Μαζί με την αύξηση του τουρισμού τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρείται αύξηση και των ξεναγήσεων, όπως και των περιηγητικών υπηρεσιών και σε Ελληνες πολίτες. Μάλιστα, στη Θεσσαλονίκη, έχει δημιουργηθεί μια μικρή «σκηνή» εταιρειών που παρέχουν περιηγητικές υπηρεσίες με ψυχαγωγικά χαρακτηριστικά, δίπλα στις κλασικές ξεναγήσεις.
«Σκεφτόμασταν ότι δεν γνωρίζουμε την πόλη μας. Περνάμε δίπλα από μνημεία εξαιρετικής σημασίας και δεν τα παρατηρούμε καν. Τα θεωρούμε δεδομένα», εξηγεί η κ. Νικολίνα Μανώλη, μία από τις πέντε κοπέλες που ίδρυσαν την ομάδα dot2dot, στη Θεσσαλονίκη. Αυτόν τον μήνα οι πέντε κοπέλες διοργανώνουν μια περιήγηση στη «μαύρη ιστορία της πόλης» όπως λέει η κ. Μανώλη, δηλαδή στα νεκροταφεία που βρίσκονται έξω από τα τείχη και αφηγούνται την ιστορία των πολέμων του 20ού αιώνα.
Η ομάδα ρίχνει το βάρος στην αλληλεπίδραση. «Η σχέση είναι προσωπική και γι’ αυτό χρησιμοποιούμε τεχνικές παιχνιδιού και ψυχαγωγίας, ακόμα και ηθοποιούς σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις προκειμένου να πούμε τις ιστορίες της πόλης. Δεν θέλουμε να κάνουμε μάθημα». Τον περασμένο μήνα, π.χ., η ομάδα διοργάνωσε μια περιπατητική διαδρομή σε αστικούς μύθους και θρύλους – στα μεταφυσικά φαινόμενα που έχουν αναφερθεί στη Θεσσαλονίκη.
Στην Αθήνα, μια άλλη ομάδα, η bigolive, λειτουργεί με αντίστοιχη φιλοσοφία, διοργανώνοντας περιηγήσεις ειδικού ενδιαφέροντος και δη αρχιτεκτονικού. «Βλέπουμε να αναδύεται η τάση για βιωματική προσέγγιση, αντί της ρομαντικής, μοντέλο που χρεοκόπησε» λέει ο κ. Γιάννης Δάρρας, εκ μέρους της ομάδας. Η bigolive οργανώνει γαστρονομικές, αρχιτεκτονικές διαδρομές στην Αθήνα, αλλά, όταν ζητείται, και ξεναγήσεις σε αρχαιολογικούς χώρους. Και οι δύο εταιρείες συνεργάζονται με γραφεία ταξιδίων του εξωτερικού, εκπαιδευτικούς φορείς, αρχιτεκτονικά γραφεία κ.ά. «Στους Αρχαιολογικούς χώρους συνεργαζόμαστε με πιστοποιημένους ξεναγούς» εξηγεί ο κ. Δάρρας.
Το Σωματείο διπλωματούχων ξεναγών έχει επανειλημμένα καταγγείλει ότι στην αγορά εμφανίζονται αεριτζήδες, που εκμεταλλεύονται τουρίστες και δεν είναι σε θέση να αναλάβουν την ευθύνη ούτε της ξενάγησης ούτε της ασφαλείας γκρουπ τουριστών. Το πρόβλημα παρατηρείται ιδιαίτερα στις λεγόμενες σπάνιες γλώσσες, όπως είναι τα κινεζικά, τα κορεατικά, τα εβραϊκά κ.ά.
Ο κ. Λύσσανδρος Τσιλίδης, πρόεδρος του Συλλόγου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων (HATTA), επισημαίνει ότι τα γραφεία, που είναι και οι ρυθμιστές της αγοράς, εργάζονται αποκλειστικά με νόμιμους επαγγελματίες. Δηλαδή ξεναγούς με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, όμως το πεδίο είναι ευρύ και μερικές φορές είναι αδύνατον να καλυφθεί η ανάγκη από διπλωματούχους ξεναγούς. «Οταν μας ζητούν υπηρεσίες που περιλαμβάνουν αρχαιολογικούς χώρους, π.χ., συνεργαζόμαστε με επαγγελματίες ξεναγούς, τους οποίους επιμορφώνουμε. Για παράδειγμα, διοργανώνουμε μια εκδρομή για την επιρροή της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής στη σύγχρονη αρχιτεκτονική», λέει ο κ. Δάρρας. «Οι περισσότεροι επαγγελματίες ξεναγοί έχουν αρχαιολογικό υπόβαθρο και δεν γνωρίζουν το αντικείμενο» συνεχίζει ο ίδιος. Οι επαγγελματίες ξεναγοί καταγγέλλουν την απορρύθμιση της αγοράς με τη διάλυση της τουριστικής αστυνομίας και το κλείσιμο της σχολής τους που αφήνει χώρο στους επιτήδειους. «Οι εναλλακτικές διαδρομές δεν είναι πραγματικά κάτι καινούργιο, συμβαίνει εδώ και είκοσι χρόνια από τους ίδιους τους επαγγελματίες του κλάδου, όμως δεν έχει μεγάλη ζήτηση» εξηγεί η κ. Τζέμα Οικονομοπούλου, εκ μέρους του Δ.Σ. του Σωματείου των ξεναγών.
Από την άλλη πλευρά, η dot2dot διοργανώνει τον επόμενο μήνα μια περιήγηση που αποτυπώνει καθαρά την τάση στις αγορές που αναδύονται χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας. «Η διαδρομή θα λέγεται: "Χορεύουν οι ελέφαντες", από το ομώνυμο βιβλίο της Σοφίας Νικολαΐδου. Θα ακολουθεί τα γεγονότα της δολοφονίας του Πολκ, όπως καταγράφεται στο βιβλίο, και στην τιμή θα περιλαμβάνεται και η αγορά του βιβλίου», εξηγεί η κ. Μανώλη. «Το δρώμενο και το βιβλίο θα προωθηθούν από τα social media».