Η Αθήνα έχει γίνει μια πόλη γεμάτη μοναξιά. Ισως η αίσθηση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τις εικόνες γεμάτες ζωή σε κάποια σημεία της πόλης, ιδίως τώρα το καλοκαίρι, που η ανάγκη για χαρά είναι μεγάλη. Αλλά η αλήθεια είναι ότι η Αθήνα έχει γίνει μια πόλη κατηφής. Εχουν πέσει τα φτερά της και αυτό το διαπιστώνουν με λύπη όσοι γνωρίζουν την πόλη από προηγούμενα ταξίδια τους και τη βλέπουν σήμερα σε παρακμή.
Πολλά μπορούν να αναστραφούν προς το καλύτερο, αλλά η κληρονομιά αυτών των δύσκολων χρόνων είναι οι μοναχικές φιγούρες που γυρνούν στην πόλη με το μυαλό σκοτισμένο και τις σκέψεις βαριές. Φαίνεται στη γλώσσα του σώματος και στον βηματισμό, στην αφηρημάδα ή στην έλλειψη ενδιαφέροντος. Η Αθήνα έχει γεμίσει με μοναχικές ψυχές. Eίναι φορές που και εγώ (ίσως όλοι μας) έχω αισθανθεί κομμάτι αυτού του βουβού ποταμιού που κυλάει στους δρόμους της πόλης. Πολλές φορές διασχίζω αγαπημένους αθηναϊκούς δρόμους, που ξυπνούν αναμνήσεις, που απλώνουν τη σκιά ανθρώπων που έφυγαν, που φέρνουν στη μνήμη χαμόγελα, σκηνές καθημερινότητες ή βλέμματα και αισθήσεις που δεν ξεχάστηκαν. Και είναι η πόλη συχνά θλιβερό σκηνικό και άδεια μαγαζιά και παραιτημένα κτίρια. Και αυτό το σκέφτομαι συχνά στις διαβάσεις πεζών, στο Σύνταγμα ή στα Χαυτεία, όπου το πλήθος είναι πυκνό και ανάκατο, όπου βλέπει κανείς μοναχικούς ανθρώπους, βιαστικούς, βυθισμένους ή απλώς χαμένους σε σκέψη. Σπάνια, συναντώ την ορμή της ζωής και τη δίψα για δημιουργία. Λίγες φορές έχω νιώσει ότι έχω δίπλα μου έναν άγνωστό μου που να θέλει να στύψει την πέτρα, που διψάει για ζωή.
Και είναι αυτό το μεγάλο τίμημα που ήρθε να πληρώσει η Αθήνα καθώς μοιάζει σαν να έχει υποστεί αφαίμαξη και να συνεχίζει ξέπνοη. Συχνά συναντώ παρέες εικοσάρηδων ή εφήβων που χαίρονται την ηλικία τους, σπάνια όμως θα δω ξένοιαστες παρέες μεγαλύτερων. Ισως αυτή η νέα ανθρωπογεωγραφία της πόλης συμπίπτει με το νέο ψυχογράφημα του αστικού παλμού, που είναι ακανόνιστο και σε διαρκή αναμονή.
Αλλά αυτή η σκοτεινή πλευρά της πόλης είναι κάτι σαν μια περίοδος ασθενείας ή πένθους. Εχει δηλαδή στάδια και κάποια στιγμή εκπνέει ή, μάλλον, μεταλλάσσεται σε κάτι άλλο, περισσότερο σύνθετο καθώς είναι αποτέλεσμα μιας διαρκούς ώσμωσης. Σήμερα, όμως, η Αθήνα παρουσιάζει αυτό το ψυχικό τοπίο. Εχει το χρώμα μιας διαρκούς αναμονής, αλλά και τη βεβαιότητα ότι τίποτε δεν μπορεί να είναι όπως πριν. Ισως, μελλοντικά, όταν η δύσκολη αυτή περίοδος θα έχει παρέλθει, να μετράμε τον χρόνο πριν και μετά την κρίση, όπως στους πολέμους ή τους λιμούς. Αυτό που χρωματίζει τη δυσκολία της σημερινής κατάστασης είναι ότι είναι αποτέλεσμα διαρκούς διολίσθησης και όχι η επίπτωση μιας έκρηξης. Εχει τα χαρακτηριστικά μιας ύπουλης μετακύλισης που προχωράει τη ζωή σε άλλες συντεταγμένες, αβέβαιες αρχικά, ασταθείς, αβαθείς και ανοίκειες. Ο εθισμός και η εξοικείωση με την αλλαγή του αστικού βίου είναι και αυτός υπνωτιστικός, ακολουθεί την παραδοχή που αναγκάζεται κάποιος να κάνει μπροστά στο αναπόφευκτο. Είναι μια ομολογία ρεαλισμού. Αλλά ακριβώς μέσα στη συνθήκη της παραδοχής, η αστική μοναξιά, η μοναχικότητα του διαβάτη και η πεποίθηση πως όλα αυτά είναι παροδικά, δίνουν σε αυτό που ζούμε αυτήν την περίοδο την πικρή αίσθηση της μετάβασης σε άλλη εποχή.