Αφιέρωμα: Η Ελλάδα καινοτομεί

Αφιέρωμα: Η Ελλάδα καινοτομεί

7' 33" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Βιολογικό «φρένο» στη σκλήρυνση κατά πλάκας

Του Κώστα Δεληγιάννη

Εφαρμοσμένη έρευνα: Ανάπτυξη εξατομικευμένης ανοσοθεραπείας της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Φορέας: Πανεπιστήμιο Πατρών – ELDRUG Α.Ε.

Εκπρόσωπος: Γιάννης Ματσούκας

Για τον δρα Γιάννη Ματσούκα, καθηγητή Xημείας στο Πανεπιστήμιο Πατρών και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας της εταιρείας Eldrug, φέτος είναι η δεύτερη συμμετοχή στο «Η Ελλάδα Καινοτομεί!», αυτήν τη φορά με εξατομικευμένη αγωγή για τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Η καινοτομία με την οποία είχε πάρει μέρος με τους συνεργάτες του στον πρώτο κύκλο, κατά τον οποίο συγκαταλέχθηκε στους 20 φιναλίστ, ήταν η Ελμυελίνη – ένα θεραπευτικό εμβόλιο για το οποίο προετοιμάζονται κλινικές δοκιμές Φάσης Ι στην Αυστραλία.

«Η Ελμυελίνη δείχνει να έχει σημαντικά οφέλη σε σχέση με τα υπάρχοντα φάρμακα, όμως, όπως κι αυτά, θα είναι αποτελεσματική σε ένα ποσοστό ασθενών», σημειώνει. Γι’ αυτόν το λόγο, σε συνεργασία με τη δρα Αθανασία Μουζάκη, καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, ανέπτυξαν μια νέα μέθοδο εξατομικευμένης θεραπείας, που υπόσχεται να «φρενάρει» τη νόσο στους ασθενείς σε αρχικό στάδιο.

«Στη ΣΚΠ το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα, καταστρέφοντας το περίβλημα της μυελίνης, μιας μονωτικής ουσίας που περιβάλλει τις νευρικές ίνες του κεντρικού νευρικού συστήματος», συμπληρώνει. Αν δεν υπάρχει σήμερα μια γενικευμένη θεραπεία, σημαντικός λόγος είναι πως σε όλους τους ασθενείς το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει το ίδιο τμήμα της μυελίνης ως «εισβολέα» ώστε να της επιτεθεί.

«Η ιδέα μας είναι, με βιολογικό υλικό από τον συγκεκριμένο άρρωστο, να καταστέλλεται η παθολογική ανοσοαπόκριση που αντιστοιχεί στην περίπτωσή του», προσθέτει. Για να γίνει αυτό, ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα λαμβάνεται μικρή ποσότητα αίματος του αρρώστου, από το οποίο θα απομονώνονται κύτταρα, τα οποία μετά από ειδική επεξεργασία στο εργαστήριο θα ξαναμπαίνουν στο αίμα του. «Με τη βοήθεια συνθετικών πεπτιδίων που φτιάχνουμε, θα δημιουργούμε και θα τροποποιούμε κατάλληλα μια ομάδα κυττάρων, τα δενδριτικά κύτταρα. Οταν βρεθούν στον οργανισμό, τα δενδριτικά κύτταρα θα “εκπαιδεύουν” το ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε πια να μην επιτίθεται στη μυελίνη», σημειώνει.

Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της ομάδας της καθηγήτριας Ιατρικής Αθανασίας Μουζάκη στο εργαστήριο είναι θετικά και, αν συνεχιστούν, θα μπορούσαν να καταλήξουν σε κλινικές δοκιμές. «Μέσα από τον 3ο διαγωνισμό

“Η Ελλάδα Καινοτομεί!” ελπίζουμε να βρούμε χρηματοδότηση για τον εξοπλισμό και τα αναλώσιμα που θα χρειαστούμε για περαιτέρω πειράματα», συμπληρώνει ο κ. Ματσούκας.

Αγγλικά και αυτοπεποίθηση για μαθητές με δυσλεξία

Της Μαρίας Αθανασίου

Καινοτομία: Ολιστική εκμάθηση Αγγλικών ως ξένης γλώσσας για μαθητές (παιδιά και ενηλίκους) με δυσλεξία και μαθησιακές διαφορετικότητες.

Φορέας: i love dyslexia

Εκπρόσωπος: Aγγελική Παππά

Kάποια στιγμή στην καριέρα μου ως καθηγήτρια Αγγλικών βρέθηκα κοντά σε μαθητές με αυτόν τον διαφορετικό, μαγικό εγκέφαλο της δυσλεξίας. Κι εκεί που νόμιζα ότι ήμουν καλή εκπαιδευτικός, συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να ξαναγυρίσω στα θρανία, γιατί μια πολύ μεγάλη ομάδα ικανότατων παιδιών δεν μπορούσα να τη βοηθήσω και να της δώσω πρόσβαση στην ξένη γλώσσα». Η μεγαλύτερη πρόκληση για την κ. Αγγελική Παππά, καθηγήτρια Αγγλικών και ειδική παιδαγωγό, ήταν να δημιουργήσει τη μεθοδολογία που θα της επέτρεπε να διδάξει αποτελεσματικά τα Αγγλικά ως ξένη γλώσσα σε μαθητές με δυσλεξία και μαθησιακές διαφορετικότητες.

Χρειάστηκαν οκτώ χρόνια μελέτης, πρακτικής και συνεργασίας με κορυφαίους επιστήμονες σε Ευρώπη και Αμερική, ώστε να αναπτύξει την πρωτοποριακή μέθοδό της και να δημιουργήσει τον «κόσμο» του i love dyslexia (ILD). Πρόκειται για τον πρώτο και μοναδικό διεθνώς απόλυτα εξειδικευμένο χώρο ολιστικής εκμάθησης Αγγλικών ως ξένης γλώσσας για μαθητές (παιδιά και ενηλίκους) με δυσλεξία και μαθησιακές διαφορετικότητες.

Δώδεκα εκπαιδευτικοί επιλεγμένοι και εκπαιδευμένοι από την κ. Παππά, αλλά και η ίδια, εργάζονται καθημερινά με δεκάδες μαθητές στο ILD. Σκοπός τους είναι, εκτός από τη μετάδοση της γνώσης της γλώσσας, η ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και η ενδυνάμωση της αυτογνωσίας των ανθρώπων που τους εμπιστεύονται. Οι μαθητές διδάσκονται μόνοι αλλά και σε ομάδες, ενώ με το πρόγραμμα independent learning ενθαρρύνονται να μελετούν μόνοι τους μέσα στο χώρο του ΙLD, ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν χρειάζονται πάντα έναν δάσκαλο για να προχωρήσουν.

Μεγάλη κατάκτηση είναι και τα πρωτοποριακά εργαστήρια διαφοροποιημένης διδασκαλίας, στα οποία συνυπάρχουν ομάδες μαθητών διαφορετικής ηλικίας, επιπέδου γνώσεων, αναγκών και ικανοτήτων, οι οποίοι συνεργάζονται στη βιωματική-ολιστική εκμάθηση της γλώσσας και στην καλλιέργεια της συναισθηματικής τους νοημοσύνης και των δεξιοτήτων ζωής.

Η κ. Παππά προσεκλήθη πρόσφατα σε μεγάλο ερευνητικό κέντρο στην Ουψάλα της Σουηδίας για να παρουσιάσει τη μέθοδό της και επέστρεψε με τη διαπίστωση ότι «είμαστε οι μόνοι στην Ευρώπη που έχουμε προχωρήσει τόσο σε εφαρμογή καινοτόμου παιδαγωγικής σε αυτό το παρθένο πεδίο επιστημονικού ενδιαφέροντος».

Επιθυμία της είναι η μέθοδός της να δώσει την ευκαιρία στους ανθρώπους με δυσλεξία να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τις ικανότητές τους, χωρίς να αποκλείονται από τη μάθηση, γιατί κάποιος από αυτούς ίσως είναι ο επόμενος μεγάλος καινοτόμος του κόσμου.

