόσμιες τιμές τροφίμων θα αυξάνονταν κατά 40%. Ο χρηματιστηριακός δείκτης Nikkei 225 θα ξεπερνούσε τις 24.000 μονάδες και ο S&P 500 τις 3.000 μονάδες έως το τέλος της δεκαετίας. «Δεν μπορώ να πω ότι οι τέσσερις οικονομίες θα αναπτυχθούν όπως το περιγράψαμε. Λέω όμως ότι θα μπορούσαν, θα πρέπει να είναι το μότο μας», τονίζει ο ο Σάιμον Κοξ.