Από τότε που διορίστηκα
ταξιθέτης του χάους
δεν προλαβαίνω να ασχοληθώ
καθόλου με την ποίηση.
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΣΤΟΥΦΗΣ, «Η ταξιθέτρια του χάους»
Θα μου επιτρέψετε να καταθέσω κάποιες σκέψεις (συν ένα υστερόγραφο) για την απόφασή μου να μην είμαι υποψήφιος στις επικείμενες εκλογές.
Δεν αισθάνθηκα ποτέ ότι ανήκω στους (αυτοαναγορευόμενους) «σωτήρες του Εθνους». Πάντοτε προσπαθούσα να εκπληρώνω το χρέος προς την Πατρίδα και την κοινωνία ως πολίτης και όχι ως αξιωματούχος. Αν και πρέπει ν’ αναγνωρίζουμε δημόσια την προσωπικότητα και την ικανότητα πολλών δημόσιων λειτουργών, εξακολουθώ να πιστεύω ότι η αξία κάποιου μπορεί να δώσει καρπούς χωρίς αξιώματα (και ιδίως χωρίς προνόμια). Ποτέ άλλωστε το αξίωμα δεν «νομιμοποιούσε» για μεγάλο χρονικό διάστημα την αξία του φορέα.
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε κάθε θεσμός (όπως και η Βουλή) πρέπει κατά τακτά χρονικά διαστήματα να «αναπνέει». Με άλλα λόγια να ανανεώνονται με όλους τους δυνατούς τρόπους (πρόσωπα, διαδικασίες, λειτουργίες). Σε σχέση με τους βουλευτές εμμένω στις απόψεις που έχω πολλές φορές διατυπώσει:
α. Οι βουλευτές να μην έχουν ειδική αποζημίωση αλλά να εισπράττουν τον μισθό τους παρέχοντας σχετικές υπηρεσίες ή ν’ ασκούν το επάγγελμά τους. Μόνον έξοδα παράστασης μέχρι 500 ευρώ τον μήνα επιτρέπονται όταν δικαιολογούνται (παρίστανται δηλαδή καθημερινά στις συνεδριάσεις της Βουλής).
β. Οι βουλευτές να μη συνταξιοδοτούνται από τη Βουλή αλλά από τον φορέα όπου εργάζονται.
γ. Οι βουλευτές να έχουν διευκολύνσεις (π.χ., αυτοκίνητο, οδηγό, δωρεάν εισιτήρια) όταν και εφόσον δικαιολογούνται (ιδίως οι βουλευτές επαρχίας).
δ. Οι βουλευτές να μην έχουν καμία ασυλία για πράξεις και παραλείψεις που δεν σχετίζονται με την πολιτική τους δραστηριότητα. Οσοι έχουν διαπράξει τα σχετικά αδικήματα πριν εκλεγούν να δικάζονται απευθείας χωρίς να παρεμβαίνει η Βουλή.
ε. Οι βουλευτές να έχουν δυνατότητα εκλογής για δύο μόνο συνεχείς θητείες και τέσσερις συνολικά. Μετά το τέλος της θητείας δεν δικαιούνται για έναν τουλάχιστον χρόνο να είναι υποψήφιοι σε δημόσια αξιώματα (π.χ., δήμαρχοι, περιφερειάρχες).
στ. Οι βουλευτές να μη συμμετέχουν σε κομματικά όργανα γιατί ο υβριδικός ρόλος δημιουργεί προβλήματα.
ζ. Οι βουλευτές να έχουν ασκήσει πριν εκλεγούν για μία τουλάχιστον τριετία ένα επίσημο επάγγελμα.
Μέχρι να συμβούν τα παραπάνω, καλά θα κάνουν οι βουλευτές να παρέχουν ένα μέρος της αποζημίωσής τους (π.χ., από τις Επιτροπές) υπέρ των δεινοπαθούντων Ελλήνων και κυρίως υπέρ των μη εχόντων συσσίτιο μαθητών.
Ετσι μόνο θα ξανασυνδεθούν με την κοινωνία και θ’ αποσυνδεθούν από την πολιτική γραφειοκρατία και τη γοητεία της εξουσίας. Μόνον αν οι βουλευτές ζήσουν την καθημερινότητα όπως ο μέσος Ελληνας, μόνον τότε θα καταλάβουν το εύρος και το βάθος της κρίσης.
Ειδικά στην περίοδο που διατρέχουμε, όπου με τις επικείμενες εκλογές θα οριστικοποιηθεί το πολιτικό τέλος της γενιάς της Μεταπολίτευσης, η κοινωνία πρέπει να εκφρασθεί μέσω νέων προσώπων και νέων ιδεών (ίσως και νέων πολιτικών μορφωμάτων). Οταν ισχυριζόμαστε ότι το «παλιό πέθανε», τι άλλο εννοούμε εκτός από την υπέρβαση των αναχρονιστικών και ξεπερασμένων αντιλήψεων αλλά και των πολιτικών που τις εξέφραζαν; Παλιοί ρόλοι σε νέα πρόσωπα και νέος ρόλος σε παλιά πρόσωπα είναι εξαρχής καταδικασμένα σε αποτυχία. Γι’ αυτό ανησυχώ ιδιαίτερα με τις «παλινορθωτικές» κινήσεις των κομμάτων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ή, καλύτερα, ο Συνασπισμός των Δυνάμεων της Ευρωπαϊκής, Ανανεωτικής και Κοινωνικής Αριστεράς προφανώς δεν έχει ανάγκη από συγκεκριμένα πρόσωπα για να προχωρήσει στην αναγκαία για την ηγεμονία του αυτοκάθαρση και ανανέωση. Πλην του Προέδρου, όλοι οι άλλοι πρέπει να σταθούν στο πλάι για να πετύχει το εγχείρημα. Και κυρίως να μη συμβάλλουν στην καταδικασμένη πρακτική των ελεγχόμενων διευρύνσεων (οι φίλοι των φίλων), ούτε βέβαια να υποκύψουν στις «προσχωρήσεις επαγγελματικών πολιτικών» (οι οποίοι δηλώνουν συνεχώς ότι ενδιαφέρονται να σώσουν τη χώρα –το 2012 με άλλους, τώρα με τον ΣΥΡΙΖΑ–, ενώ στην ουσία μόνο την καρέκλα τους θέλουν να διασώσουν).
Οποιος θέλει να βοηθήσει τον Αλέξη Τσίπρα, προκειμένου να ανασυγκροτήσει σε άλλη βάση τις αριστερές, σοσιαλιστικές και σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις αυτής της ταλαίπωρης χώρας, να θεμελιώσει ένα σοβαρό Κράτος και να εμπεδώσει τους θεσμούς της Δημοκρατίας, ας δηλώσει «παρών» στην προσπάθεια επιτυχίας του εγχειρήματος και όχι να δηλώσει «παρών» στις λίστες εκλογής βουλευτών.
Τα «προσκλητήρια» σε γνωστές παλιές καραβάνες ή σε γυρολόγους του χθες θα είναι καταστροφικά για την ηθική του ΣΥΡΙΖΑ. Οι φιλόδοξοι ιδιοτελείς είναι εξίσου επικίνδυνοι με τους ιδεοληπτικούς.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η δική μου παρουσία στα βουλευτικά έδρανα, όπως έχω δηλώσει από το 2012, δεν αποτελεί ούτε αυτοσκοπό ούτε αναγκαία προϋπόθεση για να πετύχει ο Αλέξης Τσίπρας ή για να «σωθεί η χώρα».
Ανεξάρτητα από τις όποιες ιδιότητες ή ικανότητες του καθενός, ανήκω στη γενιά που πρέπει να αποχωρήσει δίνοντας χώρο στους νέους. Μια γενιά που μόνον ως γέφυρα μπορεί να είναι χρήσιμη για το μέλλον της χώρας και μόνον ως αναστοχαστική μπορεί να είναι καθαρτήρια για τα λάθη του παρελθόντος.
ΥΓ. Ευχαριστώ και πάλι τον Αλέξη Τσίπρα για την ευκαιρία που μου έδωσε να αποδείξω ότι όσα διδάσκουμε στις αίθουσες μπορούμε και να τα εφαρμόσουμε αν η κοινωνία συναινέσει. Τον ευχαριστώ επίσης για την εμπιστοσύνη και τη στήριξη απέναντι σε «ανέμους και σε θύελλες» που τώρα στρέφονται εναντίον του. Ευχαριστώ, τέλος, όλους αυτούς που επί επτά μήνες με αμφισβήτησαν (όχι πάντοτε με κόσμιο τρόπο), γιατί μου έδωσαν τη δυνατότητα να (τους) αποδείξω ότι μπορείς να διαχειριστείς με νηφαλιότητα τις (επι)κρίσεις χωρίς να κάνεις χρήση της εξουσίας. Ελπίζω το ίδιο να πράττουν κι αυτοί στον χώρο της δικής τους (παρα)εξουσίας.
* Ο καθηγητής Γιάννης Πανούσης είναι τέως αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης.