Τη μείωση του εισοδήματός του κατά 39% αθροιστικά ως αποτέλεσμα της μείωσης των μισθών, της αύξησης της ανεργίας, των πρόσθετων φορολογικών βαρών, αλλά και του πληθωρισμού έως το 2012 βίωσε το μέσο νοικοκυριό την περίοδο 2008-2012.
Μία μείωση βίαιη, που είχε συνέπεια την υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, που μέσα σε μερικά χρόνια πέρασε από τη μεσαία τάξη στη χαμηλή, ενώ φτωχά τμήματα του πληθυσμού έγιναν ακόμη φτωχότερα. Υπολογίζεται ότι γύρω στο 42% όλων των νοικοκυριών βίωσε μικρότερη ή πολύ έντονη μεταβολή της θέση του. Πρόκειται μερικά μόνο από τα πολλά συμπεράσματα της μελέτης «Ελλάδα: Αλληλεγγύη και προσαρμογή σε συνθήκες κρίσης» που συνέγραψαν οι καθηγητές Τάσος Γιαννίτσης και Σταύρος Ζωγραφάκης. Τα συμπεράσματα της μελέτης παρουσιάστηκαν χθες το απόγευμα σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής. Η υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου είναι εντονότερη στις πιο αδύναμες εισοδηματικά κατηγορίες, όχι διότι σε απόλυτους όρους υπέστησαν πιο υψηλές περικοπές, αλλά διότι το ήδη χαμηλό εισοδηματικό τους επίπεδο συμπιέστηκε ασφυκτικά. Το 2012, ένα στα τρία νοικοκυριά έπρεπε να «τα βγάλει πέρα» με ετήσιο εισόδημα 7.750 ευρώ, ενώ το 2008 η αντίστοιχη γραμμή φτώχειας ήταν 8.767 ευρώ.
Σύμφωνα με την έρευνα, έχει αυξηθεί σημαντικά και το χάσμα της φτώχειας. Το 2008 η απόσταση του μέσου φτωχού που είχε ετήσιο εισόδημα 4.856 ευρώ από τη γραμμή φτώχειας ήταν 44,6%, ενώ το 2012 ο μέσος φτωχός είχε ετήσιο εισόδημα 3.600 ευρώ και απείχε από τη γραμμή φτώχειας κατά 53,6%. Το χειρότερο ίσως, που δείχνει και τη γενικευμένη φτωχοποίηση, είναι ότι μέσα στην εξεταζόμενη περίοδο αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των φτωχών νοικοκυριών, κατά 200.000 περίπου. Ταυτόχρονα άλλαξε και η σύνθεση των φτωχών: το 2012 προστέθηκαν στους φτωχούς 581.000 νοικοκυριά που το 2008 βρίσκονταν πάνω από τη γραμμή της φτώχειας. Από την άλλη, 414.000 νοικοκυριά που κατατάσσονταν στα φτωχά το 2008, το 2012 βρέθηκαν πάνω από τη γραμμή φτώχειας. Η κρίση, λοιπόν, με διάφορους τρόπους και σε διαφορετικό βαθμό επηρέασε συνολικά την ελληνική κοινωνία. Και ο λογαριασμός, μόνο σε αριθμούς, είναι ελλειμματικός: 3,3 εκατ. νοικοκυριά είναι οι «χαμένοι», ενώ 1,8 εκατ. νοικοκυριά οι «κερδισμένοι».
Ριζικές ανατροπές
Υστερα από επτά χρόνια κρίσης, τι συμβαίνει σήμερα στη χώρα; «Οι ριζικές ανατροπές που σημειώθηκαν στο εισόδημα, στην ανεργία, στο επίπεδο διαβίωσης, στις αναπτυξιακές προοπτικές και στη θέση της χώρας δεν φάνηκε να μπορούν να οδηγήσουν σε πολιτικές υπέρβασης της κρίσης. Η Ελλάδα δεν μπορεί να κατανοήσει πού βρίσκεται, τι πρέπει και τι μπορεί να κάνει ώστε να ξεφύγει από επιλογές που την κρατούν αυτοπαγιδευμένη σε μηδενική ανάπτυξη. Η έξοδος από την κρίση θα παραμένει άπιαστος στόχος, όσο δεν υπάρχει πραγματική επιτυχία όχι μόνο στη δημοσιονομική προσαρμογή, αλλά και στην κινητοποίηση όλων των κινητήριων δεδομένων που δημιουργούν μεγέθυνση. Μείναμε προσκολλημένοι στον πρώτο στόχο, αλλά χωρίς τον δεύτερο, θα τρέχουμε πίσω από συνεχή δημοσιονομικά ελλείμματα, μειώσεις εισοδημάτων και αυξήσεις φόρων. Πίσω από όλα αυτά τελικά καραδοκεί ένας Πολύφημος, που δεν αναγνωρίζουμε ότι είναι οι αντιλήψεις μας, οι επιλογές μας, ο τρόπος που βλέπουμε τα πράγματα και χειριζόμαστε την κρίση μας ως κοινωνικό και πολιτικό σύνολο», απαντούν οι συγγραφείς της μελέτης.