Το καινούργιο -ακόμη ένα- «βόλι» που δέχεται ο ελληνικός τουρισμός το 2015 ακούει στο όνομα «εκλογές Σεπτεμβρίου» και φέρει την υπογραφή του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.
Οπως αναφέρει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, Ανδρέας Ανδρεάδης, στον αρμόδιο συντάκτη της «Κ» Στάθη Κουσουνή (23.8.15), «η προκήρυξη των εκλογών γίνεται και πάλι σε μια κρίσιμη περίοδο για τον τουρισμό. Και αυτό, γιατί στο δίμηνο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου η εθνική οικονομία αναμένει άμεσα έσοδα περίπου 3,2 δισ. ευρώ από τους περίπου 5,5 εκατ. ξένους τουρίστες που θα κάνουν διακοπές στη χώρα μας, ενώ στο διάστημα Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου θα υποδεχθεί ένα εκατ. ξένους επισκέπτες».
Απασχόληση
Επίσης, ο καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Πάρις Τσάρτας, σε επίσης δημοσιευμένο άρθρο του για την προώθηση της τουριστικής εκπαίδευσης, είχε την ευκαιρία να μας υπογραμμίσει ορισμένα δεδομένα για τον ελληνικό τουρισμό «όχι ιδιαίτερα γνωστά» αλλά πολύ σημαντικά για την επιλογή ή μη της τουριστικής εκπαίδευσης. Αναφέρει, συγκεκριμένα, ότι ο τουριστικός τομέας είναι κυριολεκτικά ο σταθερότερος πυλώνας ανάπτυξης της χώρας εδώ και τουλάχιστον 50 χρόνια, με έντονα διεθνοποιημένα χαρακτηριστικά και συνεχείς αυξητικές τάσεις τα τελευταία χρόνια.
Είναι ένας τομέας έντασης εργασίας στον οποίο απασχολούνται -άμεσα είτε έμμεσα- περίπου 1,2 – 1,5 εκατ. άτομα ως μισθωτοί είτε επιχειρηματίες με μεγάλη ποικιλία ειδικοτήτων και δραστηριοτήτων. Ωστόσο, στο σύνολο των απασχολουμένων μόνο το 1/4 έως το 1/5 θεωρείται ότι έχει ολοκληρώσει κάποια τουριστική εκπαίδευση – γεγονός «ενδεικτικό της τεράστιας ανάγκης που υπάρχει για έμπειρο και ειδικευμένο προσωπικό σε έναν τομέα που είναι “υποχρεωμένος” να είναι ανταγωνιστικός».
Στην επικαιρότητα ο κλάδος του τουρισμού και με δεδομένη μάλιστα τη σημαντικότητα του τουρισμού για την ανάκαμψη της οικονομίας στη χώρα, μας παραπέμπει στη σχετική έρευνα που έχει από καιρό πραγματοποιήσει η Stanton Chase International σε συνεργασία με τον ΣΕΤΕ θέτοντας σε επιχειρηματίες και υψηλόβαθμα στελέχη ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων τις κατάλληλες ερωτήσεις. Μέσα από τις απαντήσεις τους, αποτυπώθηκαν λοιπόν οι τάσεις, οι ευκαιρίες, οι προκλήσεις όπως και το πώς ιεραρχούν τα θέματα που έχουν στην ατζέντα τους και τα οποία τους απασχολούν.
Κυρίως όμως αποτυπώθηκε η επιφυλακτικότητα και ο σκεπτικισμός που από καιρό τώρα εκφράζουν ανώτατα στελέχη και επιχειρηματίες του τουριστικού κλάδου, λόγω του ασταθούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Αυτονόητη ασφαλώς είναι η ομοφωνία τους ότι ο τουρισμός θα συνεισφέρει στην ανάκαμψη της Ελλάδας. «Μόνο που ο τουρισμός είναι μια απίθανη αλυσίδα που αρχίζει από την προώθηση του τουριστικού προϊόντος και καταλήγει στην ικανοποίηση του επισκέπτη, που σημαίνει αύξηση της τουριστικής κίνησης». Και η αλυσίδα αυτή ακουμπά σε όλους τους τομείς της παραγωγικής διαδικασίας και στην αγορά εργασίας.
