Γιατί η συμφωνία οδηγεί σε αδιέξοδο την Ελλάδα

Γιατί η συμφωνία οδηγεί σε αδιέξοδο την Ελλάδα

2' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στη Σύνοδο Κορυφής της 12ης Ιουλίου η Ευρωζώνη ήρθε αντιμέτωπη με την πιθανότητα να διαπράξει δύο λάθη: να σπρώξει ηθελημένα την Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης και να συμφωνήσει στην εκτέλεση λανθασμένης στρατηγικής. Πέτυχε το εκπληκτικό κατόρθωμα να διαπράξει και τα δύο λάθη και να αλλάξει ριζικά τη νομισματική ένωση.

Ο λόγος για τη σύγκληση μίας ακόμη συνόδου κορυφής ήταν ότι είχαν αποτύχει τα προηγούμενα προγράμματα οικονομικής προσαρμογής. Φυσικά η Ελλάδα δεν είχε εκπληρώσει τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει για διάφορους λόγους, ένας εκ των οποίων είναι ότι ποτέ δεν είχε την ευκαιρία να το κάνει. Το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν υπερβολικό ήδη από το 2010. Η λύση, σύμφωνα με την οικονομική λογική που είχε προτείνει μυστικά το ΔΝΤ, ήταν να μειωθεί αρκετά το χρέος ώστε να αποφευχθεί μία άμεση δημοσιονομική συρρίκνωση. Αντ’ αυτού η ελληνική οικονομία πέρασε βαθιά ύφεση. Το άθροισμα του ελληνικού ΑΕΠ που έχει χαθεί από το 2007, η διαφορά μεταξύ του πραγματικού ΑΕΠ κάθε έτους και του επιπέδου όπου βρισκόταν το 2007, ανέρχεται αθροιστικά στο 135%.

Απομένει να διαπιστώσουμε αν οποιαδήποτε χώρα έχει υποστεί τόσο μεγάλη μείωση ΑΕΠ σε περίοδο ειρήνης στη σύγχρονη ιστορία. Παρά την ταχεία μείωση των φορολογικών εσόδων, η ελληνική κυβέρνηση κατόρθωσε να μειώσει το έλλειμμά της από το 15,3% του ΑΕΠ το 2010 στο 3,5% το 2014 και να πετύχει ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα, πιθανότατα ένα ακόμη παγκόσμιο ρεκόρ.

Παρά την τεραστίων διαστάσεων δημοσιονομική προσαρμογή, η ύφεση είχε ως αποτέλεσμα να εξακολουθήσει να αυξάνεται η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ. Ακριβώς η ίδια αποτυχημένη λογική εφαρμόστηκε όταν συμφωνήθηκε το δεύτερο πρόγραμμα το 2012 σε αντικατάσταση του πρώτου, που κρίθηκε ότι απέτυχε.

Στη Σύνοδο Κορυφής, που ολοκληρώθηκε το πρωί της 13ης Ιουλίου, συμφωνήθηκε η συνέχιση της ίδιας στρατηγικής: όχι αναδιάρθρωση χρέους, περισσότερη δημοσιονομική συρρίκνωση. Η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα συνεχιστεί και θα παράξει το ίδιο αποτέλεσμα όπως και πριν, εκτός αν συμβεί ένα θαύμα που θα αυξήσει την προσφορά, χάρη στις μεταρρυθμίσεις που είχαν εφαρμοστεί τα προηγούμενα χρόνια και οι οποίες είναι πολύ πιο βαθιές και ευρείες απ’ όσο αναγνωρίζεται. Το νέο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής θα αυξήσει το υπάρχον χρέος κατά 25% του ΑΕΠ ακόμη. Σε μερικούς μήνες ή τρίμηνα το πρόγραμμα θα αποτύχει και θα επανέρθει στο προσκήνιο το ερώτημα της εξόδου από το ευρώ, αν η πολιτική αναταραχή δεν έχει οδηγήσει την Ελλάδα εκτός ακόμη νωρίτερα. Μέχρι τότε η ελληνική οικονομία θα είναι πιο αδύναμη. Η έξοδος από το ευρώ γίνεται αυτοεκπληρούμενη προφητεία, διότι τα προβλήματα της Ελλάδας οδηγούν την υπόλοιπη Ευρωζώνη να επιβάλει ακόμη χειρότερους όρους ώστε να αποφευχθεί η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ.

Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνει το πρόγραμμα είναι άκρως επιθυμητές και αν εφαρμοστούν θα οδηγήσουν σε μοναδική μεταμόρφωση μιας βαθιά αναποτελεσματικής οικονομίας. Κάτι τέτοιο αποτελεί ευσεβή πόθο. Ο μακρύς κατάλογος μεταρρυθμίσεων εγείρει ζητήματα παρεμβατικότητας και πολιτικής αποδοχής. Το συμπέρασμα είναι ότι δεν είναι πιθανό η Ελλάδα να εκπληρώσει τους όρους που της τέθηκαν, διότι δεν είναι επιτεύξιμοι. Η Ελλάδα θα κατηγορηθεί ότι δεν τήρησε τις δεσμεύσεις, όπως έγινε και τώρα. Ωστόσο είναι θεμελιωδώς παράλογο να ζητείται από μια χώρα, που δεν έχει άλλη επιλογή από το να το αποδεχτεί, να πετύχει το αδύνατο. Η άποψη ότι μια χώρα πρέπει να εξαναγκάζεται να κάνει πράγματα που δεν θέλει αποτελεί παραβίαση της αρχής ότι η Ε.Ε. είναι ένωση ισότιμων κρατών.

* O κ. Charles Wyploz είναι καθηγητής Διεθνών Οικονομικών στο Graduate Institute της Γενεύης. Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο Voxeu.org

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή