Ωρες αγωνίας για τη χώρα, αλλά και ευθύνης για τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα, που όπως αναγνωρίζουν δημοσίως ακόμη και κυβερνητικά στελέχη, δεν έλαβε στις 25 Ιανουαρίου εντολή ρήξης και αποχώρησης από την Ευρωζώνη, είναι αυτές που μεσολαβούν μέχρι την καθοριστική σύνοδο κορυφής, αύριο, στις Βρυξέλλες.
Τύποις, τα περιθώρια γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ Αθήνας και εταίρων δεν εξαντλούνται στην αυριανή σύνοδο. Το τρέχον πρόγραμμα λήγει στις 30 του μηνός, ενώ υπάρχει και το νέο ορόσημο του τακτικού συμβουλίου κορυφής, στο τέλος της εβδομάδας. Ομως, με δεδομένο το βαρύ κλίμα στις σχέσεις του πρωθυπουργού με όλους τους μεγάλους διεθνείς παίκτες, αλλά και τις πιέσεις που δέχεται το τραπεζικό σύστημα, είναι σαφές πως τις όποιες εξελίξεις στη μία ή την άλλη κατεύθυνση θα επικαθορίσει η αυριανή ημέρα, καθώς, μάλιστα, πριν οι ηγέτες της Ευρωζώνης καθήσουν στο ίδιο τραπέζι, θα συνεδριάσει το Eurogroup, το οποίο και θα εξετάσει τις προτάσεις που έχει κληθεί να παρουσιάσει η ελληνική πλευρά.
Από χθες το πρωί, ο πρωθυπουργός και οι επιτελείς του επρόκειτο να βρίσκονται σε διαρκή σύσκεψη, αφού και στο Μέγαρο Μαξίμου οι κίνδυνοι της ρήξης, μετά και το «τελεσίγραφο Τουσκ», είναι απολύτως ορατοί. Σύμφωνα με πληροφορίες και ενώ στο κυβερνητικό επιτελείο συνεχίζουν να ακούγονται φωνές υπέρ της παράτασης του αδιεξόδου στη Σύνοδο Κορυφής, «κλειδί» για την Αθήνα είναι στο πλαίσιο της όποιας συμφωνίας να διασφαλίσει μια ρητή –και όχι ασαφή, όπως το 2012– δέσμευση έναρξης της συζήτησης για την ελάφρυνση του χρέους τους επόμενους μήνες και τα επερχόμενα επώδυνα μέτρα να συνοδευθούν από ένα αναπτυξιακό πακέτο. Ως αντάλλαγμα η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί μεταβολές στην πρόταση που έχει υποβάλει για τον ΦΠΑ, αλλά και να συζητήσει άλλα μέτρα εισπρακτικού χαρακτήρα, ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα με τους εταίρους στο μέτωπο του δημοσιονομικού κενού. Κατά τις ίδιες πηγές, η Αθήνα θα επιδιώξει, παράλληλα, μέχρι το «παρά ένα» της ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης να εγκριθούν ισοδύναμα, ώστε να αποτραπούν οι περικοπές στις συντάξεις. Ομως, όπως αφήνουν να εννοηθεί συνομιλητές του πρωθυπουργού, με δεδομένο πως το Βερολίνο –βεβαίως και με την επιμονή του ΔΝΤ– έχει διαμηνύσει στην Αθήνα ότι προκειμένου να υπάρξει συμφωνία είναι προϋπόθεση μια άμεση παρέμβαση στο ασφαλιστικό, δεν θα πρέπει να αποκλείεται η κυβέρνηση να αποδεχθεί περικοπές στις υψηλές συντάξεις.
Η επιμονή της Αθήνας στο ζήτημα του χρέους είναι ευθέως διασυνδεδεμένη με την εκτίμηση πως εάν δεν υπάρξει άμεση παρέμβαση, η ελληνική οικονομία δεν θα είναι δυνατόν να ξεφύγει από το σπιράλ των εισπρακτικών μέτρων. Είναι, όμως, και αποτέλεσμα της διαπίστωσης πως χωρίς αυτήν την «παράμετρο» η υπόλοιπη συμφωνία δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή ούτε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ ούτε από τους πολίτες: η Αθήνα, εάν στραφεί προς τη συμφωνία, θα πρέπει να αποδεχθεί τον κύριο όγκο της πρότασης των θεσμών που εκ των πραγμάτων παραβιάζει, σχεδόν στο σύνολό τους, τις προεκλογικές «κόκκινες γραμμές» του κυβερνώντος κόμματος.
Εξάλλου, ποιες πολιτικές διεργασίες θα πυροδοτήσει τυχόν συμφωνία ή ρήξη με τους εταίρους, είναι ένα ακόμη μεγάλο ζητούμενο που δεν απασχολεί μόνο το Μέγαρο Μαξίμου, αλλά έχει πυροδοτήσει κύκλο διεργασιών στα κόμματα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Το «ευθύγραμμο» σενάριο, στο οποίο αναφέρεται εσχάτως και δημοσίως ο πρωθυπουργός είναι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να σηκώσει μόνη της το βάρος της όποιας απόφασης, εφόσον έχει τη δεδηλωμένη.
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη εκδοχή, ο κ. Αλ. Τσίπρας θα φέρει την όποια συμφωνία αρχικώς στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ και εν συνεχεία προς κύρωση στη Βουλή. Σε περίπτωση που η συμφωνία δεν περάσει κάποιο από τα δύο «κρας τεστ», θα οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές έχοντας εκκαθαρίσει τις λίστες του ΣΥΡΙΖΑ από τους όποιους διαφωνούντες. Μάλιστα, κατά μία εκδοχή, η προσφυγή στις κάλπες θα γίνει με τη συμφωνία να έχει ήδη ψηφιστεί έστω με ψήφους της Ν.Δ., του «Ποταμιού» και ενδεχομένως του ΠΑΣΟΚ, ώστε η χώρα να μην οδεύσει προς τις εκλογές σε καθεστώς χρεοκοπίας. Σημειώνεται πως, σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Σαμαράς έχει αποφασίσει ότι επί της αρχής η Ν.Δ. θα υπερψηφίσει τη συμφωνία προκειμένου να αποτραπεί η έξοδος της χώρας από την Ευρωζώνη, ενώ αντίστοιχη βούληση έχει εκφράσει και ο κ. Στ. Θεοδωράκης.
Ομως, με δεδομένη τη ρευστότητα και το απρόβλεπτο των εξελίξεων και με υπαρκτό το ενδεχόμενο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ακόμη και εάν συνάψει κάποια συμφωνία να μη μπορεί να την υλοποιήσει, στο περιστύλιο της Βουλής διακινούνται πλέον και εναλλακτικά πολιτικά σενάρια.
Το πρώτο προβλέπει τον σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης. Ο κ. Σαμαράς, κατά πληροφορίες, είναι διατεθειμένος να συμπράξει στη συγκεκριμένη κατεύθυνση και έτοιμος να συζητήσει εναλλακτικές λύσεις για την πρωθυπουργία. Το δεύτερο σενάριο αφορά τη δημιουργία άλλης κυβέρνησης από την παρούσα Βουλή, με τη σύμπραξη ΣΥΡΙΖΑ, «Ποταμιού» και τη συμμετοχή ή την ανοχή του ΠΑΣΟΚ. Σε μια τέτοια περίπτωση, πρωθυπουργός θα μπορούσε να παραμείνει ο κ. Αλ. Τσίπρας.