Ενδεχόμενη επικράτηση του «Οχι» μπορεί να αποδειχθεί μια συμβολική νίκη για τον κ. Τσίπρα, αλλά θα ενεργοποιήσει σειρά γεγονότων που θα καταλήξουν στην έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, παρότι αυτή δεν είναι η επιθυμία των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Η ευθεία προειδοποίηση προέρχεται από έναν από τους πιο σημαντικούς ευρωπαϊστές της εποχής μας και φίλο της Ελλάδας, τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας, Μάριο Μόντι.
Ο κ. Μόντι, που γνωρίζει τον Αλέξη Τσίπρα –τον συνάντησε το περασμένο καλοκαίρι στην Αθήνα, και τον είδε στο συνέδριο του Οίκου Αμπροσέτι, στο Κόμο– δηλώνει σε συνέντευξή του στην «Κ», πως του αρέσει ως άνθρωπος και τον σέβεται, αλλά αυτή τη στιγμή παίζει ένα παιγνίδι πόκερ που εγκυμονεί κινδύνους για την Ελλάδα. Περιγράφει, δε, τη συμπεριφορά του ως «προκλητική» και «επιθετική», σημειώνοντας ότι κάτι τέτοιο δεν έχει ξαναϋπάρξει στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο υπερκομματικός τεχνοκράτης ανέλαβε πρωθυπουργός το 2011, αξίωμα που διατήρησε για ενάμιση χρόνο, στη διάρκεια του οποίου δρομολόγησε τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που αντέστρεψαν το κλίμα και έσωσαν την Ιταλία από την κατάρρευση. Κέρδισε τον τίτλο «σούπερ Μάριο», όταν ως επίτροπος –αρχικά για την Εσωτερική Αγορά και τη Φορολογία (είχε διορισθεί από τον δεξιό Μπερλουσκόνι), και στη συνέχεια για την Ανταγωνιστικότητα (τον διατήρησε επίτροπο ο αριστερός Ντ’ Αλέμα)– συγκρούσθηκε με τα ευρωπαϊκά ολιγοπώλια.
Πρόεδρος του Πανεπιστημίου Μποκόνι, οικονομολόγος και πολιτικός που χαίρει σεβασμού από τη Ρώμη και τις Βρυξέλλες μέχρι το Βερολίνο, ο Μάριο Μόντι είχε επιχειρήσει μια «πολιτιστική διαμεσολάβηση» μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, καθώς ήταν ως πρωθυπουργός, και παραμένει, πεπεισμένος ότι η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει μέρος της ευρωπαϊκής οικογένειας, κάτι που νιώθει ότι στο δημοψήφισμα της Κυριακής απειλείται και γι’ αυτό επιλέγει να απευθυνθεί προς τους Ελληνες πολίτες μέσω της «Κ».
– Πώς κρίνετε την απόφαση για τη διενέργεια δημοψηφίσματος;
– Το δημοψήφισμα δεν ανακοινώθηκε πριν από την έναρξη της διαπραγμάτευσης για να εξασφαλίσει τη λαϊκή νομιμοποίηση, ούτε μετά την ολοκλήρωσή της για να επικυρώσει μια συμφωνία. Η απότομη διενέργεια ενός δημοψηφίσματος εν μέσω διαπραγμάτευσης δείχνει περισσότερο σαν μια τακτική, αν όχι κυνική κίνηση. Ο κ. Τσίπρας καλεί τους Ελληνες πολίτες να ενεργοποιηθούν ώστε να ενδυναμώσουν τη διαπραγματευτική θέση της κυβέρνησης με την Ε.Ε. και τους θεσμούς που την έχουν δανείσει, την ώρα που το κεφάλαιο συμπάθειας, που αρχικά είχαν ο πρωθυπουργός και ο υπ. Οικονομικών Βαρουφάκης, υποχωρούν, όπως συμβαίνει και με την υπομονή των εταίρων.
– Πώς αποτιμάτε τον τρόπο που χειρίσθηκε ο κ. Τσίπρας τις σχέσεις του με τους Ευρωπαίους εταίρους;
– Εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο πρωθυπουργός σας ειλικρινά επιθυμεί την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, όπως θέλει και η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Οπως έχω συχνά υπογραμμίσει, η κοινή γνώμη στην Ελλάδα δείχνει πιο ώριμη από αυτή άλλων χωρών όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία, όπου πολλά πολιτικά κόμματα της Αριστεράς και της Δεξιάς υψώνουν τη σημαία του «όχι στο ευρώ». Ομως, αυτό το παιγνίδι πόκερ του κ. Τσίπρα, αν επικρατήσει το «όχι», μπορεί κάλλιστα να αποδειχθεί μια συμβολική νίκη για τον ίδιο, αλλά ένα πραγματικό πρόβλημα για την Ελλάδα.
– Τι εννοείτε;
– Εάν η κυβέρνηση, πιο ενθαρρυμένη από μια νίκη στο δημοψήφισμα, σκληρύνει τη στάση της με τρόπο που κάποιοι εταίροι θα θεωρήσουν απαράδεκτο, η αδυναμία επίτευξης συμφωνίας θα ενεργοποιήσει σειρά γεγονότων που τελικά θα καταλήξουν στην έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, παρότι αυτή δεν είναι η επιθυμία. Ακόμη και αν δεν συμβεί αυτό, η οξύτητα που έχει υπάρξει και η απώλεια αμοιβαίας εμπιστοσύνης, απόρροια της συμπεριφοράς κυρίως της ελληνικής πλευράς, είναι πολύ πιθανό ότι θα πλήξουν για αρκετό διάστημα τις καλές προσωπικές και θεσμικές σχέσεις που είναι απαραίτητες για την επιτυχή συμμετοχή μιας χώρας στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη.
– Πώς βλέπετε τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρθηκαν οι εταίροι και οι θεσμοί στον κ. Τσίπρα;
– Εχω επικρίνει τον τρόπο με τον οποίο η «τρόικα» συμπεριφέρεται στους ηγέτες των χωρών όπου παρεμβαίνει. Είμαι υπερήφανος που η κυβέρνησή μου έβγαλε την Ιταλία από την οικονομική κρίση του 2011-2012 χωρίς να ζητήσει οικονομική βοήθεια, αποφεύγοντας έτσι την τρόικα. Από την άλλη, δεν έχω την αίσθηση ότι οι ηγέτες των ευρωπαϊκών θεσμών ή των κρατών-μελών έχουν μέχρι τώρα συνεργασθεί με τον κ. Τσίπρα με τρόπο που δεν ήταν εποικοδομητικός. Αν και μου αρέσει και τον σέβομαι, όπως φάνηκε και από συνέντευξη που σας έδωσα τον Σεπτέμβριο του ’14, πρέπει να πω ότι αυτός συμπεριφέρθηκε στους Ευρωπαίους ομολόγους του με τόσο συγκρουσιακό, προκλητικό και επιθετικό τρόπο που δεν έχει ξαναϋπάρξει στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
– Ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει ότι η συντηρητική Ευρώπη προσπαθεί να τον καταστρέψει πολιτικά.
– Δεν έχω καθόλου αυτή την αίσθηση. Ισως ο κ. Τσίπρας αισθάνεται ότι τον συμφέρει να λέει στους Ελληνες πολίτες ότι συμβαίνει αυτό, αλλά η πραγματικότητα δεν υποστηρίζει αυτό τον ισχυρισμό.
– Δεν πρέπει να δεχθούν οι Ευρωπαίοι απομείωση του χρέους;
– Υπήρχε μια ανοιχτή διαπραγμάτευση σε εξέλιξη γι’ αυτό το θέμα, που για να ολοκληρωθεί με επιτυχία θα απαιτούσε πιο εποικοδομητική ρητορική από την ελληνική πλευρά και όχι τις κατηγορίες του κ. Τσίπρα περί εκβιασμού του από τους Ευρωπαίους ομολόγους του. Είμαι από αυτούς που εκλιπαρούσαν για παροχή στήριξης στην Ελλάδα ακόμη και από χώρες που την ίδια περίοδο είχαν αναγκασθεί να επιβάλουν βαριές θυσίες στους πολίτες τους, όπως η Ιταλία. Ο κ. Τσίπρας δεν πρέπει να ξεχνά ότι είναι πολύ δύσκολο για άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αντέξουν στο εσωτερικό των χωρών τους κατηγορίες ότι βοηθούν την Ελλάδα να αποφύγει ή να αναβάλει μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό της σύστημα, που οι ίδιες έχουν με τόσο πόνο για τους πολίτες τους αναγκαστεί να εφαρμόσουν.
– Η ελληνική κυβέρνηση κατηγορεί την ΕΚΤ ότι δεν παρέχει μεγαλύτερη στήριξη στην Αθήνα ως όφειλε.
– Η Ελλάδα βρίσκεται στην κορύφωση των προγραμμάτων προσαρμογής τη στιγμή ακριβώς που η ΕΚΤ, υπό την ηγεσία του προέδρου Ντράγκι, εφαρμόζει μια επεκτατική νομισματική πολιτική, αλλά με τη στάση της δεν έχει επωφεληθεί όσο θα μπορούσε.
– Ο κ. Τσίπρας λέει ότι με ένα «όχι» ο Ευρωπαίοι θα υποχωρήσουν, φοβούμενοι τις συνέπειες του Grexit.
– Σίγουρα οι Ευρωπαίοι ανησυχούν. Παρά την προκλητική συμπεριφορά του κ. Τσίπρα είναι αποφασισμένοι να διατηρήσουν την Ελλάδα σε αυτό το ευρωπαϊκό πολιτιστικό οικοδόμημα μιας οικονομίας της κοινωνικής αγοράς που υποστηρίζεται από ένα ενιαίο νόμισμα. Υπάρχει, όντως, προβληματισμός για τις αβέβαιες επιπτώσεις ενός Grexit, αλλά δεν νομίζω ότι είναι σοφό να επεκτείνει και σε αυτό το πεδίο το πόκερ του ο Ελληνας πρωθυπουργός.
– Πώς βλέπουν οι Ιταλοί, λαός και κόμματα, τις ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης;
– Εμείς οι Ιταλοί, περισσότερο από άλλους, θέλουμε την Ελλάδα εντός της Ευρωζώνης, να προοδεύει και να ευημερεί. Οσο για τα πολιτικά κόμματα, η σημερινή συμπεριφορά της ελληνικής κυβέρνησης, δυστυχώς, απομονώνει τη χώρα σας και απομακρύνει πολλούς φίλους σας. Ακόμη και ανθρώπους που μέχρι πρότινος ήταν σθεναροί υποστηρικτές των στόχων του κ. Τσίπρα.