H Nορβηγία ξεπέρασε τη Ρωσία στις εξαγωγές φυσικού αερίου στη δυτική Ευρώπη κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2015, μια εξέλιξη που καταδεικνύει μια «σιωπηλή» διαφοροποίηση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων σε ό,τι αφορά την προμήθεια ενέργειας από την Gazprom. Το πρώτο τρίμηνο του 2015, οι εξαγωγές φυσικού αερίου της νορβηγικής Gassco διαμορφώθηκαν στα 29,2 δισ. κυβικά μέτρα και της ρωσικής Gazprom στα 20,29 κυβικά μέτρα, όπως αναφέρει το πρακτορείο Reuters. «Η Ευρώπη επιθυμεί να δημιουργήσει μια “ενεργειακή ένωση” και να περιορίσει την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο της Ρωσίας», είχε σχολιάσει πρόσφατα ο Ντέιβιντ Χάντερ της εταιρείας συμβούλων Schnieder Electric στο βρετανικό πρακτορείο BBC. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, δεν έχουν δημοσιευτεί στοιχεία για τις εξαγωγές σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ώστε να σχηματιστεί μια ολοκληρωμένη εικόνα αυτής της τάσης διαφοροποίησης στην προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Οι σχέσεις της Δυτικής Ευρώπης με τη Ρωσία είναι ιδιαίτερα τεταμένες από τον Μάρτιο του 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα, η οποία έκτοτε διαδραματίζει αρνητικό ρόλο στην κρίση μεταξύ φιλορώσων ανταρτών και Κιέβου. Από το καλοκαίρι του 2014, η Δύση έχει προχωρήσει σε σειρά κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας και η Μόσχα έχει απαντήσει με αντίποινα. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, το φυσικό αέριο ουδέποτε συμπεριλήφθηκε στην πολιτική διένεξη Δύσης και Ρωσίας καθώς έτσι θα ανέβαιναν αρκετά οι τόνοι στις ήδη τεταμένες σχέσεις τους.
Παράλληλα, όμως, η Ευρώπη φαίνεται να επιδιώκει μείωση της εξάρτησης από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, προωθώντας την ιδέα για τη δημιουργία ενεργειακής ένωσης. Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο Μάρος Σέφτοβιτς, επίτροπος για την Ενέργεια στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είχε δηλώσει ότι πρόκειται για ένα σχέδιο με στόχο την ενοποίηση των αγορών ενέργειας όλων των 28 κρατών-μελών, μειώνοντας την εξάρτηση της Ευρώπης από εξωτερικούς παράγοντες και εξασφαλίζοντας ένα προβλέψιμο περιβάλλον για τους επενδυτές. Στόχος των Βρυξελλών είναι το 10% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ε.Ε. να μπορεί να διαχέεται μεταξύ των κρατών-μελών μέσα από τη σύνδεση των δικτύων τους.
Η πτωτική τάση στις εξαγωγές της Gazprom άρχισε να γίνεται αντιληπτή από το τέταρτο τρίμηνο του 2014. Τότε, οι εξαγωγές της Gazprom στην Ευρώπη διαμορφώθηκαν στα 19,8 δισ. κυβικά μέτρα από τα 29,5 δισ. κυβικά μέτρα που έλαβαν τα ευρωπαϊκά κράτη από τη Νορβηγία. Σε κάθε περίπτωση, ο ομφάλιος λώρος της ενέργειας δεν έχει κοπεί μεταξύ Ρωσίας και Δυτικής Ευρώπης. Η Ρωσία παρέμεινε ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. καθ’ όλη τη διάρκεια του 2014. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το φυσικό αέριο της Ρωσίας έφθασε στο 42% των εισαγωγών της Ε.Ε. μέσα στο 2014, αν και ήταν ήδη χαμηλότερο κατά 3,7% από το 2013. Την ίδια ώρα, ο ρόλος της Νορβηγίας ως προμηθεύτριας ενέργειας άρχισε να ενισχύεται σταδιακά από το 2014, χωρίς πάντως αισθητές ανατροπές. Δηλαδή, το μερίδιο της Νορβηγίας στις εισαγωγές φυσικού αερίου της Ε.Ε. ενισχύθηκε πέρυσι στο 38% από το 34% ένα χρόνο πριν.
Η μεγάλη υποχώρηση του ρουβλιού, των τιμών ενέργειας και η εξασθένηση της ζήτησης από την Ευρώπη προκάλεσαν μεγάλο πλήγμα στην κερδοφορία της Gazprom, αυξάνοντας τα κίνητρα για τη Ρωσία να αναζητήσει νέες αγορές προς την Κίνα. Το 2014, τα καθαρά κέρδη της Gazprom διολίσθησαν κατά 86% στα 159 δισ. ρούβλια από 1,4 τρισ. ρούβλια ένα χρόνο πριν. «Η Gazprom αντιμετωπίζει μια μεγάλη καταιγίδα από την αγορά ζήτησης στην Ευρώπη, τις οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, την υποχώρηση του ρουβλίου και την παγκόσμια υπερπροσφορά σε υγροποιημένο φυσικό αέριο», είχε επισημάνει ο κ. Χάντερ της Schnieder Electric. Από την άλλη πλευρά, οι απόπειρες της Ε.Ε. για τη δημιουργία μιας ενεργειακής ένωσης δεν αναμένεται να έχουν άμεσα αποτελέσματα, δεδομένου ότι έχουν ήδη εκφραστεί αντιρρήσεις από τη Γερμανία και την Ουγγαρία για την εκχώρηση της ανεξαρτησίας τους υπέρ των Βρυξελλών σε ό,τι αφορά τη διαχείριση ενέργειας.