Η εποχή μας σημαδεύτηκε από μια πρωτόγνωρη και καλπάζουσα επιστημονική ανάπτυξη και τοποθέτηση στη θέση της ηθικής τον «θεοποιημένο άνθρωπο», τον οποίο καλούμε μονίμως να μας λύσει τα προβλήματά μας που δυστυχώς, εμείς οι Ελληνες, δεν βρίσκουμε τη λύση τους, γεγονός το οποίο μας οδηγεί στο να κυνηγάμε το όνειρο και να αγοράζουμε την ελπίδα, φαινόμενο το οποίο μας φέρνει πιο κοντά στην παρακμή και τη συντήρηση της αντιαναπτυξιακής μας πορείας.
Και εδώ βρίσκεται η ουσία το προβλήματος, ότι ενώ η ελληνική οικονομία σήμερα είναι εγκλωβισμένη στα γνωστά αδιέξοδα, εμείς δεν θέλουμε να εγκαταλείψουμε την ελπίδα του θαύματος. Ομως τώρα, χρειάζεται να πάρουμε γενναίες αποφάσεις. Πρέπει επιτέλους να βρούμε τον άξονα της στρατηγικής που θα εφαρμόσουμε, ώστε να μπορέσουμε να συμπορευθούμε με τις επιταγές της νέας εποχής.
Ασφαλώς, η «μεταλλαγή» της οικονομικής μας πορείας δεν πρέπει να αναζητήσει μόνο τους τρόπους για να αυξηθεί η παραγωγή μας, αλλά χρειάζεται έρευνα για το πώς θα ακολουθήσουμε μια συστηματική πολιτική που θα μας οδηγήσει στη δυνατότητα να ενταχθούμε στις «τάξεις» της καινοτομίας και του ανταγωνισμού με διάρκεια, προκειμένου να αποκτήσουμε την κουλτούρα που θα μας οδηγήσει στην αποτελεσματική αξιοποίηση τόσο των δυνατοτήτων μας όσο και εκείνων που η τεχνολογία μας διοχετεύει. Για την επίτευξη αυτής της πορείας και την εφαρμογή αυτής της τακτικής, φαίνεται ότι χρειάζεται ο εμπλουτισμός της οικονομικής δραστηριότητας: να πλαισιωθεί με νέες ανθρώπινες δυνάμεις, που να είναι έτοιμες να ενταχθούν στην καινοτόμο επιχειρηματική δράση.
Η ανάπτυξη θα επιτευχθεί και μέσω του περιορισμού του κράτους από την παραγωγική διαδικασία και την επικέντρωση του ρόλου του στην επιτήρηση της παραγωγής, την προστασία του καταναλωτή, την υποστήριξη των παραγωγικών δυνάμεων διά της παροχής πληροφοριών και εφαρμογής κατάλληλης πολιτικής, που να διευκολύνει την ανάπτυξη μέσω της σταθερότητας και ολοκληρωμένων σχεδίων εκσυγχρονισμού και σταθερή βιομηχανικής και φορολογικής πολιτικής.
Η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, όμως, θα πρέπει αφενός να επωφεληθεί από όλους τους παραπάνω μοχλούς ανάπτυξης και αφετέρου θα πρέπει να βρει τρόπους που θα της επιτρέψουν να ανταποκριθεί στις σύγχρονες συνθήκες. Δεν πρέπει να στηρίζεται μόνο, για παράδειγμα, στη συμπίεση των εισοδημάτων από την προσφορά εργασίας, γιατί η κατάσταση αυτή μπορεί και να δημιουργεί αρνητικά αποτελέσματα.
Αντίθετα, πρέπει να αναζητήσει μεθόδους και κανόνες σύγχρονους, όπως εδραίωση της φήμης της, η οποία να στηρίζεται σε καινοτομικές πρακτικές, τις οποίες όμως δεν είναι εύκολο να τις εφαρμόσει μόνο ο ανταγωνισμός.
Θέλω να πιστεύω ότι χρειάζεται άμεσα η αποδοχή της αλλαγής νοοτροπίας εκ μέρους των επιχειρήσεων και να προχωρήσουν στην καινοτόμο επιχειρηματικότητα, προκειμένου να μεταπηδήσουμε στο αναπτυξιακό κλίμα που μας είναι απαραίτητο, ακόμη και για την υγιή πορεία του Χ.Α., που τόσο την παρεμποδίζουμε.
Για να διακριβώσουμε λοιπόν τις χρηματιστηριακές εξελίξεις στο Χ.Α. στη μετεκλογική περίοδο, θα πρέπει απαραιτήτως να εντοπίσουμε τις δυνατότητες που οι εισηγμένες σε αυτό επιχειρήσεις έχουν αποκτήσει μετά την περίοδο της χρηματιστηριακής κρίσης και, ανάλογα με αυτές, να δημιουργήσουμε τις προσδοκίες μας. Επομένως, εκείνο το στοιχείο που αποκτά τη μεγαλύτερη βαρύτητα είναι η προσπάθεια που καταβάλλει η κάθε επιχείρηση να αποστασιοποιηθεί από τα προβλήματα που αντιμετώπισε κατά την περίοδο εκείνη. Και όπως είναι γνωστό, τα προβλήματα εκείνης της περιόδου ήταν η ξέφρενη πορεία των μετοχών, οι αυξήσεις κεφαλαίων χωρίς προγραμματισμό, οι αφύσικες εξαγορές, η συμμετοχή πολλών από τους φορείς αυτών των επιχειρήσεων, οι οποίοι συμμετείχαν και αυτοί στην τρελή πορεία των τιμών των μετοχών, και η καταφυγή τους σε δανεισμό με ενέχυρο μετοχές, η αγορά ιδίων μετοχών, ενέργειες οι οποίες ανάγκασαν πολλούς εξ αυτών, όλο αυτό το διάστημα, να αντιμετωπίζουν ως κύριο καθημερινό μέλημά τους τις εξελίξεις των μετοχών που είχαν αποκτήσει, παραμελώντας την πορεία των επιχειρήσεων.
Κατά συνέπεια, το βάρος της έρευνας που πρέπει να αναλάβουν οι ενδιαφερόμενοι είναι κατά πόσο οι επιχειρήσεις αυτές σήμερα έχουν διαφοροποιηθεί από αυτές τις αρνητικές επιδράσεις και είναι σε θέση να πορευθούν προς αναπτυξιακό περιβάλλον, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη νέα επιχειρηματική πορεία που απαιτεί συμβίωση με τον ανταγωνισμό και με τις νέες συνθήκες της κατανάλωσης, η οποία απαιτεί καλή ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών. Μια ματιά στις επιχειρήσεις που έχουν εισηγμένες τις μετοχές τους στο Χ.Α. μάς πιστοποιεί ότι μερικές από αυτές έκαναν αποφασιστικές κινήσεις και ήδη διαφαίνεται ότι ξεπέρασαν τις δυσκολίες τους και έχουν βελτιώσει τα οικονομικά τους στοιχεία που τους επιτρέπουν να συμμετάσχουν στις οικονομικές εξελίξεις «παλικαρίσια».
Μια άλλη ομάδα προέβη σε περιορισμό του κόστους και έτσι τους δημιουργείται η ευκαιρία να εμφανίσουν θετικά αποτελέσματα, στοιχείο όμως που δεν δημιουργεί άνεση για μακρόχρονη θετική εξέλιξη. Επίσης, μια άλλη ομάδα στηρίχθηκε στην «ανοχή» των τραπεζών και των άλλων πιστωτών, με συνέπεια να αναβληθεί για κάποιο χρονικό διάστημα η προβληματική τους πορεία, αλλά αυτή η πολιτική των τραπεζών σε κάποιο σύντομο χρονικό διάστημα θα διακοπεί, καθόσον οι κίνδυνοι για ενδεχόμενα «κανόνια» είναι περισσότεροι, με αποτέλεσμα η ομάδα αυτή των επιχειρήσεων να απειλείται με τα χειρότερα.
* Ο κ. Αναστάσιος Γ. Σιαφάκας είναι πρώην χρηματιστής.