Η επιφυλακτικότητα και «μάλλον η απαισιοδοξία» είναι οι κυρίαρχες τάσεις που από καιρό τώρα έχουν εκφράσει τα ανώτατα στελέχη που απαρτίζουν τις τουριστικές επιχειρήσεις και που διαφαίνεται μέσα από τον τρόπο που σκέπτονται και ενεργούν. Ωστόσο, πριν από λίγα χρόνια ήταν περισσότερο αισιόδοξοι ότι η ανάκαμψη στην Ελλάδα θα συντελούνταν συντομότερα. Μικρότερο ήταν το ποσοστό των απαισιόδοξων που ανέφεραν «μετά τρία χρόνια» – και σήμερα διανύουμε τον πέμπτο χρόνο. Σχετικά με το ανθρώπινο δυναμικό του κλάδου και τις δεξιότητες που απαιτείται να διαθέτουν τα στελέχη εν μέσω κρίσης, κατ’ αρχήν, προτάσσουν την προσαρμοστικότητα και την ικανότητα ηγεσίας. Στη συνέχεια αναφέρουν τον προσανατολισμό στον πελάτη, τον στρατηγικό προσανατολισμό, την ομαδικότητα, τον εμπορικό προσανατολισμό και μερικά άλλα.
Επαγγελματικές ευκαιρίες
Ως προς την ιεράρχηση της σημαντικότητας που έχουν τα εσωτερικά τμήματα μιας τουριστικής επιχείρησης, προτάσσουν τις πωλήσεις. Ακολουθούν οι λειτουργίες, η εξυπηρέτηση πελατών, το μάρκετινγκ, η διεύθυνση ανθρώπινου δυναμικού, των οικονομικών, των δημοσίων σχέσεων και της επικοινωνίας, το λογιστήριο κ.ά. Οσο για τις θέσεις εργασίας για τις οποίες πίστευαν ότι θα υπήρχε ζήτηση στο άμεσο μέλλον, έρχονται πάλι πρώτες οι πωλήσεις και ακολουθούν το μάρκετινγκ, το τμήμα λειτουργιών και το τμήμα εξυπηρέτησης πελατών.
Οι άλλοι κλάδοι, οι οποίοι παρουσιάζουν επίσης ευκαιρίες καριέρας για τα στελέχη του τουριστικού κλάδου, ανέφεραν κατ’ αρχήν τον τομέα των υπηρεσιών και ακολούθησαν το λιανικό εμπόριο, τα καταναλωτικά προϊόντα, logistics & transportation, η ενέργεια, οι τεχνολογίες και οι φαρμακευτικές εταιρείες. Σημαντικό επίσης είναι το ποσοστό των στελεχών εκείνων που δήλωσαν ότι, όντως, επιθυμούν να διερευνήσουν νέες επαγγελματικές ευκαιρίες. Και εδώ, σημειώνεται ότι οι μετακινήσεις αυτές γίνονται, πρωτίστως, μέσω προσωπικής δικτύωσης και δευτερευόντως μέσω εταιρειών αναζήτησης στελεχών. Στην πλειονότητά τους έβλεπαν θετικά τη μετακίνησή τους στο εξωτερικό, κυρίως όμως στην Ευρώπη και ακολούθως σε άλλες περιοχές.
Προκειμένου να επιτυγχάνουν τους στόχους που οριοθετούν για την καριέρα τους, τα στελέχη στην πλειονότητά τους πιστεύουν ότι πρέπει να αναπτύξουν ενεργά το «προσωπικό προϊόν τους», αλλά και την ορατότητά τους στην αγορά εργασίας. Επίσης, αναγκαίο κρίνουν και το παράλληλο κτίσιμο σχέσεων με τις συγκεκριμένες εταιρείες, όπως και την ανάπτυξη τεχνικών ικανοτήτων, τον εμπλουτισμό του ακαδημαϊκού υποβάθρου τους και την αλλαγή κλάδου. Αναγκαία επίσης κρίνεται και η αύξηση των επαγγελματιών του τουρισμού που είναι χρήστες τεχνολογίας, επειδή η χρήση της τεχνολογίας στο όλο μοντέλο λειτουργίας δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά είναι το μέλλον.
Ευκαιρία για την Ελλάδα
Με σταθερό το δεδομένο ότι το ένα τρίτο των παγκόσμιων αφίξεων λαμβάνει χώρα στη Μεσόγειο, η ευκαιρία για την Ελλάδα διαφαίνεται σημαντική. Και επιταχυντές για την ανάπτυξη είναι η ενδυνάμωση της θέσης της Ελλάδας στις παραδοσιακές αγορές, η πρόσβαση στις αναδυόμενες αγορές, η ξεκάθαρη εμπορική πολιτική, το εξειδικευμένο τουριστικό μάρκετινγκ, η βελτίωση του service, αλλά και η αύξηση της χρήσης της τεχνολογίας. Ολα αυτά, τα στελέχη του τουριστικού κλάδου τα έχουν αναγνωρίσει και τα προσπαθούν – φτάνει όμως πρωτίστως να σταματήσουν τα κυβερνητικά «βόλια» σαν αυτό των φθινοπωρινών εκλογών και το πιο δύσκολο, φτάνει να κοπάσει η μεγάλη ανθρωπιστική κρίση της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης.