Γνωριμία με τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και έναν από τους οικονομικότερους προορισμούς της Ευρώπης.
«Καλημέρα σας. Είμαι ο Dariuzs και έχω έλθει για να σας πάω στο Aουσβιτς». Παρά το ότι έχουν περάσει περισσότερα από εβδομήντα χρόνια από την απελευθέρωση των εγκλείστων του κολαστηρίου από τους Ρώσους, το όνομα αυτό εξακολουθεί να προκαλεί φρίκη στο άκουσμά του. «Auschwitz» είναι η γερμανική ονομασία της πόλης Oswiecim που βρίσκεται στην Πολωνία, περίπου 60 χιλιόμετρα έξω από την Κρακοβία, εκεί όπου οι κατακτητές μετέτρεψαν παλαιότερες πολωνικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και στη συνέχεια μαζικής εξόντωσης ψυχών. Αυτό που σοκάρει περισσότερο τον επισκέπτη, αφού περάσει το κατώφλι με την κυνική επιγραφή «Arbeit macht Frei» (η εργασία απελευθερώνει), είναι η μεθοδικότητα, η εντατική μελέτη των διαδικασιών και η κατασκευή υποδομών, ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη αποτελεσματικότητα στο φρικτό αυτό έργο. Θηριωδίες και ωμότητες υπήρξαν πλείστες στην ανθρώπινη ιστορία, πολλές εξ αυτών παρακινούμενες από αρρωστημένες, θρησκευτικές ή μη, ιδεολογίες.
Η περίπτωση όμως της μαζικής εξόντωσης ανθρώπων για φυλετικούς ή θρησκευτικούς λόγους στο Aουσβιτς, αλλά και στα άλλα ναζιστικά κολαστήρια, ξεχωρίζει διότι έγινε προσεκτικά και μελετημένα, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που θα οργάνωνε κανείς ένα σύγχρονο εργοστάσιο με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και τη μείωση του κόστους. Η επίσκεψη στο Aουσβιτς γενικώς απαιτεί γερό στομάχι, ειδικά όταν θα βρεθεί κανείς μπροστά στα εκθέματα με τα προσωπικά αντικείμενα, μικρά παπούτσια και ρούχα παιδιών, πολλά από τα οποία ήταν εμφανώς νηπιακής ηλικίας όταν δολοφονήθηκαν. Το εξαιρετικά οργανωμένο μουσείο είναι ιδιαίτερα διδακτικό και λειτουργεί σαν μια σοβαρή προειδοποίηση για τους κινδύνους του ολοκληρωτισμού και του φανατισμού κάθε απόχρωσης, τον οποίο δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ακόμη και στις μέρες μας. Κάθε χρόνο δέχεται περισσότερους από 1.500.000 επισκέπτες (μεταξύ αυτών και 5.500 Eλληνες) και αποτελεί ένα από τα κύρια «αξιοθέατα» της Κρακοβίας.
Η ημερήσια εκδρομή μπορεί να συνδυαστεί με επίσκεψη και στα αλατωρυχία της Wieliczka, που έχουν ιστορία 700 ετών και περισσότερα από 300 χιλιόμετρα στοών και ένα μικρό μέρος τους είναι ανοιχτό στο κοινό. Μία στοά μάλιστα έχει διαμορφωθεί σε παρεκκλήσι προς τιμήν του Ευλογημένου Κίνγκα, προστάτη αγίου των εργαζομένων σε ορυχεία. Η «αλατόγλυπτη» εν προκειμένω εκκλησία έχει σκαλιστεί, εξ ολοκλήρου και με εντυπωσιακή μαστοριά, από τους ίδιους τους αλατωρύχους οι οποίοι έφτιαξαν ακόμη και τους πολυελαίους από κρυστάλλους αλατιού.
Γνωριμία με την πόλη
Η Κρακοβία συχνά επισκιάζεται ως προορισμός από το Aουσβιτς, παρά το γεγονός ότι είναι η ωραιότερη μεγάλη πόλη της Πολωνίας, αφού, σε αντίθεση με την πρωτεύουσα Βαρσοβία η οποία πρακτικά ισοπεδώθηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ίδια υπέστη ελάχιστες καταστροφές. Μεγαλύτερη ήταν ίσως η φθορά που προκάλεσε μεταπολεμικά η μόλυνση από τις σοβιετικού τύπου χαλυβουργίες της Nowa Huta, ωστόσο η πόλη παραμένει πανέμορφη, ιδίως το αποκατασταθέν και υποδειγματικά φροντισμένο και καθαρό ιστορικό κέντρο που οριοθετείται από τα παλαιά τείχη.
Εκεί θα συναντήσετε πολύ λίγα αυτοκίνητα, αφού είναι σχεδόν πλήρως πεζοδρομημένο και πολύ ευχάριστο για τους επισκέπτες. Στο μέσον της μεγάλης πλατείας Rynek Glόwny βρίσκεται το Sukiennice, μια μεσαιωνική αγορά υφασμάτων που ξαναχτίστηκε το 1555 και σήμερα φιλοξενεί τουριστικά καταστήματα στη στοά του ισογείου και στον πρώτο όροφο το ομώνυμο ενδιαφέρον μουσείο με πίνακες Πολωνών ζωγράφων του 19ου αιώνα. Στην παλαιά αγορά είναι και η είσοδος προς τις υπόγειες μεσαιωνικές στοές, μέρος των οποίων έχει επίσης μετατραπεί σε μουσείο.
Στην ίδια πλατεία δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Μαρίας, όπου ο -αγιοποιηθείς πλέον- Πάπας Ιωάννης Παύλος ΙΙ διετέλεσε επί μακρόν εφημέριος πριν γίνει επίσκοπος της πόλης και αργότερα καρδινάλιος. Γενικότερα η Κρακοβία είναι ιδιαίτερα υπερήφανη για τον πρώτο Πολωνό Ποντίφικα, προς τιμήν του οποίου έχει ονομαστεί και το αεροδρόμιο της πόλης. Για τους ενδιαφερόμένους περί τα θρησκευτικά προσφέρονται μάλιστα ειδικές περιηγήσεις στις περιοχές όπου έδρασε ο εκλιπών όσο ζούσε στην Κρακοβία. Από το καμπαναριό της επιβλητικής εκκλησίας, κάθε μία ώρα, ειδικά επιφορτισμένος για το σκοπό αυτό τρομπετίστας παίζει μια απλή μελωδία που απλώνεται σε όλη την πλατεία. Η παράδοση αυτή έρχεται από τους μεσαιωνικούς χρόνους, οπότε λειτουργούσε ως προειδοποίηση για επερχόμενη επιδρομή. Σε μικρή απόσταση από την πλατεία, είναι χτισμένο, επί του ομώνυμου λόφου, το κάστρο της Βαβέλ (sic) απ’ όπου κανείς μπορεί να απολαύσει την όμορφη θέα της Κρακοβίας. Το μουσείο του κάστρου αποτελείται από πέντε επιμέρους τμήματα μεταξύ των οποίων οι αίθουσες του παλατιού, τα ιδιαίτερα διαμερίσματα του βασιλέα, το θησαυροφυλάκιο και το οπλοστάσιο, έκθεση ασιατικής τέχνης κ.λπ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η Αίθουσα των Αντιπροσώπων, στην οροφή της οποίας σώζονται τριάντα, από σχεδόν διακόσια που ήταν αρχικά, μάλλον αλλόκοτα ξυλόγλυπτα κεφάλια που κρέμονται ανάποδα και συμβολίζουν τον κύκλο ζωής του ανθρώπου. Για κάθε τμήμα του Μουσείου ο επισκέπτης χρειάζεται να προμηθευτεί ειδικό εισιτήριο με συγκεκριμένη ώρα προσέλευσης από το κέντρο επισκεπτών που βρίσκεται μετά την είσοδο του κάστρου. Εκεί αξίζει να επισκεφθείτε και τον επιβλητικό καθεδρικό ναό της πόλης που χτίστηκε το 1364 και όπου ιστορικά θάβονται οι Πολωνοί μονάρχες αλλά και πολιτικοί ηγέτες, μεταξύ των οποίων και ο πρωθυπουργός Λεχ Καζίνσκι που σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα προ πενταετίας, επιλογή που τότε προκάλεσε αντιδράσεις.
Από το κάστρο της Βαβέλ μπορεί κανείς εύκολα να περπατήσει έως την εβραϊκή συνοικία Κάζιμιερτς, η οποία παρά τα έντονα σημάδια φθοράς είναι ιδιαίτερα ζωντανή, γοητευτική και με πολύ ωραία ατμόσφαιρα. Η περιοχή έγινε γνωστή διεθνώς από την ταινία η «Λίστα του Σίντλερ» του Σπίλμπεργκ, αν και οι κάτοικοί της οδηγήθηκαν από τους Ναζί στο γειτονικό Ποντγκόρτσε, όπου βρισκόταν και το ομώνυμο εργοστάσιο εμαγιέ. Οι εγκαταστάσεις του έχουν διαμορφωθεί σε μουσείο με θέμα τη γερμανική κατοχή στην Πολωνία, το οποίο επιβάλλεται να δει κάθε επισκέπτης της Κρακοβίας. Πολύ ενδιαφέροντα μουσεία έχει και στο Κάζιμιερτς, όπως το Εβραϊκό Μουσείο της Γαλικίας, που περιλαμβάνει εκθέματα σχετικά με το Ολοκαύτωμα αλλά και τη ζωή των Εβραίων στην Κεντρική Ευρώπη, και το Μουσείο της Παλαιάς Συναγωγής.
Γενικότερα η περιοχή είναι ιδανική για καφέ ή ποτό και πρόχειρο φαγητό στην αλάνα με street food στην οδό Swietego Wawrzynca. Δοκιμάστε οπωσδήποτε την zapiekanka, μισή ψημένη μπαγκέτα με τυρί και μανιτάρια, αλλά και παγωτό (Lody στα Πολωνικά) στον αριθμό 81 της οδού Starowislna, όπου συχνά περιμένουν υπομονετικά στην ουρά, χωρίς υπερβολή, περισσότερα από εκατό άτομα. Οσοι δεν θέλουν να περπατήσουν μπορούν να περιηγηθούν με πενταθέσια ηλεκτρικά αμαξίδια τύπου γκολφ με ηχογραφημένη ξενάγηση. Γενικά, όμως, η Κρακοβία είναι ιδιαίτερα «περιπατητική» πόλη, ενώ προσφέρει και εξαιρετικές ευκαιρίες για τρέξιμο γύρω από τα τείχη (περίπου 5 χλμ.) ή στις όχθες του Βιστούλα.
Εκεί, διαγωνίως απέναντι από το λόφο της Βαβέλ, βρίσκεται, μάλλον αναπάντεχα, το έξοχο Μουσείο Ιαπωνικής Τέχνης και Τεχνολογίας «Μάνγκα», το οποίο χτίστηκε με δωρεά, μεταξύ άλλων, του περίφημου Πολωνού σκηνοθέτη Αντρέι Βάιντα και περιλαμβάνει, εκτός από «μάνγκα» (κόμικς), μια εκτεταμένη συλλογή από κεραμικά, υφάσματα, ξυλοτυπίες (ουκίγιο-ε) με περισσότερα από 7.000 αντικείμενα που συνέλεξε τον 19ο και τον 20ό αιώνα ο Πολωνός περιγητής Feliks Jasienski που χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο «Μάνγκα».
Η Κρακοβία είναι συναρπαστικός προορισμός με δεκάδες μουσεία μεγάλου ενδιαφέροντος, τρία ανερχόμενα μουσικά φεστιβάλ (Sacra Profanum, Misteria Paschalia και Opera Rara) – μια ζωντανή πόλη, ιδιαίτερα φιλική στους επισκέπτες και με έντονη ζωή. Μπορείτε, μάλιστα, να την απολαύσετε με σχετικά μικρό κόστος, αφού συγκαταλέγεται μεταξύ των οικονομικότερων ευρωπαϊκών προορισμών.
Μετάβαση (και εποχή)
Η Κρακοβία το χειμώνα είναι μάλλον αφιλόξενη από πλευράς καιρικών συνθηκών, ενώ το καλοκαίρι υγρή και ζεστή. Οι καλύτεροι μήνες να την επισκεφτείτε είναι από τα μέσα Απριλίου έως τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο. Από την Αθήνα δεν υπάρχουν απευθείας πτήσεις, αλλά μπορείτε εύκολα να την προσεγγίσετε είτε μέσω Αυστρίας και Γερμανίας (Austrian, Lufthansa κ.λπ.) είτε ταξιδεύοντας αεροπορικώς με Aegean ή Ryanair έως την πρωτεύουσα της Πολωνίας, Βαρσοβία, και συνεχίζοντας έπειτα με τρένο (γύρω στις 3 ώρες – κλείστε απαραιτήτως αριθμημένη θέση).
Διαμονή
Από τα καλά τοπικά ξενοδοχεία, όπως το Wielopole και το Copernicus, έως την περίφημη εστία Good by Lenin με ντεκόρ εποχής και με 12 ευρώ/βραδιά, η πόλη έχει το ιδανικό κατάλυμα για όλα τα γούστα και τους προϋπολογισμούς.
Wielopole, Wielopole 3, Τ/+48 12 422 1475, www.wielopole.pl
Hotel Copernicus, ul Kanonicza , Τ/+48 12 424 3400, www.hotel.com.pl/copernicus/
Good Bye Lenin Hostel, ul Joselewiczka 23, Τ/+48 12 421 2030, www.goodbyelenin.pl
Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
Χρήσιμα
Επίσημη ιστοσελίδα της πόλης: www.krakow.pl
«Μάνγκα», Μουσείο Ιαπωνικής Τέχνης και Τεχνολογίας, ul Konopnickiej 26, Τ/12 267 2703, www.manggha.krakow
Μουσείο Αουσβιτς-Μπίρκεναου, auschwitz.org
Οπερα της Κρακοβίας, www.opera.Krakow.pl
Φιλαρμονική, www.filharmonia.Krakow.pl
Μουσικά φεστιβάλ: www.sacrumprofanum.com, misteriapaschalia.pl
Γαστρονομία
Η Κρακοβία δεν αναμένεται να στερήσει από το Τόκιο τον τίτλο της γαστρονομικής πρωτεύουσας του πλανήτη, έχει όμως σχετικό γαστρονομικό ενδιαφέρον. Το γνωστότερο παραδοσιακό και αρκούντως τουριστικό φαγάδικο της πόλης είναι το Miod I Wino, στο οποίο θα δοκιμάσετε πάπια, χοιρινό κότσι αλλά και μοσχαρίσιο σουβλάκι. Οι ντόπιοι προτιμούν την αλυσίδα Chlopskie Jadlo («το φαγητό του χωρικού»), όπου αξίζει να δοκιμάσετε τη σούπα από κριθάρι και λουκάνικα που σερβίρεται μέσα σε ένα κούφιο καρβέλι ψωμί. Εάν κουραστείτε από το κρέας, επιλέξτε το χορτοφαγικό Glonojad στο Κάζιμιερτς. Δοκιμάστε επίσης το Kogel-Mogel, που φιλοξενείται σε ένα παλαιό σχολείο και σερβίρει «επαναστατική ρέγκα» και λαγό «Κόκκινο Στρατιώτη», χαριτολογώντας σχετικά με το κομμουνιστικό παρελθόν της χώρας.
Miod i Wino, Slawkowska 32, T/+48 12 422 7495, www.miodiwino.pl
Chlopskie Jadlo, ul Sw Agnieszk, Kazimierz, T/+48 12 725 100 532 και ul Sw Jana 3, Τ/+48 725 100 535, Παλιά Πόλη, www.chlopskiejadlo.pl
Kogel-Mogel, ul. Sienna 12, T/+48 12 426 4968, kogel-mogel.pl
Glonojad, Plac Matejki 2, Τ/+48 12 346 1677, www.glonojad.com