Θεραπευτές που ασχολούνται με παρ’ ολίγον αυτόχειρες έχουν παρατηρήσει ότι συχνά οι άνθρωποι αυτοί ενεργούσαν με μια περίεργη αίσθηση όχι ότι προχωρούσαν προς τον αφανισμό, αλλά προς μιαν άλλη ύπαρξη, απαλλαγμένοι από τα προβλήματα αυτής. Κάποιοι επεδίωκαν με αυτόν τον τρόπο να τιμωρήσουν όσους και όσα τους βασάνιζαν, με την έξοδό τους προς έναν καλύτερο κόσμο. Ισως αυτή η παρατήρηση μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πώς άνθρωποι οι οποίοι δείχνουν μεγάλη οικειότητα με τις απολαύσεις αυτής της ζωής μιλούν με περισσή ευκολία για «Κούγκι», για «χορό του Ζαλόγγου», για την καταστροφή της Ευρώπης, του ευρώ και του καπιταλισμού: μέσα στην ανωριμότητά τους φαίνονται να πιστεύουν ότι η καταστροφή θα είναι απλώς ένα πέρασμα σε έναν άλλο κόσμο όπου αυτοί –δικαιωμένοι από τα γεγονότα– θα μπορούν να βλέπουν από μακριά όσους τους πίκραναν να οδύρονται για τα λάθη τους.
Παρατηρώντας τη συμπεριφορά και τις δηλώσεις κάποιων πρωταγωνιστών της δημόσιας ζωής τον τελευταίο καιρό, είναι εντυπωσιακό πως αυτοί που γοητεύονται περισσότερο από οράματα ηρωικής αυτοκαταστροφής είναι αυτοί που δείχνουν τη λιγότερη επαφή με το περιβάλλον. Οταν παρουσιάζουν την ηρωική ήττα σε έναν φανταστικό κόσμο ως προτιμότερη του συμβιβασμού στον αληθινό, είναι προφανές ότι βλέπουν τους εαυτούς τους ως άξιους απογόνους μεγάλων ιστορικών μορφών. Σε αυτήν την αντίληψη δεν υπάρχουν μπανάλ λεπτομέρειες, όπως οι γέροι που αγωνιούν για τη σύνταξή τους, οι επιχειρήσεις που δεν μπορούν να εισάγουν πρώτες ύλες και εμπορεύματα, οι νέοι που αποκλείονται από σπουδές και άλλες επαφές με τον έξω κόσμο κ.ά. Οταν ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, στη συνέντευξη στην ΕΡΤ, εξήγησε πως με την έξοδο από το ευρώ η σύνταξη θα καλύπτει τις ανάγκες τριών ημερών, απαντούσε με τον πιο καθαρό τρόπο σε όσους ισχυρίζονται ότι η επιστροφή στη δραχμή θα τιμωρήσει τους εταίρους και δανειστές περισσότερο απ’ όσα δεινά θα επιφέρει στον ελληνικό λαό. Δήλωνε το διαζύγιό του με τη θεωρία ότι η απειλή να οδηγηθούμε εμείς στο χάος θα είχε θετικό αποτέλεσμα. (Ο κ. Τσίπρας απαντούσε και σε ένα άλλο, επικίνδυνο επιχείρημα – ότι ήδη έχουμε χάσει τόσα, που δεν έχουμε τίποτε άλλο να χάσουμε με την έξοδο από το ευρώ.)
Εδώ βρίσκεται το «κλειδί» για όσα συνέβησαν τις τελευταίες εβδομάδες. Ο κ. Τσίπρας γνώριζε ότι η χώρα έτρεχε προς τον γκρεμό, αλλά δεν έβρισκε τη δύναμη να συγκρουστεί με όσους ενθάρρυναν αυτή την πορεία. Ηθελε μεγάλη αποφασιστικότητα και προσωπικό σθένος για να αποδεχθεί ότι η πορεία των τελευταίων μηνών ήταν λάθος και να συγκρουστεί με τους συντρόφους του. Το δημοψήφισμα με το εμφατικό «Οχι» ήταν σαν μια τελευταία παρέλαση θριάμβου ενός στρατού που γνώριζε ότι όδευε προς τον αφοπλισμό του. Ο πρωθυπουργός γνώριζε ήδη ότι εάν δεν συνθηκολογούσε, ο στρατός αυτός θα συνέχιζε ολοταχώς προς στον γκρεμό. Επειδή η ιστορία ενός έθνους δεν είναι παραμύθι, επειδή ο λαός θα συνέχιζε να υπάρχει, καταδικασμένος να ζει μέσα στα συντρίμμια, σε μια χώρα όπου η κυβέρνησή του τον οδήγησε στη σύγκρουση χωρίς καμία σκέψη για τις πιθανές συνέπειες. Είναι αξιοσημείωτη η αποκάλυψη του αφελέστατου σχεδίου «απαλλοτρίωσης» των αποθηκών της Τραπέζης της Ελλάδος: αποδεικνύει το μέγεθος της αφροσύνης κάποιων που βρέθηκαν σε θέσεις που μπορούν να καθορίσουν τις ζωές μας…
Τους τελευταίους μήνες, ο σχεδιασμός της κυβέρνησης όσον αφορά το κορυφαίο ζήτημα της χρηματοδότησης της χώρας από τους εταίρους και δανειστές βασιζόταν στο επιχείρημα ότι εάν δεν ενέδιδαν σε όσα ζητούσαμε, θα επιμέναμε στην πορεία μας έτσι ώστε να απειλήσουμε το όλο οικοδόμημα του ενιαίου νομίσματος. Το χάος το παρουσιάζαμε ως επιχείρημα. Σαν να μη μας τρόμαζε – ενώ θα ήμασταν τα πρώτα θύματα, όπως είδαμε με το κλείσιμο των τραπεζών και τη ραγδαία επιδείνωση της ήδη λαβωμένης οικονομίας.
Σήμερα, ο κ. Τσίπρας υποχρεώνεται να αντιμετωπίσει όχι μόνον τις τεράστιες, αντικειμενικές δυσκολίες της ελληνικής οικονομίας, αλλά και τις συνέπειες του πολύμηνου «φλερτ» με το χάος. Οταν ξεκαθαρίσει το τοπίο με τους εσωκομματικούς θιασώτες του χάους, θα δει ότι ο όψιμος φόβος του για το χάος τον έφερε να μιλάει την ίδια γλώσσα με την Αγκελα Μέρκελ. Η καγκελάριος, προσπαθώντας να πείσει τους δύσπιστους Γερμανούς βουλευτές να εγκρίνουν την έναρξη συζητήσεων για νέα σύμβαση μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων, είπε προχθές: «Η εναλλακτική σε αυτή τη συμφωνία δεν θα ήταν μια συντεταγμένη έξοδος από το ευρώ… αλλά ένα προβλεπόμενο χάος». Οταν βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι, όχι όπως τα φανταζόμαστε, το χάος μας ενώνει – είτε ως απειλή είτε ως πρόβλεψη. Ας είναι αυτή η γνώση το πρώτο βήμα προς μια σχέση σε πιο στέρεη βάση.