Τις επόμενες μέρες θα βομβαρδιστούμε από δημοσκοπήσεις, στις οποίες, όμως, θα πρέπει να κρατάμε μικρό καλάθι. Οχι μόνον γιατί αρκετοί συνέλληνες εξακολουθούν να είναι στις παραλίες, και οι Συριζαίοι μπερδεμένοι με όσα συνέβησαν στο κόμμα τους. Αλλά γιατί όποιος έχει ασχοληθεί σοβαρά με τις δημοσκοπικές εταιρείες έχει εντοπίσει τουλάχιστον τρία προβλήματα στον τρόπο που κάνουν τις έρευνές τους, τα οποία άλλωστε παραδέχονται και οι δημοσκόποι για να εξηγήσουν τις πολλές πρόσφατες αστοχίες τους, κυρίως από τις διπλές εκλογές του 2012 και μετά.
Το πρώτο πρόβλημα είναι η ίδια η δειγματοληψία. Λόγω κόστους, οι εταιρείες κάνουν τις έρευνές τους μόνο μέσω σταθερών τηλεφώνων. Ετσι, όμως, χάνουν εκ των προτέρων μια κρίσιμη μάζα νέων πολιτών που δεν έχουν καν σταθερό. Για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι αυτή η παράμετρος, αρκεί να λεχθεί ότι σε μία τηλεφωνική έρευνα 1.000 πολιτών, ενώ θα έπρεπε να υπάρχουν (βάσει της ηλιακής κατανομής του πληθυσμού) τουλάχιστον 80 νέοι (18-24 ετών), εντοπίζονται μετά βίας 30. Με συνέπεια να εικάζεται τελικώς αυθαίρετα τι ψηφίζουν οι «υπόλοιποι».
Το δεύτερο πρόβλημα σχετίζεται με το πρώτο και το καθιστά ακόμη σοβαρότερο. Εχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια μια ισχυρή τάση οι νέοι (18-30) να καταδικάζουν συλλήβδην τα κόμματα που ψήφιζαν οι γονείς τους, ανεξαρτήτως ιδεολογικής προέλευσης. Να προτιμούν δηλαδή νέους σχηματισμούς. Στην Ελλάδα το πρωτοείδαμε τον Μάιο του 2012, όταν υπήρξε ένα μαζικό νεανικό ρεύμα προς τον νέο τότε ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως τη Χ.Α.
Η ροπή των νέων να ψηφίζουν καινούργια κόμματα δεν είναι μόνον ελληνική. Εχει διαπιστωθεί και σε πολλά άλλα κράτη, γι’ αυτό και διεθνώς έχει λάβει την ονομασία «το φαινόμενο της ηλικιακής ψήφου». Οι ειδικοί, μάλιστα, διαπιστώνουν ότι κάτι αντίστοιχο είχε παρατηρηθεί στη δεκαετία του 1960 και αποδίδουν την επανάληψη του φαινομένου κυρίως στα social media που, όπως λένε, έχουν διαμορφώσει μια νέα γενιά, η οποία αισθάνεται ότι επικοινωνεί εντελώς διαφορετικά μεταξύ της και επιζητεί γενικώς μια αλλαγή στη ζωή της, διότι νιώθει ότι δεν τη συνδέει τίποτα με τον «παλαιό κόσμο» (τους γονείς τους). Σε κάθε περίπτωση το γεγονός ότι από το 2012 στην Ελλάδα απεδείχθη ότι οι νέοι ψηφίζουν εντελώς διαφορετικά από τους μεγαλύτερους προκαλεί τεράστια δυσκολία στις λεγόμενες «δημοσκοπικές σταθμίσεις» και πολύ περισσότερο όταν οι μικρότερες ηλικίες υποεκπροσωπούνται στις έρευνες.
Υπάρχει όμως και ένα τρίτο ζήτημα ακόμη σοβαρότερο, που θα μπορούσε να ονομαστεί «το πρόβλημα των απροθύμων». Οι ερευνητές παρατηρούν τα τελευταία χρόνια ότι σημαντικό τμήμα του πληθυσμού μάλλον από δυσπιστία αρνείται να λάβει μέρος στις δημοσκοπήσεις. Και στον αντίποδα ένα άλλο τμήμα –σαφώς μικρότερο– που εμφανίζεται «υπερπρόθυμο» να μετέχει για να «βοηθήσει» το κόμμα του. Εχει λοιπόν εκτιμηθεί ότι οι «υπερπρόθυμοι» δεν είναι καθόλου αντιπροσωπευτικοί των «απροθύμων», εντείνοντας έτσι τη στρέβλωση του δείγματος, βάσει των οποίων πρέπει να γίνουν οι προβλέψεις.
Κοντολογίς. Αν οι έρευνες που θα δούμε τις επόμενες μέρες δεν καταδείξουν, όπως ήδη φημολογείται, σαφή νικητή με διαφορά από τον δεύτερο, το παιχνίδι θα είναι ανοιχτό μέχρι τέλους και οι εκλογές θα εξελιχθούν στις πιο δυσπρόβλεπτες της Μεταπολίτευσης.