«Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου –και κανενός άλλου τη ζωή– χωρίς μουσική. Είναι σαν ένα φως μέσα στο σκοτάδι, που δεν σβήνει ποτέ…». Αυτά ακούγεται να λέει ο σπουδαίος Μάρτιν Σκορσέζε στην αρχή του ντοκιμαντέρ «Feel Like Going Home» του 2003, το οποίο σκηνοθέτησε ο ίδιος και αφορά την καταγωγή των μπλουζ του αμερικανικού Νότου. Διάσημος για τα εμβληματικά φιλμ του γύρω από τον κόσμο των συμμοριών και της μαφίας («Mean Streets», «Ο ταξιτζής», «Τα καλά παιδιά»), ο Σκορσέζε είναι λιγότερο γνωστός για την άλλη μεγάλη αγάπη του, τη μουσική, στην οποία επίσης έχει αφιερώσει ένα σημαντικό μέρος του κινηματογραφικού έργου του.
Την περασμένη εβδομάδα κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο το πρώτο σύντομο τρέιλερ του «Vinyl», της νέας σειράς του «θαυματουργού» HBO, στο τιμόνι της οποίας βρίσκεται ως διευθυντής παραγωγής –και σκηνοθέτης του πιλότου– ο Μάρτιν Σκορσέζε παρέα με τον καλό του φίλο Μικ Τζάγκερ. Το σενάριο της σειράς, το οποίο υπογράφει ο Tέρενς Γουίντερ των «Sopranos» και «Boardwalk Empire», μας μεταφέρει στη μουσική σκηνή της Νέας Υόρκης κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όπου ένας νέος ιδιοκτήτης δισκογραφικής παλεύει να αναδειχθεί, καθώς η πανκ, η ντίσκο και το χιπ-χοπ εκρήγνυνται μέσα σε έναν κυκεώνα ναρκωτικών, σεξ και χαώδους δημιουργίας. Οι δύο πρωταγωνιστικοί ρόλοι ανήκουν στον Μπόμπι Καναβάλε («Boardwalk Empire») και στην Ολίβια Γουάιλντ («Rush»).
Γυρνώντας στην αγάπη του Σκορσέζε για τη μουσική αλλά και την καλλιέργειά του πάνω σε αυτήν, πρώτο στη σκέψη έρχεται το «George Harrison: Living in the Material World» του 2011, το εκπληκτικό, επικών διαστάσεων (διαρκεί περίπου τρεισήμισι ώρες) ντοκιμαντέρ σχετικά με τη ζωή και τη δημιουργία του βασικού κιθαρίστα των Beatles. Σε αυτό, ο Αμερικανός σκηνοθέτης καταφέρνει, με σπάνια ευαισθησία και διεξοδική έρευνα, να αναδείξει την προσωπικότητα του πιο αινιγματικού –και ίσως πιο «αδικημένου»– μέλους της θρυλικής μπάντας. Η διαρκής πνευματική αναζήτηση του Χάρισον, η οποία και τον συνέδεσε βαθιά με την ινδική θρησκευτική παράδοση, μαζί με τα τραγούδια του και τις προσωπικές του σχέσεις δημιουργούν έναν καμβά, μοναδικά μονταρισμένο από τον Σκορσέζε, έτσι που για τον μουσικόφιλο, κάθε λεπτό της μακράς του διάρκειας να παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Μικ Τζάγκερ και Stones
Μία ακόμα σπουδαία φιλία του Σκορσέζε (και προφανώς αλληλοθαυμασμός) είναι αυτή που τον συνδέει με τα μέλη των Rolling Stones και κυρίως τον Μικ Τζάγκερ. Ετσι, διόλου τυχαία, η «παρέα» ανέλαβε να δημιουργήσει ένα ντοκιμαντέρ επικεντρωμένο σε μια συγκεκριμένη συναυλία του συγκροτήματος (στο Beacon Theatre της Νέας Υόρκης, το 2006) αποδίδοντάς την με τη μέγιστη δυνατή ποιότητα ήχου και εικόνας· και φυσικά τα κατάφερε. Στο «Shine a Light», τα εμβόλιμα ιστορικά κλιπ που ο Σκορσέζε τοποθετεί ανάμεσα στα τραγούδια και τα στιγμιότυπα από τα παρασκήνια της συναυλίας, όπου τα μέλη της μπάντας τον αποκαλούν χαϊδευτικά «Μάρτι», λειτουργούν ως συμπληρώματα της κυρίως δράσης, που είναι φυσικά το ίδιο το λάιβ. Εκεί 18 κάμερες –οι περισσότερες στα χέρια σπουδαίων κινηματογραφιστών– αναδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο τη μαγεία μιας ζωντανής εμφάνισης των Stones, τον λόγο δηλαδή για τον οποίο αυτοί οι τύποι που ξεπέρασαν πια τα 70, εξακολουθούν να «βάζουν κάτω» τα περισσότερα από τα σύγχρονα σχήματα. Σαν επιβεβαίωση, σε ένα από τα αρχειακά κλιπ, ο 20χρονος Τζάγκερ σε ερώτηση δημοσιογράφου εάν φαντάζεται τον εαυτό του να κάνει το ίδιο πράγμα στα 60, απαντά απλώς: «Εύκολα».
Τελευταίο από τα μεγάλα αφιερώματα του Σκορσέζε στους μουσικούς του ήρωες είναι εκείνο που αφορά τον ανεξάντλητο Μπομπ Ντίλαν («No Direction Home: Bob Dylan»), ένα τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ χωρισμένο σε δύο μέρη, συνολικής διάρκειας άνω των τριών ωρών. Το φιλμ, που επικεντρώνει την προσοχή του στα πρώτα χρόνια του ντιλανικού μύθου (1961-1966), είναι εμπλουτισμένο με εκτενείς συνεντεύξεις του ίδιου του τραγουδοποιού, αλλά το σημαντικότερο, με δεκάδες προηγουμένως ακυκλοφόρητα κλιπ και ζωντανές ηχογραφήσεις εξαιρετικής μουσικής αξίας. Πρέπει, τέλος, να σημειωθεί πως ο ακούραστος, 73χρονος πια, Σκορσέζε εκτός από το «Vinyl» έχει επίσης στα σκαριά μια ταινία –μυθοπλασίας αυτή τη φορά– για τον Φρανκ Σινάτρα.
Δείτε
To ντοκιμαντέρ «George Harisson: Living in a Material World» (φωτ.) του Μάρτιν Σκορσέζε είναι ένα από τα πιο αξιόλογα φιλμ που μπορεί να δει κανείς σχετικά με κάποιο μουσικό θέμα. Εκτός αυτού, όμως, υπάρχουν ακόμα δεκάδες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου, πολλές εξαιρετικές καθώς και άλλες λιγότερο καλές, μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, αφιερωμένες στον κόσμο της μουσικής. Αναφέροντας ενδεικτικά μόνο μερικές από τις σχετικά πιο πρόσφατες, έχουμε και λέμε: To «Almost Famous» (2000) του Κάμερον Κρόου, για τον τρελό κόσμο του ροκ εν ρολ. To «Walk the Line» του 2005, το οποίο αφηγείται την ιστορία του μεγάλου Τζόνι Κας, με την εξαιρετική ερμηνεία του Γιοακίν Φίνιξ. Το ατμοσφαιρικό «8 Mile» (2002) με τον ανερχόμενο τότε ράπερ Εμινεμ. To σκοτεινό πορτρέτο του Ιαν Κέρτις στο «Control» (2007) του Αντον Κόρμπιν. Η ευφάνταστη προσέγγιση του Τοντ Χέινς στο «I’m Not There» (2007), όπου 6 διαφορετικοί ηθοποιοί υποδύονται τον Μπομπ Ντίλαν. Εξαιρετική είναι, τέλος, η σειρά ντοκιμαντέρ «Seven Ages of Rock» του BBC, η οποία περιγράφει τα κυριότερα ρεύματα της ροκ μυθολογίας.