Ο Ιάσων Σπυρομίλιος είναι αστροφυσικός στο Ευρωπαϊκό Αστεροσκοπείο του Νότου.
Πότε νιώσατε τελευταία φορά υπερήφανος ως Ελληνας;
Πιστεύω ότι ο εθελοντισμός και η αλληλεγγύη κατά τη διάρκεια της κρίσης μάς δείχνουν ότι η κοινωνία μας έχει βαθιές ανθρωπιστικές ρίζες – είμαι υπερήφανος που υπάρχει αυτό το «μαζί».
Σε τι σας έκανε καλύτερο η διεθνής εμπειρία σας;
Στο να αντιληφθώ ότι οι απόψεις που εκφράζονται από τον οποιονδήποτε αντλούνται από βαθιά πολιτισμικές ρίζες. Η ίδια η πραγματικότητα ερμηνεύεται πολύ διαφορετικά, ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο κάποιος έχει μεγαλώσει.
Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία;
Τη γνώση της Ιστορίας και την κατανόηση ότι πρέπει κανείς να χτίσει πάνω σε ό,τι έμαθε για το παρελθόν αντί να επαναπαύεται σε αυτό.
Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως Ελληνες;
Η Ελλάδα είναι ένας πανέμορφος τόπος και η φιλοξενία και η διάθεση να μοιραστούμε τον πολιτισμό και την ιστορία μας είναι ένα τεράστιο πλεονέκτημά μας. Ομως πιστεύουμε πάντα, τόσο ως κοινωνία αλλά και ατομικά, ότι κάποιος άλλος φταίει για τα προβλήματα και τα λάθη μας.
Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Θα πρέπει να λειτουργούν με τα ίδια μέτρα και συνθήκες όπως και στο εξωτερικό – ανταγωνισμός χωρίς κοινούς κανόνες δεν γίνεται. Κάθε ίδρυμα που θέλει να είναι ανταγωνιστικό πρέπει να μπορεί να αντέξει και να θέλει την αξιολόγηση από τους ομότιμούς του. Το να μην υπάρχει αξιολόγηση σημαίνει πως το σύστημα είτε υποθέτει ότι είναι τέλειο είτε έχει την πεποίθηση ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι το καλύτερο.
Τα πανεπιστήμια χρειάζονται επενδύσεις ή από τον επιχειρηματικό κόσμο ή από το κράτος για να κάνουν έρευνα, και οι επενδύσεις δεν θα αποφέρουν οφέλη πνευματικά και οικονομικά εάν δεν υπάρχει αξιοκρατία.
Το πανεπιστήμιο δεν είναι ένα άσυλο από τη ζωή, είναι ένα βήμα μπροστά στη ζωή για τους φοιτητές και για τους καθηγητές πρέπει ν’ αποτελεί έδρα παραγωγικότητας.
Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία;
Αφαιρέστε τη γραφειοκρατία. Πρέπει να είναι εύκολο να ξεκινήσει μια μικρή επιχείρηση. Η πολιτεία να στηρίξει την εφευρετικότητα, προσφέροντας υποδομές και διευκολύνοντας τη δημιουργικότητα αντί να την παρεμποδίζει.
Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα;
Η αριστεία δεν απονέμεται. Κερδίζεται και αναγνωρίζεται από τις πράξεις καθημερινά. Το μέλλον διαμορφώνεται από την αριστεία σου σε αυτό που κάνεις σήμερα και όχι σε αυτό που έκανες χθες.
Τι ουσιαστικό μπορούν να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού;
Να συνδράμουμε στην επέκταση των συνεργασιών με τους συναδέλφους μας στην Ελλάδα. Μπορούμε επίσης να βοηθήσουμε ως μέλη συμβουλευτικών επιτροπών, με στόχο να συμβάλουμε στην αποτελεσματικότερη συμμετοχή της Ελλάδας στη διεθνή κοινότητα. Πιστεύω ότι
έχουμε μια διαπολιτισμική εμπειρία και μια τεχνική αξιοπιστία που είναι χρήσιμες.
Τι θα συμβουλεύατε έναν συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα;
Χτίστε συνεργασίες με ανθρώπους σε πολλούς τομείς, μην εξαρτάστε από έναν μοναδικό παράγοντα ή ένα πεδίο δραστηριότητας. Το παγκόσμιο περιβάλλον όπου ζούμε
αλλάζει συνεχώς και διαμορφώνεται από παράγοντες που δεν ελέγχουμε στην Ελλάδα και πρέπει να μπορούμε σε αυτό να προσαρμοστούμε.
Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση – και ποιο είναι;
Η συνειδητοποίηση ότι η αξιοπιστία κερδίζεται καθημερινά. Η κοινωνία μας είναι ισχυρή και πρόθυμη να δείξει υποστήριξη στον συμπολίτη. Το έθνος δεν ταυτίζεται με το κράτος.
Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Ενα πανεπιστημιακό περιβάλλον που να ενθαρρύνει την έρευνα.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Τον φραπέ. Ακόμη, δεν ξέρω εάν είναι συνήθεια ελληνική ή μεσογειακή, αλλά διατηρώ την απέχθεια της κρύας θάλασσας.
Ο Ελληνας ήρωάς σας.
Οι δύο αδελφοί μου, που παλεύουν με την καθημερινότητα.
Παιχνίδι με τις λέξεις
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Ελιές.
Το πρόσωπο που νοσταλγώ.
Της κόρης μου όταν ταξιδεύω.
Η γεύση που συχνά ανακαλώ.
Ντομάτες το καλοκαίρι.
Η πιο ελληνική μου λέξη.
Φιλότιμο.
Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας απ’ την Ελλάδα.
Φιστίκια Αιγίνης.
Σταθμοί στη ζωή του
1964: Γεννήθηκε στην Αθήνα.
1989: Διδακτορικό από το Imperial College του Λονδίνου στη μελέτη των υπερκαινο-φανών αστέρων (supernova).
1998: Γέννηση του γιου του Θεόδωρου, η επιτυχής λειτουργία της πρώτης μονάδας του τηλεσκοπίου στο Paranal και η δημοσίευση της ανακάλυψης της επιταχυνόμενης διαστολής του σύμπαντος.
2005: Διευθυντής των τριών Αστεροσκοπείων της ESO (LaSilla, Paranal και APEX), στη Χιλή.
2010: Υπεύθυνος για το σχεδιασμό του μεγαλύτερου οπτικού τηλεσκοπίου, του European Extremely Large Τelescope. Το τηλεσκόπιο τώρα έχει αρχίσει να κατασκευάζεται στο Armazones της Χιλής.