Οι ισχυρότερες τράπεζες των ΗΠΑ και της Ευρώπης εκτιμάται ότι θα πληρώσουν ακόμη 65 δισ. δολάρια ή 52 δισ. ευρώ σε νέα πρόστιμα μέσα στην επόμενη διετία, σύμφωνα με έρευνα της Morgan Stanley που δημοσιεύτηκε από τη βρετανική εφημερίδα Financial Times. Ηδη 260 δισ. δολάρια ή 225,6 δισ. ευρώ έχουν πληρωθεί σε πρόστιμα ή προβλέπεται να καταβληθούν από τα νομικά τμήματα των τραπεζών για υποθέσεις που ανέκυψαν μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-09. Αυτά τα τεράστια πρόστιμα αντικατοπτρίζουν τις βαριές συνέπειες της κρίσης, η οποία οδήγησε την παγκόσμια οικονομία σε βαθιά ύφεση, αλλά και τις πρακτικές χειραγώγησης των αγορών από τις ισχυρότερες τράπεζες του κόσμου που αποκαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια. Οπως σχολιάζει ο Χιου Βαν Στίνις, διευθυντικό στέλεχος της Morgan Stanley, στην έκθεση περιλαμβάνονται πρόστιμα που αφορούν διάφορες υποθέσεις, όπως η παραπλάνηση επενδυτών στην αγορά ομολογιακών δανείων πριν και κατά τη διάρκεια της κρίσης, η χειραγώγηση των αγορών συναλλάγματος και των διατραπεζικών επιτοκίων και η καταχρηστική πώληση ασφαλιστικών προϊόντων στη Βρετανία.
«Οι νομικές δαπάνες δεν επηρεάζουν μόνον τη μετοχή μιας τράπεζας αλλά και το μέγεθος των κεφαλαίων που απαιτείται να διατηρούν από τις αρχές», επισημαίνει το στέλεχος της αμερικανικής τράπεζας, υπονοώντας τα εμπόδια που αντιμετωπίζει ο χρηματοπιστωτικός κλάδος για να αντεπεξέλθει στους αυστηρότερους κανόνες που επιβλήθηκαν μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Οι αμερικανικές Bank of America, Morgan Stanley, JPMorgan, Citi και Goldman Sachs έχουν πληρώσει τα μεγαλύτερα πρόστιμα μέχρι σήμερα, φθάνοντας συνολικά τα 137 δισ. δολάρια ή 118 δισ. ευρώ. Η Morgan Stanley προβλέπει πως θα επωμισθούν ακόμη 15 δισ. δολάρια. Στην Ευρώπη, οι 20 ισχυρότερες τράπεζες έχουν πληρώσει πρόστιμα 125 δισ. δολάρια ή 108,4 δισ. ευρώ, ενώ η Morgan Stanley εκτιμά ότι θα επωμισθούν επιπλέον 50 δισ. δολάρια, διότι αρκετές υποθέσεις βρίσκονται ακόμη σε εκκρεμότητα στις ΗΠΑ. «Στην Ευρώπη επικρατεί αρκετή νευρικότητα ως προς το ζήτημα αυτό, επειδή καμία ευρωπαϊκή τράπεζα δεν έχει καταλήξει σε συμβιβασμό με το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ», δηλώνει ο κ. Στίνις.
Τα υψηλότερα πρόστιμα, όπως επιβεβαιώνεται από τη Morgan Stanley, συσχετίζονται με τις υποθέσεις για την παραπλανητική πώληση ομολόγων στεγαστικών δανείων, τα οποία αποδείχθηκαν τοξικά για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και οδήγησαν στην κρατική διάσωση των ισχυρότερων τραπεζών του κόσμου. Τα πρόστιμα αυτά διαμορφώθηκαν στα 110 δισ. δολάρια. Στα 43 δισ. δολάρια ανήλθαν οι χρηματικές ποινές για την καταχρηστική πώληση ασφαλιστικών προϊόντων στη Βρετανία, περίπου 15 δισ. δολάρια πληρώθηκαν σε πρόστιμα για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος και 10 δισ. δολάρια για τη χειραγώγηση των αγορών νομισμάτων και διατραπεζικών επιτοκίων. Το μεγαλύτερο κομμάτι στην «πίτα των προστίμων» αντιστοιχεί στην Bank of America, που πλήρωσε πρόστιμα 65,6 δισ. δολαρίων. Ακολουθούν οι JPMorgan και Lloyds, οι οποίες έχουν καταβάλει πρόστιμα 42,4 δισ. δολαρίων και 26,6 δισ., αντίστοιχα. Δεν είναι τυχαίο, ως εκ τούτου, πως οι δαπάνες συμμόρφωσης της Bank of America υπολογίζονται στα 15 δισ. δολάρια και της JPMorgan στα 8-9 δισ. δολάρια.
Η Morgan Stanley τονίζει, ωστόσο, πως είναι δύσκολο να εκτιμηθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι μελλοντικές νομικές δαπάνες των τραπεζών, λόγω της έλλειψης διαφάνειας. Αρκετοί παράγοντες του τραπεζικού κλάδου στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ έχουν εκφράσει πρόσφατα τη δυσαρέσκειά τους για τους αυστηρούς κανόνες λειτουργίας που τέθηκαν σε εφαρμογή μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση και το αυξημένο νομικό κόστος συμμόρφωσης, ισχυριζόμενοι πως έτσι περιορίζονται οι δυνατότητες στην παροχή δανείων.