Τεστ τσέπης για το ελαιόλαδο

Της Μανίνας Ντάνου

Καινοτομία: ARISTOLEO, ένα νέο τεστ μέτρησης των υγειοπροστατευτικών ιδιοτήτων του ελαιολάδου,

Φορέας: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φαρμακευτική Σχολή.

Εκπρόσωπος: Προκόπης Μαγιάτης.

Oταν ο φαρμακοποιός Προκόπης Μαγιάτης και η χημικός Ελένη Μέλλιου γύρισαν από τα πανεπιστήμια της Αμερικής όπου δίδασκαν για να εργαστούν στο Εθνικό Καποδιστριακό, φέρνοντας μαζί τους ένα σωρό ιδέες σχετικές με το ελαιόλαδο, πάνω στο οποίο εργάζονταν για πολλά χρόνια, δεν περίμεναν ότι θα αντιμετώπιζαν αντιδράσεις. Αντί όμως αυτό να τους σταματήσει, τους πείσμωσε. Την έρευνά τους για την ανίχνευση των υγειοπροστατευτικών ιδιοτήτων του ελαιολάδου, που μέχρι τώρα μπορούσε -με δική τους μέθοδο- να γίνει μόνο στο εργαστήριο από πολύ ακριβό όργανο, αποφάσισαν να την πάνε ένα βήμα παραπέρα: να δημιουργήσουν ένα απλό τεστ, με το οποίο ο καταναλωτής ή ο παραγωγός θα μπορούσε να κάνει το ίδιο.

«Το Aristoleo μετράει την περιεκτικότητα του ελαιολάδου στις δύο σπουδαιότερες φαινόλες, ελαιοκανθάλη και ελαιασίνη, που σχετίζονται με τις επίσημα αναγνωρισμένες υγειοπροστατευτικές ιδιότητες του ελαιολάδου», λέει ο αναπληρωτής καθηγητής του Φαρμακευτικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, κύριος Μαγιάτης. Πώς γίνεται; Σε φιαλίδιο το οποίο περιέχει ένα ειδικό αντιδραστήριο, προσθέτουμε λίγο από το λάδι, το ανακινούμε και περιμένουμε μία ώρα. Τότε εμφανίζεται μια στιβάδα στο κάτω μέρος του φιαλιδίου με χρώμα που ποικίλλει από το ανοιχτό υποκίτρινο μέχρι το σκούρο πράσινο. Ετσι, χωρίς ειδικές γνώσεις, αλλά μόνο με μια χρωματική κλίμακα βαθμονομημένη, ο καθένας μπορεί να επιλέξει τις καλύτερες παρτίδες ελαιολάδου στο χώρο παραγωγής και να αυξήσει την αξία του λαδιού του, αναβαθμίζοντάς το από απλό τρόφιμο σε υγειοπροστατευτικό προϊόν.

Μια πρώτη ένδειξη έμπρακτης εμπιστοσύνης στο Aristoleo ήρθε από τον Καναδά, με την εταιρεία Artemis Alliance να προσφέρει την αρχική χρηματοδότηση – της τάξεως κάποιων χιλιάδων ευρώ. Για τον κ. Μαγιάτη, αυτό «είναι μια απάντηση στο ότι η καινοτομία μπορεί να γίνει και με πολύ δύσκολες συνθήκες αλλά και με ελάχιστο κόστος επένδυσης. Ενα αντίστοιχο πρότζεκτ που γνωρίζουμε ότι δουλεύεται στην Αμερική είχε χρηματοδότηση ενός εκατομμυρίου δολαρίων…»

Το τεστ έχει ήδη δοθεί σε δεκάδες παραγωγούς από την περασμένη ελαιοκομική περίοδο και αυτό που χρειάζεται πλέον είναι -πιθανώς και μέσω του 3ου διαγωνισμού «Η Ελλάδα Καινοτομεί!» της Eurobank και του ΣΕΒ- να βρεθεί ο κατάλληλος συνεργάτης που θα δεχθεί να προχωρήσει στην παραγωγή. Το προβλεπόμενο κόστος του στη λιανική; Δεν θα ξεπερνάει τα 5 – 10 ευρώ…

Απορρύπανση εδάφους με ηλεκτρισμό

Του Κώστα Δεληγιάννη

Εφαρμοσμένη έρευνα: Συσκευή Ψυχρού Πλάσματος για την ταχεία, αποτελεσματική και φθηνή απορρύπανση ισχυρά ρυπασμένων εδαφών.

Φορέας: Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής, Ιδρυμα Τεχνολογίας & Ερευνας (ITE/IEXMH).

Εκπρόσωπος: Χρήστος Αγγελόπουλος.

Υπολογίζεται πως στην Ευρωπαϊκή Ενωση σε τουλάχιστον 500.000 περιοχές το έδαφος είναι εξαιρετικά ρυπασμένο – όπως για παράδειγμα σε τοποθεσίες όπου έχουν καταλήξει βιομηχανικά απόβλητα και διαρροές από δεξαμενές καυσίμων ή όπου υπάρχουν διυλιστήρια, εγκαταλελειμμένα εργοστάσια και αεροδρόμια. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις τα εδάφη είναι «ωρολογιακή βόμβα» για την ανθρώπινη υγεία, αφού περιέχουν επικίνδυνες τοξικές ουσίες που περνούν στη διατροφική αλυσίδα ή στα υπόγεια νερά και, από εκεί, πιθανότατα στον άνθρωπο.

Ωστόσο, η βασική μέθοδος απορρύπανσης, δηλαδή η αφαίρεση του μολυσμένου χώματος και η μεταφορά του σε αποτεφρωτήρες για να καεί, είναι αρκετά ακριβή.

Η αποτέφρωση στοιχίζει περίπου 500 ευρώ ανά τόνο χώματος. Στον αντίποδα, ο δρ Χρήστος Αγγελόπουλος, ερευνητής στο Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Ερευνας (ΙΤΕ/ΙΕΧΜΗ) στην Πάτρα, εκτιμά πως η ίδια ποσότητα θα μπορούσε να καθαριστεί με λιγότερα από 20 ευρώ, αν κατέληγε σε μια μονάδα η οποία θα βασιζόταν στην τεχνική που ανέπτυξε ο ίδιος με συναδέλφους του. «Η μέθοδός μας λειτουργεί ακόμη και με τους ανθεκτικότερους οργανικούς ρύπους, ενώ μάλιστα από ουσίες όπως τα πετρελαιοειδή και τα φυτοφάρμακα που έχουμε δοκιμάσει στο εργαστήριο, το μόνο που απομένει στο τέλος της διεργασίας είναι διοξείδιο του άνθρακα και νερό», λέει ο ερευνητής.

Στην ομάδα ανάπτυξης της τεχνολογίας ανήκουν επίσης ο δρ Παναγιώτης Σβάρνας, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, και ο δρ Χρήστος Τσακίρογλου, διευθυντής ερευνών στο ΙΤΕ/ΙΕΧΜΗ. Η καινοτομία τους βασίζεται στο ψυχρό πλάσμα, δηλαδή στα ελεύθερα ηλεκτρόνια και τα υπόλοιπα σωματίδια από τα οποία αποτελείται οποιαδήποτε ηλεκτρική εκκένωση. «Προκαλώντας ηλεκτρικές εκκενώσεις στο ρυπασμένο έδαφος, ουσιαστικά το “βομβαρδίζουμε” με αυτά τα σωματίδια, τα οποία είναι πολύ δραστικά και αντιδρούν με τους ρύπους, εξουδετερώνοντάς τους σε λίγα λεπτά», εξηγεί ο κ. Αγγελόπουλος.

Οι τρεις επιστήμονες έχουν κατασκευάσει μια πρωτότυπη συσκευή, με την οποία τελειοποίησαν την ιδέα, ώστε πλέον να είναι έτοιμη να εφαρμοσθεί. «Με τη συμμετοχή μας στον 3ο διαγωνισμό “Η Ελλάδα Καινοτομεί!” της Eurobank και του ΣΕΒ ελπίζουμε πως θα βρούμε χρηματοδότηση για να φτιάξουμε αρχικά ένα μεγαλύτερο μοντέλο για επιπλέον δοκιμές και, στη συνέχεια, την πρώτη πιλοτική μονάδα απορρύπανσης», καταλήγει.

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή