RUTHELLEN JOSSELSON
Iρβιν Γιάλομ – Για την ψυχοθεραπεία και την ανθρώπινη εμπειρία
μτφρ.: Ευαγγελία Ανδριτσάνου
εκδ. Αγρα
Ο Ιρβιν Γιάλομ δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις στο ελληνικό κοινό. Είναι Αμερικανός ψυχίατρος, υπαρξιακός ψυχοθεραπευτής που έχει μεταφέρει όσο κανείς άλλος τις γνώσεις και τις εμπειρίες του μέσα από την ψυχοθεραπεία στα βιβλία του, λογοτεχνικά και επιστημονικά. Εχει και φίλους στην Ελλάδα, τους αναρίθμητους αναγνώστες του αλλά και συναδέλφους.
Εχει επισκεφτεί τη χώρα μας, ως προσκεκλημένος ομιλητής της Ελληνικής Εταιρείας Ομαδικής, Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας, προσωπικός πλέον φίλος του δικού μας «διάσημου» συγγραφέα-ψυχαναλυτή Ματθαίου Γιωσαφάτ. Εχει εποπτεύσει υλικό από ψυχοθεραπευτική ομάδα στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο και έχει αναγορευθεί ως επίτιμος διδάκτορας από το Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Σχέση δύο φίλων
Το παρόν βιβλίο είναι το αποτέλεσμα μιας συζήτησης-συνέντευξης που πήρε η Ρούθελεν Τζόσελσον, καθηγήτρια Ψυχολογίας και ψυχοθεραπεύτρια, από τον Ιρβιν Γιάλομ, από την ανάγκη της να φωτιστεί καλύτερα το θεραπευτικό και βαθιά ανθρώπινο στοιχείο στη θεωρία και την πρακτική του Αμερικανοεβραίου ψυχοθεραπευτή.
Η αφορμή της σχέσης αυτών των δύο είναι μια δύσκολη περίοδος της πρώτης, που την έκανε να μελετά σε βάθος το έργο του Γιάλομ και να τολμήσει να του στείλει ηλεκτρονικά μηνύματα ρωτώντας τον περισσότερα για τη θεωρία του. Αυτό το προσωπικό αδιέξοδο έδωσε την ευκαιρία να αναπτυχθεί μια φιλία, καρπός της οποίας είναι το παρόν βιβλίο.
Με μια χαλαρή και ρέουσα διατύπωση, η Τζόσελσον μέσα από τις ερωτήσεις της, οδηγεί τον φημισμένο ψυχίατρο σε ένα ταξίδι στη ζωή του. Από τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο εβραϊκό γκέτο, το σχολείο που δεν ήταν γι’ αυτόν ένας τόπος διάκρισης, μέχρι τη δυσκολία του να συνδεθεί, να αναγνωρισθεί, να βρει μέντορες και παραδείγματα προς μίμηση, μέχρι τις διακρίσεις, τα βραβεία, τις καινοτομίες στην ψυχοθεραπεία και τις υποτροφίες, ο Ιρβιν Γιάλομ μιλά με τον ρεαλισμό και την απλότητα ενός ανθρώπου που δεν ενδύεται το κουστούμι της αυθεντίας.
Ισος μεταξύ ίσων, παρατηρητής και πάσχων, περίεργος και φιλόδοξος, γοητευτικός και φοβισμένος, ο Ιρβιν Γιάλομ προσπάθησε να ζήσει και να κάνει επιστήμη τις αγωνίες και τα λάθη του. Είναι από αυτούς τους ξεχωριστούς ανθρώπους όπου επιστήμη και ζωή είναι άρρηκτα συνδεδεμένα.
Οι αγωνίες του, ο θάνατος, η ανάγκη να τον αγαπούν, ο έρωτας, η συγχώνευση, η μανία για τα βιβλία, η φιλοσοφία, η ιατρική, η λογοτεχνία και κυρίως το συνεχές αίσθημα του παιδιού αουτσάιντερ είναι τα υλικά όπου εκτόξευσαν ένα φοβισμένο γκετοποιημένο Εβραιόπουλο στις καρδιές όχι μόνο των θεραπευομένων του, αλλά και όσων τον έχουν διαβάσει.
Eξι κεφάλαια
Η ψυχοθεραπεία έγινε για εκείνον τέχνη. Πέρα από τις διαγνωστικές κατηγορίες, το ιατρικό υπόβαθρο, τη στείρα και απομακρυσμένη αντιμετώπιση του αρρώστου, ο Γιάλομ ανακάλυψε μέσα από τον εαυτό του, και τους ανθρώπους που τον διαμόρφωσαν το «εδώ και τώρα» της θεραπείας, την ανάγκη για σχέση ως βασικό στοιχείο ψυχοθεραπείας, την τοποθέτηση του εαυτού του μέσα στη θεραπεία και την ειλικρινή παραδοχή ότι όλοι φοβόμαστε τον θάνατο.
Το βιβλίο κινείται σε έξι κεφάλαια. Εκεί χωρίζονται οι θεματικές της συζήτησης των δύο φίλων-ειδικών. Από τις ρίζες, την αγάπη για τη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία μέχρι τις σκέψεις για την επιστήμη και πώς εκείνος την εξέλιξε ή την αμφισβήτησε, ο ίδιος ο Γιάλομ τελικά επιχειρεί να στοχαστεί στο έργο της ζωής του. Και ίσως μέσα από αυτό αποφαίνεται ότι η θεραπεία δεν προκύπτει από αυτό που λέει ο θεραπευτής αλλά από αυτό που δημιουργεί με τον ασθενή του.
«Μην παίρνετε εσείς αποφάσεις για λογαριασμό των θεραπευομένων», συμβουλεύει ο Γιάλομ. «Είναι επιπόλαιο να νομίζει κανείς ότι ο θεραπευτής μπορεί να έχει στη διάθεσή του όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες. Στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να απομακρύνει τα οδοφράγματα που εμποδίζουν τον άνθρωπο να ζει μια ζωή με νόημα, και να βοηθήσει τους θεραπευόμενους να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους, όχι να δίνει λύσεις».