Κατά τη διάρκεια του 11ου ετησίου συνεδρίου του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, τον περασμένο Απρίλιο, παρουσιάστηκαν στοιχεία σύμφωνα με τα οποία το 2014 (α) η φοροδιαφυγή στη χώρα μας ανήλθε στο 4% του ΑΕΠ και προκάλεσε απώλεια εσόδων 7,2 δισ. ευρώ, (β) η παραοικονομία ανήλθε στο 23,3% του ΑΕΠ, δηλαδή 41,7 δισ. ευρώ, και (γ) η ζημίαά που υπέστη η ελληνική οικονομία από τη διαφθορά, υπό την έννοια της μείωσης του ΑΕΠ, ανήλθε σε 21 δισ. ευρώ. Εάν τα 41,7 δισ. ευρώ της παραοικονομίας ενταχθούν πλήρως στη νόμιμη οικονομία και υποστούν τη νόμιμη φορολόγηση με έναν μέσο φορολογικό συντελεστή 20%, αυτό σημαίνει 8,3 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα κατ’ έτος για το κράτος. Χωρίς βέβαια να προσθέσουμε σε αυτά και τα 21 δισ. ευρώ της μείωσης του ΑΕΠ λόγω διαφθοράς.
Το ερώτημα είναι πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό. Κάνοντας έναν απλό συλλογισμό με βάση την ελεγκτική μου εμπειρία και χωρίς κάποια οικονομετρική ανάλυση, οδηγούμαι στην παρακάτω πρόταση: Πλήρη κατάργηση της κυκλοφορίας των μετρητών (χαρτονομίσματα και νομίσματα) κατά το πρότυπο της Δανίας. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με μία περίοδο προσαρμογής δύο έως τριών μηνών το πολύ. Κάθε άλλη νομοθετική πρόταση περί φοροδιαφυγής και παραοικονομίας έχει αποτύχει τα τελευταία 40 χρόνια και θα αποτύχει και στο μέλλον. Ολες οι συναλλαγές από το 1 λεπτό του ευρώ θα γίνονται αποκλειστικά με χρεωστικές (ή και πιστωτικές) κάρτες. Κάθε κατάστημα θα διαθέτει τη σχετική συσκευή ηλεκτρονικών συναλλαγών. Μερικά από τα «προβλήματα» που δημιουργεί αυτή η πρόταση είναι ότι ενδεχομένως κάποιοι δεν θα μπορούν να φοροδιαφεύγουν. Ετσι το ερώτημα «με απόδειξη ή χωρίς» δεν θα έχει πια νόημα. Ομοίως το φακελάκι, η δωροδοκία, η μαύρη εργασία και τα συναφή θα αντιμετωπίσουν «δυσκολίες».
Το bank run θα είναι αδύνατον να συμβεί, εκτός εάν κάποιος διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό σε άλλη χώρα, κάτι που ισχύει για πολύ λίγους Ελληνες. Οι τράπεζες, εφόσον δεν θα έχουν πλέον μετρητά, θα έχουν μειωμένη ανάγκη φύλαξης και εξόδων χρηματαποστολών. Προφανώς οι ληστείες μετρητών δεν θα έχουν νόημα (με εξαίρεση το ξένο συνάλλαγμα!). Οι ίδιες οι τράπεζες θα έχουν συμφέρον να προμηθεύσουν δωρεάν όσα καταστήματα δεν διαθέτουν τερματικά τραπεζικών συναλλαγών. Ακόμα και το κράτος θα έχει συμφέρον να παρέχει δωρεάν τα τερματικά αυτά.
Ο τουρισμός δεν θα αντιμετωπίσει κανένα απολύτως πρόβλημα, αφού οι πολίτες στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. πραγματοποιούν ήδη έως και το 80% των συναλλαγών τους με χρεωστικές κάρτες. Με τις χρεωστικές κάρτες των χωρών τους μπορούν να πραγματοποιούν όλες τις συναλλαγές τους στη χώρα μας. Στην απίθανη περίπτωση που κάποιος τουρίστας δεν διαθέτει χρεωστική κάρτα, θα μπορεί να προμηθεύεται μια χρεωστική κάρτα ορισμένου ποσού από μία τράπεζα κατά την άφιξή του στην Ελλάδα. Οι δε ηλικιωμένοι, που συνήθως είναι το αντεπιχείρημα σε κάθε αλλαγή, διαθέτουν όλοι χρεωστική κάρτα, εφόσον έχουν τραπεζικό λογαριασμό στον οποίο καταβάλλεται η σύνταξή τους.
Τέλος, η προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι απόλυτα εξασφαλισμένη από την εγχώρια και ευρωπαϊκή νομοθεσία, που προφανώς εμπιστεύονται όλοι οι Ελληνες που είναι π.χ. χρήστες κινητών τηλεφώνων, παρά το γεγονός ότι υπάρχει καταγραφή των κλήσεών τους, διατήρησή τους σε βάσεις δεδομένων, καταγραφή του στίγματός τους κ.λπ. Το μόνο ερώτημα είναι εάν θέλει το κράτος να κάνει μια απλή, εύκολη και άμεση μεταρρύθμιση στις συναλλαγές των πολιτών και εξασφαλίσει κατ’ έτος επιπλέον έσοδα τουλάχιστον 8,3 δισ. ευρώ; Περίπου όσα μας ζητάνε οι δανειστές μας.
* Είναι πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου Ελεγκτών του ΝΑΤΟ. Οι απόψεις που διατυπώνονται είναι προσωπικές