Τίμοθι Γκάρτον Ας: Οι τρεις παράγοντες της ευρωπαϊκής κρίσης

Τίμοθι Γκάρτον Ας: Οι τρεις παράγοντες της ευρωπαϊκής κρίσης

2' 32" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τρεις βασικές πτυχές της ευρωπαϊκής κρίσης ανέπτυξε ο Τίμοθι Γκάρτον Ας, καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και διεθνούς φήμης αρθρογράφος, στην ομιλία του χθες το βράδυ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Σύμφωνα με τον Γκάρτον Ας, πρωταρχικό αίτιο των σημερινών αδιεξόδων είναι «η θεμελιωδώς προβληματική αρχιτεκτονική» της Ευρωζώνης, που μετέτρεψε την ιστορία του ευρώ σε «χρονικό μιας προαναγγελθείσας κρίσης» (όπως το έθεσε, δανειζόμενος από τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες). Τα καλά πρώτα χρόνια της Ευρωζώνης μάλιστα, σύμφωνα με τον σπουδαίο Βρετανό ακαδημαϊκό και σχολιαστή, ενίσχυσαν τις ανισορροπίες και είχαν ως αποτέλεσμα η κρίση που ξέσπασε «να είναι ακόμα χειρότερη».

Ο δεύτερος παράγοντας είναι η «απουσία ενός ευρωπαϊκού δήμου». Η ευρωπαϊκή δημοκρατία υπάρχει μόνο στα χαρτιά, όπως είπε – η βιωματική εμπειρία των Ευρωπαίων ψηφοφόρων είναι αυτή των εθνικών τους δημοκρατιών. Oπως τόνισε μάλιστα, είναι λάθος να λένε ορισμένοι -στους οποίους συμπεριέλαβε και τον Ελληνα πρωθυπουργό- ότι η σύγκρουση στην Ευρώπη είναι μεταξύ δημοκρατίας και τεχνοκρατίας. «Είναι σύγκρουση μεταξύ διαφορετικών εθνικών δημοκρατιών» σημείωσε, εξηγώντας ότι ο λόγος της δύσκολης στάσης των Γερμανών καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης οφείλεται στο ότι «δεν ήθελαν το ευρώ εξαρχής».

Η τρίτη πτυχή της κρίσης που ανέλυσε ο Γκάρτον Ας, η οποία συνδέεται στενά με τη δεύτερη, είναι η έλλειψη μιας «ευρωπαϊκής Πνύκας», όπως την αποκάλεσε – μιας πανευρωπαϊκής δημόσιας σφαίρας. Τα μέσα ενημέρωσης στην Ευρώπη «παραμένουν εθνικά», όπως είπε, με αποτέλεσμα οι αναλύσεις της κρίσης στα ελληνικά και τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης «να βρίσκονται σε διαφορετικούς πλανήτες».

Ο Γκάρτον Ας ανέδειξε ως βασικούς λόγους που η Ε.Ε. δεν έχει μπορέσει να διαχειριστεί επαρκώς την κρίση, το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, την ενοποίηση της Γερμανίας (που ως Δυτική Γερμανία ήταν κινητήριος δύναμη της περαιτέρω ενοποίησης) και την αποχώρηση από τη σκηνή όσων είχαν «ατομικές μνήμες» των φρικωδιών του μεσοπολέμου και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κλείνοντας την ομιλία του, κάλεσε τη γενιά του ’89 -όσους γεννήθηκαν την εποχή που έπεσε το Τείχος, που σήμερα βιώνουν την Ευρώπη ως πηγή δεινών και όχι ελπίδας- να υψώσουν τη φωνή τους και να ακουστούν.

Στη δική της ομιλία, η Καλυψώ Νικολαΐδη, καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων και διευθύντρια του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών στην Οξφόρδη, διερωτήθηκε σε τι είδους Ευρώπη πρέπει να στοχεύουμε ώστε να μην προκύπτουν διλήμματα όπως αυτό της πιθανής ελληνικής εξόδου από το ευρώ. Σύμφωνα με τη δική της ανάλυση, δύο είναι τα βασικά ιδεώδη στην κατεύθυνση της ενσάρκωσης των οποίων πρέπει να αλλάξει η Ε.Ε. Το πρώτο είναι αυτό της μη κυριάρχησης μεταξύ άνισων σε ισχύ εταίρων. Η λογική αυτή έχει παραμεριστεί εντελώς τα τελευταία χρόνια από «τη λογική της αιρεσιμότητας», είπε χαρακτηριστικά, και αυτό είναι ένα «τεράστιο πρόβλημα» για την Ενωση. Το δεύτερο ιδεώδες, για την καθηγήτρια Νικολαΐδη, είναι αυτό της «αμοιβαίας αναγνώρισης της διαφορετικότητάς μας», που θα επιτρέψει τη βαθύτερη αλληλοκατανόηση μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών.

Από την πλευρά του, ο Oθων Αναστασάκης, διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών και του Κέντρου Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στην Οξφόρδη, τόνισε ότι ο «ελληνικός ριζοσπαστισμός» δεν είναι ένα μοναδικό φαινόμενο, αλλά «μέρος μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής αντίδρασης κατά ουσιωδών αδυναμιών» της Ευρώπης.

Τη συζήτηση συντόνισε ο διευθυντής της «Καθημερινής» Αλέξης Παπαχελάς.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή