Η κατάρρευση των φορολογικών εσόδων, σε συνδυασμό με τη νέα περικοπή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και τις λιγότερες κατά 2 δισ. ευρώ δαπάνες που δεν πραγματοποίησε το κράτος, δημιουργεί συνθήκες ασφυξίας στην αγορά και κατ’ επέκταση οδηγεί σε ύφεση την οικονομία.
Τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους είναι αποκαλυπτικά και καταδεικνύουν τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στην αγορά εξαιτίας της στάσης πληρωμών. Η πρακτική αυτή οδήγησε στη δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος 2,1 δισ. ευρώ, ενώ η πρόβλεψη ήταν να διαμορφωθεί πρωτογενές έλλειμμα 310 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους υπογραμμίζεται ότι «το μειωμένο ύψος δαπανών οφείλεται κυρίως στην αναδιάρθρωση του ταμειακού προγραμματισμού με βάση τις επικρατούσες ταμειακές συνθήκες».
Ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατεί είναι και τα στοιχεία για τις δαπάνες κάλυψης ελλειμμάτων νοσοκομείων και εξόφλησης παλαιών οφειλών τους, καθώς στο προαναφερθέν διάστημα καταβλήθηκαν μόλις 63 εκατ. ευρώ, έναντι ετήσιου στόχου για 1,1 δισ. ευρώ, όταν πέρυσι στο ίδιο διάστημα είχαν διατεθεί 631 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, οι δαπάνες του ΠΔΕ είναι συρρικνωμένες κατά 409 εκατ. ευρώ, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη χρηματοδότηση των έργων. Ειδικότερα και όπως προκύπτει από την εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού:
1. Τα φορολογικά έσοδα παρουσίασαν υστέρηση ύψους 884 εκατ. ευρώ. Η «τρύπα» στον προϋπολογισμό αποδίδεται κατά 625 εκατ. ευρώ στην υστέρηση των άμεσων φόρων και κατά 259 εκατ. ευρώ στην «τρύπα» των έμμεσων φόρων. Η ίδια εξέλιξη παρατηρείται και στα στοιχεία του προϋπολογισμού το πρώτο 20ήμερο του Μαΐου.
Ειδικότερα, υστέρηση έναντι του στόχου παρουσίασαν:
• Οι άμεσοι φόροι παρελθόντων οικονομικών ετών κατά 389 εκατ. ευρώ ή 34,0%.
• Οι έμμεσοι φόροι οι οποίοι διαμορφώθηκαν στα 7,352 δισ. ευρώ και μειωμένοι κατά 259 εκατ. ευρώ ή 3,4% έναντι του στόχου.
2. Καταγράφεται συγκράτηση των δαπανών κατά 2 δισ. ευρώ. Εξ αυτών το 1,45 δισ. αφορά πρωτογενείς δαπάνες. Η εξέλιξη αυτή καταδεικνύει ότι η κυβέρνηση δεν ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις της κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους. Ωστόσο, πρόκειται για ένα πρόβλημα που η κυβέρνηση θα βρει μπροστά της τους επόμενους μήνες και κυρίως στο δεύτερο εξάμηνο του 2015, καθώς κάποια στιγμή οι υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να εξυπηρετηθούν.
Στο σκέλος των δαπανών των ασφαλιστικών ταμείων διαπιστώνεται υπέρβαση των πιστώσεων που έχουν λάβει. Ο ΟΑΕΕ στο πρώτο τετράμηνο του έτους έχει πάρει το 48% της ετήσιας επιχορήγησής του, το ΙΚΑ το 37,8% και ο ΟΓΑ το 36%. Την ίδια ώρα, σε χαμηλά επίπεδα κινούνται οι δαπάνες κάλυψης ελλειμμάτων νοσοκομείων και εξόφλησης παλαιών οφειλών τους, καθώς στο α΄ τετράμηνο καταβλήθηκαν μόλις 63 εκατ. ευρώ, έναντι ετήσιου στόχου για 1,1 δισ., όταν πέρυσι στο ίδιο διάστημα είχαν διατεθεί 631 εκατ. ευρώ.
3. Οι δαπάνες για τόκους έχουν αυξηθεί σε σχέση με πέρυσι στα 2,6 δισ., από 2,1 δισ. λόγω της αύξησης των επιτοκίων δανεισμού των εντόκων γραμματίων.
4. Συγκρατημένες είναι και οι δαπάνες του ΠΔΕ, καθώς πραγματοποιήθηκαν 821 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για 1,2 δισ. Αντίθετα, τα έσοδα του ΠΔΕ ήταν αυξημένα κατά 465 εκατ. ευρώ.
5. Στο πρώτο τετράμηνο του έτους το Δημόσιο έχει χρησιμοποιήσει το εργαλείο του βραχυπρόθεσμου δανεισμού (ρέπος) σε διπλάσιο βαθμό από ότι προβλεπόταν για ολόκληρο το έτος. Δηλαδή, ενώ προβλεπόταν για το 2015 ρέπος συνολικής αξίας 80 δισ. ευρώ, στο πρώτο τετράμηνο έχουν ήδη γίνει ρέπος 163,1 δισ. ευρώ προκειμένου να ανταποκριθεί το Δημόσιο στις υποχρεώσεις του.