«Ολοι έχουμε προβλήματα. Ολοι ζούμε στιγμές απόγνωσης και αναρωτιόμαστε “Γιατί σ’ εμένα;” ή “Γιατί τώρα;”». Η Sandra Crowe, μία από τις κορυφαίες Αμερικανίδες «coach» στην αρένα των επιχειρήσεων, με μάστερ στην εφαρμοσμένη ψυχολογία, χρησιμοποιεί τις ειδικές γνώσεις της για να βοηθήσει τους πελάτες της να καταλήξουν σε πρακτικές και ουσιαστικές λύσεις στα πλέον δύσκολα εργασιακά πλαίσια.
Στις ΗΠΑ συνεργάζονται μαζί της υπουργεία και δημόσιες υπηρεσίες, όπως τα υπουργεία Παιδείας και Αγροτικής Ανάπτυξης και η Διοίκηση Κοινωνικής Ασφάλισης, και μεγάλες εταιρείες όπως οι Sony και τα ξενοδοχεία Marriott. Το τελευταίο της βιβλίο «I Didn’t Sign Up For This!» (Two Harbors Press, 2012) απευθύνεται σε επιχειρηματίες και στελέχη επιχειρήσεων οι οποίοι σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειάζεται να αναπτύξουν δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά αντίξοες καταστάσεις. Η Crowe ήρθε στην Ελλάδα στις αρχές Ιουλίου και ήταν κεντρική ομιλήτρια στο 4ο Σεμινάριο Ηγεσίας που διοργανώνει η εταιρεία ανάπτυξης στελεχών SARGIA Partners και όπου το κυρίαρχο συλλογικό συναίσθημα ανάμεσα σε όσους συμμετείχαν ήταν… ο θυμός για όσα συμβαίνουν στη χώρα.
Ο θυμός είναι παραγωγικό ή παραλυτικό συναίσθημα;
Είναι ένα πολύ θετικό συναίσθημα – εάν χρησιμοποιηθεί σωστά. Δίνει ενέργεια για να προχωρήσουν τα πράγματα μπροστά. Αρκεί, βέβαια, να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη.
Πώς βοηθάει το coaching;
Στο coaching θέτεις τα σωστά ερωτήματα τη σωστή στιγμή. Ως αποτέλεσμα ενισχύεται η αυτεπίγνωση του ατόμου και αλλάζει η συμπεριφορά του.
Οι θεωρίες σας έχουν εφαρμογή σε άτομα που βιώνουν την απόλυτη ανασφάλεια – όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα;
Η ανασφάλεια και ο πανικός είναι τα πιο δύσκολα συναισθήματα για να διαχειριστεί ένα άτομο. Ομως, εμείς είμαστε τελικά υπεύθυνοι για το πώς αντιλαμβανόμαστε και πώς βιώνουμε μια κατάσταση. Το κλειδί είναι να μην επικεντρωνόμαστε σε ερωτήματα του τύπου «Γιατί να συμβαίνει αυτό;» αλλά να θέτουμε ερωτήματα που μας πάνε μπροστά.
Οπως, για παράδειγμα, «πού θα βρω αύριο χρήματα για να ψωνίσω στο σούπερ μάρκετ;»
Οπως «Ποιες προοπτικές ανοίγονται μπροστά μου, τις οποίες αυτήν τη στιγμή αδυνατώ να δω;». Ενα τέτοιο ερώτημα σε κάνει να νιώθεις καλύτερα διότι δημιουργεί προοπτική. Είναι το μοναδικό ερώτημα που έχει νόημα ακόμη και στην πιο δύσκολη κατάσταση.
Τι ακριβώς διδάσκετε;
Εκείνο που μου λένε οι ίδιοι οι πελάτες μου όταν ολοκληρώνονται οι συνεδρίες είναι ότι -παρά τον αρχικό τους στόχο να αλλάξουν το περιβάλλον γύρω τους και όλους τους άλλους- τελικά έμαθαν περισσότερα για τον εαυτό τους.
Η αυτεπίγνωση βοηθάει στην επιχειρηματική επιτυχία;
Θα σας πω τι μου απάντησε στην ίδια ερώτηση ο Bill Marriott: Καμία εταιρεία δεν μπορεί να είναι επιτυχημένη εάν δεν ακούει τους εργαζομένους της, που βρίσκονται πιο κοντά στα προβλήματα της καθημερινότητας.
Εχει αλλάξει η επιχειρηματική κουλτούρα στις ΗΠΑ;
Τα τελευταία πέντε χρόνια, με την εξάπλωση του coaching, η κουλτούρα των επιχειρήσεων συμπεριλαμβάνει πλέον την έννοια «συναισθηματική νοημοσύνη». Δίνεται μεγάλη έμφαση στο ηθικό των υπαλλήλων και στην προσωπική τους ικανοποίηση. Δεν λέω ότι δεν υπάρχουν και επιχειρήσεις με κακό κλίμα που αποδίδουν οικονομικά. Η επιτυχία, όμως, δεν καθορίζεται μόνο από τα κέρδη. Οταν μια εταιρεία προσπαθεί να «στύψει» τους εργαζομένους της και να τους πληρώσει όσο το δυνατόν λιγότερο, σίγουρα δεν αναπτύσσεται με τους ρυθμούς που θα μπορούσε.
Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι πώς μπορούν να διατηρούν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη όταν τους «στύβουν» και τους κακοπληρώνουν;
Είναι πολύ δύσκολο, διότι οι εργαζόμενοι νιώθουν ότι δεν έχουν άλλη επιλογή σε αυτό το ασταθές οικονομικό κλίμα. Αλλά αυτό είναι λάθος. Ο άνθρωπος πάντα έχει επιλογή. Αρκεί να είναι διατεθειμένος να αναλάβει το ρίσκο.
Τι μπορεί να κατανοήσει μια ευχαριστημένη πλούσια Αμερικανίδα από τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα;
Εχω και εγώ μια δύσκολη προσωπική ιστορία. Πριν από δεκαπέντε χρόνια, όταν έφτιαχνα το σπίτι μου, δηλητηριάστηκα από τα τοξικά χρώματα με τα οποία είχαν βάψει τους τοίχους και επί ένα χρόνο δεν μπορούσα να παραμείνω λεπτό σε εσωτερικό χώρο. Κοιμόμουν στο αυτοκίνητό μου ή σε αυλές φίλων μου και δεν μπορούσα να εργαστώ καθόλου. Τελικά θεράπευσα μόνη μου τον εαυτό μου με πολλές από τις ίδιες τεχνικές καταπολέμησης του στρες που χρησιμοποιώ στα σεμινάρια.
Γιατί το coaching δεν έχει διαδοθεί στην Ευρώπη;
Υποθέτω ότι όσο οι άνθρωποι θα βλέπουν τι αποτελέσματα φέρνει το coaching σε μεγάλες εταιρείες όπως η Google και η Apple, θα διαδοθεί. Στην Αμερική το coaching είναι πλέον μια τεράστια βιομηχανία. Δεν υπάρχει εταιρεία που να μην προσφέρει coaching στα στελέχη της.
Τότε γιατί δεν διδάσκεται στα πανεπιστήμια;
Κάθε coach περνάει από συγκεκριμένη εκπαίδευση. Ο καλός coach, όμως, είναι εκείνος που έχει την ικανότητα να ακούει τον συνομιλητή του και γνωρίζει μέσα από ποιες ερωτήσεις θα τον βοηθήσει να φθάσει στο στόχο του. Δεν χρειάζεται τίποτε άλλο παρά μόνο μια καλή καρδιά και ένα καλό αυτί.
Εχετε κάνει ποτέ coaching σε… κράτη;
Οχι, αλλά… γιατί όχι; Αυτές τις ημέρες ξενυχτάω παρακολουθώντας στο BBC τις ουρές στα ATM και όλα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Νιώθω πάρα πολύ άσχημα για τον ελληνικό λαό. Δεν γνωρίζω πολλά για την ελληνική ιστορία, αλλά, από αυτά που βλέπω, εκείνο που λείπει είναι η θέληση των πολιτικών να αλλάξουν και να προχωρήσουν μπροστά. Διότι, αντίθετα από τον λαό, νομίζω ότι οι πολιτικοί δεν βιώνουν οι ίδιοι αρκετό πόνο. Ο πόνος είναι εκείνος που οδηγεί τους ανθρώπους να επιθυμούν να αλλάξουν και να δράσουν θετικά.
Εάν αντίστοιχες καταστάσεις συνέβαιναν στις ΗΠΑ, πώς θα αντιδρούσε ο κόσμος;
Θα ήθελα να μπορούσα να πω ότι δεν θα τις ανεχόμασταν! Αλλά δείτε τι έχουμε ήδη ανεχτεί! Ο Μπους ξόδεψε πολλά δισεκατομμύρια δολάρια για… βλακείες στο Ιράκ και έβγαλε τεράστια κέρδη η πετρελαϊκή εταιρεία Halliburton που ανήκε στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Dick Cheney. Επτά χρόνια αργότερα, ακόμα δεν έχουμε συνέλθει από τις τεράστιες δημοσιονομικές περικοπές οι οποίες ήταν επακόλουθο της πολιτικής Μπους και συνέπεσαν με το οικονομικό κραχ του 2008.
Θεωρείτε τον Ομπάμα καλύτερο πρόεδρο;
Ολοι λένε ότι ο Ομπάμα δεν είναι επιτυχημένος πρόεδρος, αλλά σήμερα έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας πολύ περισσότεροι άνθρωποι στην Αμερική από ό,τι στο παρελθόν. Αυτό που διαθέτει ο Ομπάμα είναι «ευσπλαχνία».
Ποια ερώτηση θα κάνατε στον εαυτό σας εάν ήσαστε Ελληνίδα;
Θα ρωτούσα τι μπορεί να με κάνει να νιώσω καλύτερα σήμερα. Κατοικείτε σε ένα από τα πιο θαυμαστά μέρη στον πλανήτη. Θεωρείτε ότι αυτό είναι λίγο; Πηγαίνετε σινεμά. Μιλήστε με φίλους. Είναι η στιγμή που οι οικογένειες πρέπει να αλληλοβοηθηθούν. Οι Ελληνες έχετε αυτή την παράδοση: τη συλλογική ικανότητα να μοιράζεστε τους πόρους σας για να ξεπερνάτε τις κρίσεις ενωμένοι.