Το σταθμευμένο στα πλάγια αυστριακού αυτοκινητόδρομου φορτηγό ψυγείο με τα δεκάδες πτώματα προσφύγων, που εντοπίστηκε το πρωί της Πέμπτης, δίνει στην καρδιά της Ευρώπης μια ιδέα για τη φρίκη της ανθρωπιστικής κρίσης που μαίνεται σε γειτονικές χώρες όπως η Συρία. Οσο άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν τη ζωή τους εγκλωβισμένοι σε ένα ψυγείο στην Αυστρία, σε ένα αμπάρι στη Μεσόγειο, σε ένα εμπορικό τρένο στη Μάγχη, κάτω από συρματοπλέγματα με ξυράφια στην Ουγγαρία, σε ξενώνες που πυρπολούνται από νεοναζί στη Γερμανία, αυτό σημαίνει ότι κανένα από τα μέτρα που τώρα προτείνονται για την αποτροπή της εισόδου τους στην Ευρώπη δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα – παρά μόνο προσωρινό, όπως το τείχος στον Εβρο, που απλώς μετέθεσε τις ροές στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Στα νέα, αλλά στην πραγματικότητα ήδη δοκιμασμένα μέτρα περιλαμβάνεται η δημιουργία κέντρων διαλογής («hotspots») στη Σικελία και στον Πειραιά. Στα κλειστά αυτά κέντρα θα συγκεντρώνονται υποχρεωτικά οι νεοαφιχθέντες από τη Νότια Μεσόγειο ή τα νησιά του Αιγαίου και θα γίνεται η πρώτη διαλογή. Οσοι θεωρείται ότι έχουν πιθανότητες να λάβουν άσυλο θα μεταφέρονται σε ανοικτούς χώρους φιλοξενίας, ενώ οι υπόλοιποι θα εγκλείονται σε στρατόπεδα που θα λειτουργούν ως προθάλαμοι της απέλασης. Στα «hotspots» δεν θα υπάρχει μόνο προσωπικό από την Ιταλία ή την Ελλάδα, αλλά και από τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες EASO, FRONTEX και EUROPOL, ενώ σύμφωνα με τις δηλώσεις του επιτρόπου Μετανάστευσης Δημήτρη Αβραμόπουλου, το κέντρο στον Πειραιά «θα είναι λειτουργικό πολύ σύντομα».
Αν το σύστημα αυτό τεθεί σε εφαρμογή, όπως προβλέπεται, χώρες όπως η Αυστρία, η Γερμανία και η Σουηδία ενδεχομένως να δουν λιγότερες αφίξεις, καθώς ένα μέρος των ανθρώπων που σκόπευαν να υποβάλουν εκεί αιτήσεις ασύλου θα «μπλοκάρονται» στην Ελλάδα ή την Ιταλία.
Αντάλλαγμα
Ως αντάλλαγμα για να συμφωνήσουν οι δύο χώρες στη διευθέτηση αυτή, οι ευρωπαϊκές αρχές πρότειναν τη μετεγκατάσταση από την Ιταλία και την Ελλάδα κάποιων από όσους θεωρείται ότι δικαιούνται διεθνή προστασία.
Ωστόσο θα πρόκειται για ελάχιστο αριθμό σε σχέση με τις συνολικές αφίξεις, ενώ η έμφαση της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής αυτή την περίοδο είναι να πείσει τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης να δεσμευθούν ότι θα υποδεχθούν υποχρεωτικά μεγαλύτερους αριθμούς.
Την ίδια στιγμή, το Λονδίνο απέχει, υποδεχόμενο 27 φορές λιγότερους Σύρους πρόσφυγες απ’ ό,τι η Γερμανία. Προκηρύσσοντας δημοψήφισμα για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κάμερον έχει κατ’ ουσίαν υποχρεώσει τις χώρες του ευρωπαϊκού πυρήνα να μην του ασκούν πιέσεις στο μεταναστευτικό.
Η απομόνωση που χαρίζουν οι θαλάσσιοι όγκοι της Μάγχης και πολύ περισσότερο του Ατλαντικού είναι σίγουρα χρήσιμη για όσους εξαπέλυσαν πολέμους που αποσταθεροποίησαν τη Μέση Ανατολή, με αναπόφευκτη συνέπεια κύματα προσφύγων προς την Ευρώπη.
Το υπ’ αριθμόν 1 αίτημα των Ευρωπαίων πολιτών προς τις ηγεσίες τους, αν πραγματικά επιθυμούν να δουν τις προσφυγικές ροές να μειώνονται, δεν μπορεί να είναι άλλο από τη γιγάντια κινητοποίηση της εξωτερικής πολιτικής προς την κατεύθυνση του κατευνασμού των συγκρούσεων στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Είμαστε άραγε βέβαιοι ότι οι ευρωπαϊκές ηγεσίες κάνουν ό,τι μπορούν για να σταματήσει άμεσα ο πόλεμος στη Συρία; Ακούγοντας τις πρόσφατες δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ, σύμφωνα με τις οποίες ο στόχος είναι η αποχώρηση του Ασαντ (ο ίδιος στόχος που οδήγησε τη Δύση να τροφοδοτήσει το ξέσπασμα του πολέμου), δεν μπορούμε παρά να έχουμε κάποιες αμφιβολίες.
150 οι νεκροί στο νέο ναυάγιο
Περισσότεροι από 150 πρόσφυγες θεωρούνται νεκροί, μετά την ανατροπή δύο μικρών σκαφών τα ξημερώματα Παρασκευής στα ανοικτά της Λιβύης. Σύμφωνα με δηλώσεις ιατρών λιβυκού νοσοκομείου, 105 σοροί έχουν μεταφερθεί στο νεκροτομείο, ενώ πάνω από 40 άνθρωποι αγνοούνταν μέχρι χθες. Τα δύο πλοιάρια απέπλευσαν από το λιμάνι της Ζουάρα, κοντά στα σύνορα της Λιβύης με την Τυνησία, με προορισμό το νησί Λαμπεντούζα της Ιταλίας, σε απόσταση 180 ναυτικών μιλίων. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή προκάλεσαν, όμως, την ανατροπή τους, ενώ πολλοί από τους επιβαίνοντες βρήκαν τον θάνατο κλεισμένοι στο κύτος των πλοιαρίων.
Σε σπάνια προσωπική του παρέμβαση, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, εξέφρασε τον «αποτροπιασμό και τη θλίψη» του για το περιστατικό, υπογραμμίζοντας ότι η «μεγάλη πλειονότητα» των ανθρώπων, που αποπειρώνται τον επικίνδυνο διάπλου της Μεσογείου είναι πρόσφυγες, με δικαίωμα προστασίας και ασύλου.
Πρόσφυγας από τη Συρία, που επέζησε του ναυαγίου, περιέγραψε πως οι διακινητές υποχρέωσαν τους συνταξιδιώτες του να επιβιβασθούν στο αμπάρι, απαιτώντας επιπλέον αμοιβή από αυτούς, εφόσον ήθελαν να ανέβουν για λίγα λεπτά στο κατάστρωμα για να αναπνεύσουν.