KARYN FREEDMAN
One Hour in Paris
εκδ. University of Chicago Press
H Karyn Freedman, επίκουρη καθηγήτρια Φιλοσοφίας σήμερα στο Πανεπιστήμιο Guelph του Καναδά, ήταν μία ανέμελη 22χρονη το καλοκαίρι του 1990, όταν ζούσε τον δικό της μύθο στην Ευρώπη. Ο τελικός προορισμός της την 1η Αυγούστου έμελλε όμως να εξελιχθεί σε έναν εφιάλτη, καθώς το διαμέρισμα, όπου επρόκειτο να φιλοξενηθεί στο Παρίσι με τον φίλο της, έγινε ο τόπος του μαρτυρίου της, αμέσως μόλις πάτησε το πόδι της στην Πόλη του Φωτός. Οταν ο φίλος της την άφησε προσωρινά μόνη της στο διαμέρισμα με τον συγκάτοικο του οικοδεσπότη, ένα άτομο με ποινικό παρελθόν άγνωστο στο νεαρό ζευγάρι, η συγγραφέας δέχθηκε απρόκλητη επίθεση και με την απειλή μαχαιριού βιάσθηκε άγρια δύο φορές από ένα κτήνος, που διέφυγε ληστεύοντάς την. Αυτή ήταν η εφιαλτική «μία ώρα στο Παρίσι», που σημάδεψε ανεξίτηλα τη ζωή της.
Στο βιβλίο, η συγγραφέας περιγράφει με γενναία ειλικρίνεια τις λεπτομέρειες του βιασμού της και την επώδυνη περίοδο της ανάρρωσής της, προσφεύγοντας και στον ιατρικό/δικαστικό φάκελό της, όπου η μνήμη της εμφανίζει κενά. Το ψυχοσωματικό τραύμα που υπέστη, είχε γίνει για μια δεκαετία μόνιμη σκιά που την ακολουθούσε παντού, το κορμί της ήταν ευαίσθητο στο παραμικρό άγγιγμα, η παραβίαση της σωματικής ακεραιότητάς της ένα «βρώμικο μυστικό», οι κρίσεις πανικού και άγχους, αγοραφοβίας και ανασφάλειας επαναλαμβανόμενες, οι σεξουαλικές και συναισθηματικές σχέσεις της με τους συντρόφους της ανολοκλήρωτες, οι τύψεις μήπως μπορούσε να είχε αποφύγει το μοιραίο επίμονες.
Η έρευνά της την οδήγησε στην ανακάλυψη ότι η σεξουαλική βία κατά των γυναικών είναι ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα που τραυματίζει μία στις τρεις γυναίκες παγκοσμίως, σε ανεπτυγμένες και υπανάπτυκτες χώρες και γίνεται συχνά όπλο πειθαναγκασμού και κυριαρχίας σε εμφυλίους πολέμους, όπως διαπίστωσε αργότερα και η ίδια στην Αφρική.
Στις σελίδες του βιβλίου, η τραυματική εμπειρία της εκτυλίσσεται παράλληλα με τις επιστημονικές εξελίξεις στους κλάδους της φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας, ψυχιατρικής και ψυχολογίας, ιδίως στη θεραπεία «της μετατραυματικής διαταραχής», που αναπτύχθηκε συστηματικά από τη δεκαετία του 1970, μετά την επιστροφή στην Αμερική των βετεράνων του πολέμου του Βιετνάμ. Η συγγραφέας αναγκάζεται να ξαναζήσει τον εφιάλτη της, όταν επιστρέψει σύντομα στο Παρίσι δύο φορές στην πρώτη διετία μετά τον βιασμό της, τον Ιανουάριο 1991, για να καταθέσει στον ανακριτή, όταν πληροφορείται με φρίκη ότι ο βιαστής της, που είχε εν τω μεταξύ συλληφθεί στη νότια Γαλλία, ήταν φορέας IHV, και τον Μάιο 1992 στη δίκη του. Με ανακούφιση δέχθηκε την καταδίκη του σε οκτώ χρόνια φυλάκισης και τα αποτελέσματα των δικών της τεστ ΙΗV, που ήταν αρνητικά.
Επούλωση των πληγών
Η μακρά διαδικασία της ανάρρωσής της ξεκίνησε το 1999, όταν αποφάσισε να προσφύγει στη θεραπεία για να αντιμετωπίσει την οργή και ντροπή που την κατέτρωγε επί μία δεκαετία. Η διαδικασία της επούλωσης των πληγών ήταν επώδυνη, αργή, «ένα διαρκές έργο σε εξέλιξη». Τρία χρόνια αργότερα τόλμησε να μοιρασθεί δημόσια την τραυματική εμπειρία της, πέρα από τον στενό κύκλο της οικογένειάς της που τη στήριξε γενναιόδωρα, αρθρογραφώντας σε επιστημονικά περιοδικά και βοηθώντας θύματα σεξουαλικής κακοποίησης στον Καναδά.
Αργότερα το ενδιαφέρον της στρέφεται στην Αφρική, όπου 300.000 γυναίκες έχουν πέσει θύματα βιασμών μόνο στον εμφύλιο της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, καθώς η «σεξουαλική τρομοκρατία» χρησιμοποιείται συστηματικά ως φονικό όπλο για τη μεγιστοποίηση της ταπείνωσης, κάμψης της αντίστασης και διάλυσης του κοινωνικού ιστού. Στην Μποτσουάνα το 2008, με την έξαρση του AIDS, προσφέρει τις συμβουλές της στα θύματα βιασμού και ξανασυναντά τα συναισθήματα φόβου, άγχους και κοινωνικού στίγματος καθώς και την κουλτούρα που ανέχεται ή επιβραβεύει την ανισότητα των φύλων, την κυριαρχία των ανδρών και τις διακρίσεις κατά των γυναικών.
Τελικά, καθώς αισθάνεται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για τον εαυτό της, αποφασίζει τον Αύγουστο του 2009 να επισκεφθεί εκ νέου το Παρίσι, αλλά αυτή τη φορά τον τόπο του εγκλήματος, για πρώτη φορά μετά 19 χρόνια, με τη συνοδεία του νέου συντρόφου της. Παρότι ο ένοικος δεν της επιτρέπει την είσοδο στο μοιραίο διαμέρισμα, η ίδια αποχωρεί ισχυρότερη. Η απελευθέρωσή της από τους δαίμονες του παρελθόντος είχε ήδη ξεκινήσει την προηγούμενη χρονιά, όταν αποφάσισε να αγοράσει ένα σπίτι στο Τορόντο την αποφράδα ημέρα που ήθελε να διαγράψει από τη μνήμη της, την 1η Αυγούστου. Με την έκδοση του βιβλίου της, που ελπίζει ότι θα συμβάλει στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και των κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής βίας και την προστασία των θυμάτων της, φαίνεται ότι η ανάρρωσή της έχει μάλλον ολοκληρωθεί.
* Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος διετέλεσε προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της Ελλάδος σε Ουάσιγκτον, Λονδίνο, Μελβούρνη και Γενεύη.