Οταν την περασμένη Πέμπτη ο τέως πλέον υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης απαντούσε σε ερώτηση σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις από την εφαρμογή της περίφημης εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) τόνιζε ότι το θέμα των φαρμακείων είναι το πιο μεγάλο και το πιο σημαντικό. Οχι τυχαία. Ο τζίρος των φαρμακείων αν και μειωμένος σε σχέση με την προ κρίσης εποχή ανέρχεται σε περίπου 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό καθόλου ευκαταφρόνητο, ενώ μόνο αυτός των μη υποχρεωτικώς συνταγογραφούμενων φαρμάκων (ΜΥΣΥΦΑ) αγγίζει τα 250 εκατ. ευρώ και δεν αποκλείεται να αυξηθεί περαιτέρω εάν το κράτος προσθέσει και άλλους κωδικούς στον κατάλογο των ΜΥΣΥΦΑ, σε μια προσπάθεια μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης με την οποία επιβαρύνονται τα ασφαλιστικά ταμεία.
Η επιβάρυνση, βεβαίως, δεν θα πάψει να υπάρχει για τους πολίτες, καθώς θα πληρώνουν περισσότερα φάρμακα από την τσέπη τους. Ωστόσο, η απελευθέρωση της πώλησης των ΜΥΣΥΦΑ, αλλά και η πλήρης απελευθέρωση της τιμολόγησής τους, υπολογίζεται ότι θα αποβεί προς όφελος των καταναλωτών. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, σε χώρες, όπως η Ελλάδα, όπου υπάρχουν περιορισμοί στην πώληση και την τιμολόγηση των ΜΥΣΥΦΑ οι προ φόρων τιμές των σκευασμάτων αυτών είναι υψηλότερες κατά 27,6%. Το όφελος για τους καταναλωτές από την άρση των περιορισμών στα ΜΥΣΥΦΑ υπολογίζεται σε 102 εκατ. ευρώ ετησίως.
Αν και το πεδίο θα ξεκαθαρίσει από τον Οκτώβριο κι έπειτα και η επόμενη κυβέρνηση που θα προκύψει από τις κάλπες είναι αυτή που θα νομοθετήσει σχετικά με τη διάθεση των ΜΥΣΥΦΑ και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων, τα περιθώρια ελιγμών είναι περιορισμένα. Ο νόμος 4336/2015 για τη νέα δανειακή σύμβαση προβλέπει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να νομοθετήσει σχετικά με την απελευθέρωση της πώλησης των ΜΥΣΥΦΑ έως τον Δεκέμβριο του 2015 με έναρξη εφαρμογής του νέου θεσμικού πλαισίου από τον Ιούνιο του 2016. Ο ίδιος νόμος προβλέπει ακόμη ότι με κοινή απόφαση των υπουργών Υγείας και Οικονομίας θα καθορισθούν η διαδικασία και οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση άδειας ιδρύσεως φαρμακείου. Αν και στον νόμο δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ο κ. Σταθάκης ανέφερε ότι η απόφαση αυτή πρέπει να εκδοθεί τον Οκτώβριο.
Το ότι δεν θεσπίστηκε τώρα δεν σημαίνει ότι θα αποφευχθεί. Υπάρχουν τρεις λόγοι που συνηγορούν στην εκτίμηση αυτή. Πρώτον, οι δανειστές «υποχώρησαν» πέρυσι στο θέμα των ΜΥΣΥΦΑ και των φαρμακείων. Δεύτερον, το θέμα επί της ουσίας είχε τεθεί πολύ πριν από την εργαλειοθήκη. Η περίφημη έκθεση της McKinsey για το λιανεμπόριο που εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2011 υποστήριζε την ανάγκη πώλησης των ΜΥΣΥΦΑ στα σούπερ μάρκετ. Τρίτον, η κυβέρνηση προφανώς είχε αποφασίσει να νομοθετήσει από τώρα την απελευθέρωση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των φαρμακείων, αλλά προφανώς άλλαξε τα σχέδιά της για να αποφύγει αντιδράσεις στον δρόμο για τις κάλπες. Οπως είχε αποκαλύψει η «Κ» στις 13 Αυγούστου 2015, στην έκθεση συνεπειών του νομοσχεδίου αναφερόταν ξεκάθαρα ότι καταργείται η υποχρέωση κατοχής πτυχίου και άδειας ασκήσεως επαγγέλματος φαρμακοποιού για την ίδρυση φαρμακείου.
Νέα δεδομένα μέσα σε διάστημα ενός έτους δημιουργούνται και στην αγορά γάλακτος, μετά την απόφαση της κυβέρνησης να ολοκληρώσει ό,τι δεν πραγματοποίησε η κυβέρνηση Σαμαρά. Σε μια αγορά ο τζίρος της οποίας υπολογίζεται σε πάνω από 500 εκατ. ευρώ (414 εκατ. ευρώ ήταν το 2014 οι πωλήσεις λευκού γάλακτος στα σούπερ μάρκετ, ενώ μεγάλο μέρος των πωλήσεων γίνεται και από άλλα σημεία πώλησης, όπως αρτοποιεία), η απόφαση να καθορίζει ο παρασκευαστής τη μέγιστη διάρκεια ζωής του παστεριωμένου γάλακτος δημιουργεί νέα δεδομένα, καθώς εκτιμάται ότι θα ευνοήσει τις εισαγωγές. Η εγχώρια γαλακτοβιομηχανία, πάντως, σε αντίθεση με πέρυσι δεν έχει αντιδράσει και φαίνεται μάλλον περισσότερο έτοιμη να προσαρμοσθεί στη νέα τάξη πραγμάτων. Σύμφωνα με την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ το όφελος για τον καταναλωτή από την αλλαγή αυτή -υπό την προϋπόθεση ότι οι εισαγωγές και το μειωμένο κόστος επιστροφών θα πιέσουν προς τα κάτω τις τιμές- υπολογίζεται σε 33 εκατ. ευρώ ετησίως.
«Αναίμακτα» -για την ώρα τουλάχιστον- φαίνεται ότι περνά και η ρύθμιση για την άρση των περιορισμών στα αρτοποιεία, όπου βεβαίως η απελευθέρωση είχε ξεκινήσει από τα προηγούμενα χρόνια με τη χαλάρωση των προϋποθέσεων σχετικά με το bake off (εγκαταστάσεις περάτωσης έψησης) στα σούπερ μάρκετ. Η δυνατότητα να χαρακτηρίζονται αρτοποιεία τα πρατήρια άρτου, αρκεί να έχουν εγκαταστάσεις bake off, καθώς και να πωλούν ψωμί όλα τα καταστήματα τροφίμων, δεν αναμένεται να περικόψει σημαντικά τον τζίρο των βιοτεχνικών αρτοποιείων, αλλά θα ενισχύσει ιδιαιτέρως τον κύκλο εργασιών των αρτοβιομηχανιών, καθώς αυτές θα αποτελέσουν τους βασικούς προμηθευτές για τα νέα σημεία πώλησης.