Για τον Ανταίο Χρυσοστομίδη

Για τον Ανταίο Χρυσοστομίδη

3' 4" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η​​ταν φουριόζος, πάντα βιαστικός και μονίμως έτοιμος να εκνευριστεί. Ολοι μας ήμασταν κάπως έτσι τότε. Βλέπαμε γύρω μας τον κόσμο να αλλάζει, βιαζόμασταν να αλλάξουμε κι εμείς, φοβόμασταν μη μείνουμε «εκτός». Ηταν τα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα και μοιραζόμασταν το ίδιο γραφείο στο περιοδικό «Ενα» του Παύλου Μπακογιάννη. Μακαρίτης κι αυτός, όπως και η τρίτη της παρέας, η Ισαβέλλα Παπαζήση. Ο Ανταίος είχε ήδη μια πολιτική σταδιοδρομία πίσω του, όπως όλοι μας λίγο ώς πολύ, όμως αν θυμάμαι καλά, μιλούσαμε ελάχιστα για πολιτικά. Μου έχει μείνει η αγάπη του για τον Ξαρχάκο. Ακουγε πολλή μουσική, αγόραζε δίσκους, και εννοείται σχολίαζε φωνές, εκτελέσεις. Τρεις εκνευρισμένοι στο ίδιο δωμάτιο δεν μπορούσαν να αντέξουν για πολύ. Στο τέλος χωρίσαμε, διαλύθηκε και το περιοδικό και χαθήκαμε για καιρό.

Μάθαινα νέα του, δούλευε σε διάφορα περιοδικά, έκανε αρχισυνταξία σε εκπομπές στην τηλεόραση, και δεν θυμάμαι αν είχε ακόμη αρχίσει να μεταφράζει.

Φίλοι γίναμε αργότερα, όταν πια είχαμε εγκαταλείψει τον εκνευρισμό μας, στην ηλικία που έχεις καταλάβει πια πως ακόμη κι αν αλλάξει ο κόσμος, δεν πρόκειται να τον αλλάξεις εσύ. Οσοι το καταλαβαίνουν εν πάση περιπτώσει. Οι υπόλοιποι μένουν αενάως εγκλωβισμένοι σε ένα είδος κακοφορμισμένης εφηβείας. Συναντηθήκαμε όταν παραιτήθηκα από τη θέση του υπεύθυνου ξένης λογοτεχνίας στον Καστανιώτη και πρότεινα αυθόρμητα τον Ανταίο για αντικαταστάτη μου. Λες και είχαμε συνεννοηθεί, ενώ δεν είχαμε συνεννοηθεί. Λες και ήξερα πως η αγάπη του για τη λογοτεχνία, την οποία μοιραζόμασταν όπως παλιότερα τον εκνευρισμό μας και τους μικροκαβγάδες μας, ήταν αυτή που τον απελευθέρωσε από τις αγκυλώσεις της υπερπολιτικοποιημένης νεότητας. Τότε ήταν ήδη γνωστός μεταφραστής από τα ιταλικά. Η αγάπη του Ανταίου για τη λογοτεχνία ήταν έντιμη, γιατί ήταν ανεπιτήδευτη. Διάβαζε και μετέφραζε επειδή του άρεσε να διαβάζει και να μεταφράζει. Και αναλάμβανε την ευθύνη των επιλογών του χωρίς τη γνωστή αθηναϊκή επιτήδευση όπου ο καθένας που μπορεί να βάλει πέντε γραμμές σε μια σειρά και να δώσει όνομα στον έρωτά του παριστάνει τον Προυστ ή τον Μπόρχες.

Μείναμε φίλοι ώς το τέλος. Ηταν απ’ αυτές τις φιλίες που δεν χρειάζεται να τις τροφοδοτείς με καθημερινές συνομιλίες για να ξέρεις πως υπάρχουν. Εξι μήνες μετά συνεχίζεις την κουβέντα εκεί που την άφησες έξι μήνες πριν χωρίς πολλά-πολλά. Συμφωνούσαμε στα βασικά. Και το βασικότερο όλων ήταν ότι η λογοτεχνία σού δείχνει έναν τρόπο να βλέπεις τον κόσμο, είναι μια αυτοκρατορία πολύγλωσση, πολυεθνική και ανεξίθρησκη, μια άσκηση πνευματικής ελευθερίας. Οι ιδεολογίες έρχονται και παρέρχονται, μασάνε πολλά μυαλά και πολλές ζωές, καταπίνουν νοημοσύνη και εμέσσουν απόψεις, όμως η άσκηση της ελευθερίας που είναι η ανάγνωση της λογοτεχνίας σε κρατάει πάντα ζωντανό. Τα δόγματα είναι για όσους μπερδεύουν το αίσθημα με τη βλακεία.

Ασκηση ελευθερίας είναι και το γέλιο. Στις συναντήσεις μας τα τελευταία χρόνια, μεσημέρια στο Ιντεάλ της Πανεπιστημίου που δυστυχώς έκλεισε κι αυτό, γελούσαμε πολύ. Τον θυμάμαι να χαμηλώνει τον τόνο της φωνής για να μην ακουστεί και να μου αφηγείται το τελευταίο επεισόδιο της μικρής αθηναϊκής δημοκρατίας των γραμμάτων με τους καρατερίστες που το παίζουν πρωταγωνιστές.

Τη Δευτέρα στην κηδεία του άκουσα πολλά για το στρατευμένο του παρελθόν. Λυπάμαι Ανταίε μου, αλλά πήρα την απόφαση, όταν έρθει η ώρα μου να προτιμήσω να με συνοδεύσουν με την αθάνατη επιστολή του Παύλου προς τους Θεσσαλονικείς. Κι ας δηλώνω αγνωστικιστής όπως κι εσύ. Ομως αυτά έχουν οι φιλίες, οι πραγματικές. Χωρούν τις διαφωνίες, ακόμη κι όταν αφορούν ζητήματα γούστου και αισθητικής. Κι αυτό το είχε ο Ανταίος. Ζητούσε την κομψότητα, ακόμη και στο ντύσιμο, ακόμη και στα πνευματικά ζητήματα, ακόμη και στην πολιτική, μια σπάνια ευγένεια που δεν παραχωρεί τα δικαιώματά της στους χαλέδες που δίνουν τον τόνο των καιρών μας.

Οταν έμαθα πως πέθανε το πρώτο που σκέφτηκα ήταν πως επιτέλους λυτρώθηκε από το βάσανο που του επεφύλαξε η ζωή του για το τέλος της.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή