Τα βιβλιαράκια-προγράμματα με όλες τις παραστάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών βρίσκονται ήδη στα κιόσκια της Πειραιώς, του Ηρωδείου, του Μεγάρου, της Στέγης. Το κοινό του Φ.Α. έχει βάλει κάτω τα ημερολόγια, κοιτάζει τις ημερομηνίες και κάνει τις επιλογές του. Και διαπιστώνει ότι φέτος έχουμε νέες θεατρικές «αφίξεις», που μας καλούν να παρακολουθήσουμε μια στιγμή της διαδρομής τους. Σχήματα και καλλιτέχνες από όλα τα μέρη του πλανήτη έρχονται για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Αθηνών με δελεαστικές προτάσεις, για να συναγωνιστούν και να συγκριθούν με τους ήδη καταξιωμένους και στο ελληνικό κοινό Τόμας Οστερμάγιερ και Ρομέο Καστελούτσι.
Νότιος Αφρική
Πρώτος καταφθάνει στην Πειραιώς 260 (από 11 έως 13 Ιουνίου) ένας ιδιαίτερος νοτιοαφρικανικός θίασος, το Baxter Theatre Centre, για μας παρουσιάσει, με μεικτό θίασο, το κλασικό έργο του Στρίντμπεργκ «Mies Julie». Το Baxter Theatre Centre ιδρύθηκε το 1977 και φιλοξενεί στη σκηνή του από τότε όλα τα είδη της τέχνης. Είναι από τους σημαντικότερους θεατρικούς χώρους του Κέιπ Τάουν και πάντα φρόντιζε να βρίσκουν στέγη και να εκφράζονται στις σκηνές του όλες οι κουλτούρες των λαών της Νοτίου Αφρικής. Διατήρησε τις πύλες των αιθουσών του ανοικτές σε όλους, ακόμη και την περίοδο των πολύ σκληρών φυλετικών διακρίσεων στη χώρα. Η σκηνοθεσία της παράστασης και η διασκευή του κειμένου είναι του Yael Farber, και στην παράσταση εμπλέκονται οι ιδιαιτερότητες της νοτιοαφρικανικής κοινωνίας, οι διαφορετικές τάξεις, οι φυλετικές διακρίσεις. Η μετάφραση είναι του Γιάννη Καλιφατίδη.
Λεττονία, Γερμανία, Ρωσία
Ο επόμενος θίασος έρχεται από τη Ρίγα της Λεττονίας (πόλη που συνδέθηκε έντονα με την πολιτική ζωή της χώρας το τελευταίο διάστημα). Είναι το Νέο Θέατρο της Ρίγας με τον διευθυντή του και σκηνοθέτη Αλβις Χερμάνις και θα παρουσιάσει (από 16 έως 18 Ιουνίου στον Χώρο Η της Πειραιώς 260) το έργο της Τατιάνας Τολσταγια «Σόνια». Το Νέο Θέατρο της Ρίγας είναι κρατικό θέατρο, έχει μόνιμο θίασο 25 ηθοποιών και έχει συνεργαστεί με σημαντικούς ευρωπαϊκούς θεατρικούς φορείς. Ο Αλβις Χερμάνις συνδυάζει στις παραστάσεις του τα αφαιρετικά στοιχεία της γερμανικής θεατρικής παράδοσης και το παιγνιώδες και αυθόρμητο παίξιμο της ρωσικής σχολής.
Ανδρας ηθοποιός ερμηνεύει τη «Σόνια», μια μοναχική γυναίκα μέσης ηλικίας, που ετοιμάζει γλυκά και φροντίζει διαρκώς τα φυτά της. Μια ζωή χωρίς κάτι το ιδιαίτερο, μια γυναίκα που περιμένει πάντα τον πρίγκιπά της και μέσα από αυτήν τη διαδρομή της ρουτίνας, η Τατιάνα Τόλσταγια υπογραμμίζει το μεγαλείο των απλών ανθρώπων της διπλανής πόρτας.
Γιανγκ Τζιν Λι
Κορεατικής καταγωγής και κεντρική μορφή της νεοϋορκέζικης θεατρικής σκηνής, η Γιανγκ Τζιν Λι έρχεται για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ, με τον θίασο Young Jean Lee’s Theater Company, και με ένα έργο που καταπιάνεται με το αγαπημένο της θέμα: το ζήτημα της ταυτότητας σε κάθε όψη της (εθνική, κοινωνική, σεξουαλική). Είναι το έργο «Straight White Men» (από τις 22 έως τις 24 Ιουνίου στον Χώρο Η της Πειραιώς). Στη σκηνή βρίσκεται μια τυπική, σύγχρονη αμερικανική οικογένεια. Το σκηνικό είναι ένα συμβατικό μεσοαστικό αμερικανικό σπίτι, μ’ ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο να δεσπόζει, και στον χώρο κινούνται ένας πατέρας και οι τρεις γιοι του. Ωσπου ο ένας από τους γιους αμφισβητεί όσα προσδοκεί από αυτόν η οικογένεια. Αυτή η ανήσυχη κορεατικής καταγωγής σκηνοθέτις έχει χαρακτηριστεί «η πιο περιπετειώδης θεατρική συγγραφέας της γενιάς της».
Δύο ακόμη παραστάσεις ξένων σχημάτων, που δεν έχουν ξαναέρθει στην Ελλάδα, μας περιμένουν τον Ιούλιο: η βερολινέζικη γυναικεία παρέα She She Pop με την παράσταση-περφόρμανς «Συρτάρια» (11 και 12 Ιουλίου). Εξι γυναίκες, από την πρώην Δυτική και την πρώην Ανατολική Γερμανία, ανταλλάσσουν μνήμες και σκέψεις, αναζητώντας στα συρτάρια τους παλιές μνήμες μέσα από αντικείμενα. Και πασχίζουν να γραφτεί μια συλλογική ιστορία, έξω από τα στερεότυπα Ανατολή-Δύση. Τέλος, από τις 16 έως τις 18 Ιουλίου, μας προσκαλεί στην Πειραιώς 260 το θέατρο του Γάλλου Φρανσουά Τανγκί, που συνομιλεί με μια ονειρική δραματουργία και με θραύσματα από έργα μεγάλων δραματουργών του παγκόσμιου θεάτρου, με ποιήματα. Χαρακτηρίζεται ως ένα ετερόκλητο θεατρικό εργαστήρι.
Επιχειρήσαμε να συστήσουμε στο ελληνικό κοινό τους ξένους θιάσους που έχουμε τη δυνατότητα να δούμε μέσω του Φεστιβάλ. Είναι σχήματα που έχουν γράψει τη δική τους διαδρομή, αλλά άγνωστα στους περισσότερους από εμάς.
Οι προτάσεις είναι πολλές σε όλα τα είδη της τέχνης. Σίγουρες επιλογές δεν υπάρχουν. Οι μεγάλοι καλλιτέχνες μπορεί να έχουν κακές στιγμές, οι άγνωστοι καλλιτέχνες μπορεί να μας προσφέρουν ένα αριστούργημα.
Ομως αυτό είναι το ενδιαφέρον και κυρίως η ζωντάνια ενός Φεστιβάλ. Μας καλεί να παρακολουθήσουμε πολλά, διαφορετικά και ετερόκλητα, κι εμείς, ως θεατές, καλούμαστε να αποδεχθούμε την αποτυχία, την επιτυχία, τη μετριότητα, τους σταρ, τις κακές στιγμές. Ολα κρίνονται.
Με μία απουσία…
Καταπιάστηκε για δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια με τους στροβιλισμούς ο Βίκος Ναχμίας. Μέχρι την περασμένη εβδομάδα, οπότε έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 64 ετών. Αφησε όμως πίσω του το έργο που θα δούμε στο Φ.Α. στις 20, 21 και 22 Ιουνίου, στον Χώρο Ε της Πειραιώς 260. Πρόκειται για τις «Στροφοδίνες», που αναφέρεται στην απελευθερωτική και ευφορική επενέργεια που έχει η τεχνική της περιδίνησης των δερβίσηδων. Ο Βίκος Ναχμίας άφησε λίγο στην άκρη το αυστηρό τελετουργικό των δερβίσηδων και επικεντρώθηκε στην εκστατική ανάταση που έχει αυτή η παράδοση. Στον Χώρο Ε της Πειραιώς 260 θα σταθούν έντεκα στροβιλιστές και, υπό τις μουσικές της σουφικής παράδοσης και του Λάμπρου Πηγούνη, θα προσπαθήσουν να μας παρασύρουν. Ο Βίκος Ναχμίας θα παρακολουθεί από μακριά…