Ισπαρτα (Σπάρτη της Πισιδίας). Πολλοί από τους εργάτες που μοχθούν νυχθημερόν στα ρόδινα χωράφια αναπτύσσουν μια ιδιαίτερη σχέση με τα όμορφα λουλούδια που τους περιβάλλουν. Πρόκειται για Σύρους πρόσφυγες που εργάζονται ευκαιριακά, κατά τη διάρκεια της συγκομιδής του ομορφότερου λουλουδιού: του ρόδου της Δαμασκού.
Η συγκομιδή, η οποία πρόκειται να ολοκληρωθεί το Σαββατοκύριακο, μεταβάλλει μια έκταση 16 εκατ. τ.μ. σε έναν παράδεισο ρόδινου χρώματος και μεθυστικών αρωμάτων που γεμίζουν την ατμόσφαιρα και μοιάζουν να σκεπάζουν ολόκληρη τη Σπάρτη, τη μεγαλύτερη παραγωγό ρόδων της Δαμασκού και του πανάκριβου ελαίου τους.
Η Σπάρτη είναι, άλλωστε, αυτή που προμηθεύει με το πολύτιμο άρωμα το Μέγα Τζαμί της Μέκκας, αλλά και διάφορες γαλλικές εταιρίες ειδών πολυτελείας που χρησιμοποιούν το αιθέριο έλαιο ως βάση για τη δημιουργία αρωμάτων. Για να παραχθεί ένα κιλό του ροδελαίου, χρειάζονται περίπου τέσσερεις τόνοι ροδοπέταλα. Κάθε κιλό αρώματος πωλείται έναντι 7.500 ευρώ, αν βέβαια προέρχεται από οργανική καλλιέργεια. Σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς, οι εξαγωγές του ρόδου ανέρχονται σε 15 εκατ. ευρώ.
Η γαλλική Givenchy και η βρετανική Liz Earle προμηθεύτηκαν τα τριαντάφυλλα του Ερτσετίν για να παρασκευάσουν αρώματα συλλεκτικής αξίας σε περιορισμένη ποσότητα, ενώ ο Τούρκος παραγωγός Ερτσετίν συνεργάζεται και με την International Flavors and Fragrances, μία από τις μεγαλύτερες αρωματοποιίες του κόσμου.
Παρά τη διαρκή αύξηση της ζήτησης του συγκεκριμένου προϊόντος, η τουρκική παραγωγή μειώνεται συνεχώς κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, και η παραδοσιακή καλλιέργεια τριαντάφυλλου σιγά σιγά χάνεται. Οι Τούρκοι τής υπαίθρου προτιμούν να στρέφονται σε προϊόντα μικρότερης έντασης εργασίας, όπως είναι τα κεράσια και τα ροδάκινα, τα οποία εξάγονται. Σήμερα, οι μεγαλύτεροι καλλιεργητές χρησιμοποιούν ως εργάτες Σύρους πρόσφυγες. Ηδη η Τουρκία φιλοξενεί δύο εκατομμύρια ανθρώπους από τη Συρία που γλίτωσαν από την κόλαση της πατρίδας τους. Βέβαια, δεν υπάρχουν αντίστοιχες παραδόσεις στη Συρία. Η Τουρκία παράγει το 60% της παγκόσμιας παραγωγής και το 30% η Βουλγαρία.
Το 30φυλλο τριαντάφυλλο της Δαμασκού είναι ένα από τα ελάχιστα λουλούδια της κατηγορίας από τα οποία μπορεί να παραχθεί ροδέλαιο. Πιθανόν να εισήχθη στην Ευρώπη από τη Συρία από τους σταυροφόρους κατά τον 13ο αιώνα. Οπως εξηγεί ο Μπανού Οζντέν, του Κέντρου Μαγειρικής Τέχνης, το οποίο στοχεύει στη διατήρηση της τουρκικής παραδοσιακής μαγειρικής, το όμορφο άνθος το αγαπούσε πολύ ο κόσμος της περιοχής χάρη στη λεπτή γεύση του και τις ιατρικές ιδιότητες που είχε. Ομως σήμερα, θεωρείται κάτι παλαιομοδίτικο και σπάνια χρησιμοποιείται σε κάποια παραδοσιακά γλυκά, όπως τα λουκούμια. «Δεν πρόκειται η παράδοση αυτή να πεθάνει σήμερα, παρότι είναι άκρως απίθανο αν θα επιβιώσει τα επόμενα 20 χρόνια», καταλήγει ο Οζντέν.